INDONESIË SEPTEMBER 2024

DUBBELKLIK OP FOTO’S OM GROTER TE MAKEN.                                    

 

INDONESIË 

ZEEEN VAN INDONESIË 

30 september 2024
TANJUNGBINGA, NOORD WEST PUNT  BELITUNG (02 34.584 S 107 38.337 E)
BELITONG GRANIETLANDSCHAP
Het eiland Belitung is het zuidelijkste puntje van de tingordel (Maleisische gordel) van het Maleisische schiereiland, waar granieten rotsen zijn ontstaan ​​door het bevriezen van magma dat zuur is en een hoog silicagehalte bevat. Deze graniet rotsen zijn ouder dan het Trias,  (trias is een periode in de geologische tijdschaal van ongeveer 200 miljoen jaar (ma) tot 250 jaar miljoen jaar geleden). In de loop van de tijd werden de rotsen opgetild en uit deze rotsstructuren werden ook kleine eilandengroep gevormd.  Als gevolg van verwering en erosie zijn de granieten rotsen rond en gestapeld. Enkele eilanden zijn; eiland Kelayang, het eiland Kepayang, het eiland Burung en het eiland Lengkuas. 

Nadat ik huishoudelijke klussen had gedaan motorden we met de dinghy tussen deze granieten rotsformaties en eilandjes door naar de zeilboot Loupan die tussen de eilanden Kelayang en Kepayang voor anker lag. Ulla en Pelle waren net van plan te vertrekken zodat we elkaar een goede reis wensten. Het was hier behoorlijk druk met bootjes die met toeristen naar de rotsen en eilandjes vaarden. Ieder eilandje had wel een zandstrand met een restaurantje waar de toeristen wat konden drinken/eten. 
DEGRANIETEN ROTSEN EN EILANDJES
Er lagen nog twee andere zeilboten voor anker zodat we even bij de zeilboot Genesis met Mike en Maam langs gingen. Zij vertelden ons dat meerdere zeilboten hier uitklaarden omdat Nonga (waar wij willen uitklaren) veel duurder is om uit te klaren. Indonesie staat toe dat je dan nog wel mag ankeren en niet in de nachten hoeft door te zeilen. Dit zette ons aan het denken, wordt vervolgd…
We motorden verder tussen de rotsen naar Tanjung Kelayang beach waar verderop in zee rotsen staan die lijken op de kop van een adelaar.
TANJUNG KELAYANG  
Hier sleepten we de dinghy de kant op en liepen over het strand met allemaal eettentjes naar het Rock & Wreck resort waar we de Duitse zeilers ontmoetten. Ook zij waren bezig om hier uit te klaren en naar Malaysie te zeilen. Inmiddels was het lunch tijd zodat we hier onze lunch aten. Daarna motorden we rustig tussen de rotsen en eilandjes terug naar de Giebateau.

29 september 2024
TANJUNGBINGA, NOORD WEST PUNT  BELITUNG (02 34.584 S 107 38.337 E)
We hebben al een tijd problemen met de windmeter van de stuurautomaat. We dachten dat het de oude meter (van de windmeter) was dus hebben we die enkele weken geleden vervangen voor een nieuwe tweedehands die we uit nederland hadden meegenomen. Die deed het tot een paar dagen geleden goed. Vanochtend ging Paul de mast in om de aansluitingen van het windinstrument bovenop de mast na te kijken en in te spuiten. Maar terwijl hij boven bezig was zag ik geen veranderingen op de meter. Toen Paul beneden was gingen we de elektra snoeren doormeten en waren de kabels tussen de mast en de meters goed. Na de koffie/chocomelk wilde Paul eigenlijk de mast in om de electra draad van de top van de mast naar beneden door te meten. Maar voordat hij naar boven kon begon het te regenen en kwam er een squall over die gepaard ging met harde wind, regen en onweer die tot zeker tot het middag uur duurde. 
Toen de squall voorbij was gingen we naar binnen waar ik bezig ging met de weblog en de weblog foto’s en deed Paul nog wat klusjes om daarna onderuit te gaan met internet. In de avond belden we onder het eten mijn moeder. 

28 september 2024
TANJUNGBINGA, NOORD WEST PUNT  BELITUNG (02 34.584 S 107 38.337 E)
Rond zeven uur gingen we naar de kant en reden met de scooter langs een deel van de noordkust van het eiland. Dit gebied bestaat uit mooie baaien met granieten rotsen. Onze eerste stop was bij  Tanjung Kelayang Beach waar het heel erg druk was omdat er een karate toernooi bezig was. Kinderen van verschillende karate clubs over het eiland moesten tegen elkaar karate posities laten zien en de jury beoordeelde wie de beste/mooiste posities toonden.
KARATE TOERNOOI BJ KELAYANG BEACH
Toen we hier een tijdje naar hadden gekeken vervolgden we onze weg en kwamen langs vele hotels en resort waarvan enkele vergane glorie waren. De volgende mooie baai was Tanjung Tinggi; een groot wit strand met vele eettentjes en honderden grote granieten rotsen verspreid in de zee voor het strand.  De afmetingen deze granieten rotsen varieerden van enkele kubieke meters tot honderden kubieke meters (groter dan een een huis). 
TANJUNG TINGGI BEACH
We reden nog een stuk verder tot de weg naar het binnenland afboog en we omdraaiden en terug reden. We passeerden verschillende rivieren met mangrove oevers waar Jukungs in lagen. We besloten om via het binnenland naar Tanjungpandan (hoofdplaats) te rijden waar we langs verschillende mooie grote granieten rotsen kwamen. Één ervan was de Belitung Balancing Rocks; een supergrote granieten steen op het Batu Banitan-heuvelgebied z’n 100 meter boven zeeniveau. We parkeerden de scooter langs de weg en wandelden door een groene vegetatie naar de rotswanden en klommen omhoog waar  de we de enorme grote granieten rots schuin op de rand van de rotswand zagen liggen.  Deze helling zorgt ervoor dat dit gebied de Balancing Rock wordt genoemd. Het was aardig helder zodat we ook een prachtig uitzicht hadden over het eiland met de bossen en plantages met daarachter de zee.
BALANCING ROCKS
Aangekomen in de hoofdplaats lunchten we net als gisteren in “Billiton street food” waar we dit keer rund en kip sate, nasi goreng rendang, gebakken bananen en lumpia’s bestelden. We vonden allebei de kip saté het lekkers zodat we nog vier porties extra bestelden om mee naar huis te nemen plus het eten dat we niet op konden.
BILLITON STREET FOOD
Ons toetje aten we net als gisteren bij “Wedrink Belitung” want daar hadden ze heerlijk ijs! Met een vole maag reden we terug naar Tanjung Kelayang Beach waar we nog even naar het karate van de kinderen keken. Bij deze baai liggen vijf zeilboten voor anker en bij het toernooi ontmoetten we Ulle en Peter van de Zweedse boot Loupan waar we een tijdje mee stonden te praten. Rond drie uur leverden we de scooter in en gingen terug naar de Giebateau. Onderwijl zagen we de donkere lucht aankomen en even later goot het van de regen. Aan het eind van de middag zagen we verderweg nog een squall met onweer voorbij gaan.  

27 september 2024
TANJUNGBINGA, NOORD WEST PUNT  BELITUNG (02 34.584 S 107 38.337 E)
Vanochtend gingen we rond half zeven naar de kant en reden over een goed geasfalteerde weg eerst een stukje langs de noordwest kust van het eiland dat bestond uit baaien met zandstranden en verderop in zee granieten bolders. Vervolgens reden we het binnenland in waar we langs akkers, natuurgebieden en vele Palm plantages reden.
PALM PLANTAGE
 Later kwamen we erachter dat er hier op het eiland palmolie wordt gemaakt. Na tweeënvijftig kilometer kwamen we aan bij Batu Mentas dat aan de voet van de berg Tajem ligt.  Batu Mentas is een park dat in een beschermd bosgebied ligt met een rijke flora en fauna, prachtige rivieren met granieten rotsen. In het park kon je huisjes huren, kamperen en zwemmen in de rivier. De reden waarom wij hierheen waren gereden was omdat er hier Spookdieren leven. We liepen met een gids mee naar een groot hok waar één spookdiertje inzat. In het hok konden we het spookdiertje van dichtbij bekijken en gaven hem wat torren te eten. Het spookdier was veel kleiner dan we verwacht hadden en in het bos hadden we het nooit herkend. 

SPOOKDIER
SPOOKDIEREN zijn kleine primaten van ongeveer 12 cm lang. Ze hebben een lange staart van ongeveer 20 a 25 cm lang. De dieren hebben een kleine snuit en zeer grote ogen. Deze ogen zijn sterk ontwikkeld en bedekken bijna hun hele gezicht. De ogen zijn naar verhouding groot omdat ze ‘s nachts goed moeten kunnen zien. Omdat de ogen zo groot zijn kunnen ze er niet mee draaien om naar boven, beneden, links en rechts te kijken en daarom is de nek sterk ontwikkeld. De diertjes kunnen hun kop wel 180 graden draaien. Ook hun oren en gehoor zijn goed ontwikkeld.  Dit geldt echter niet voor hun reukorgaan. Hun handen en voeten hebben lange vingers om goed te kunnen klimmen en grijpen. Aan de toppen van de vingers zitten kussentjes. De dieren hebben sterke achterpoten en kunnen hiermee vanuit stilstand meters ver springen. Spookdiertjes zijn jagers en leven in bomen, Hun voedsel bestaat uit insecten, spinnen, kleine reptielen en schorpioenen. Het spookdier vangt prooien door boven op ze te springen. Meestal klemt hij het vast in zijn pootje en doodt het dier met zijn scherpe tanden, maar dikwijls gebruikt hij zijn vingers als een soort vlindernetje voor een vliegende prooi. Wetenschappelijk onderzoek heeft aangetoond dat spookdiertjes onderling communiceren met ultrasonegeluiden van 70 kHz tot 90 kHz.
Nadat we het diertje goed hadden bekeken wandelden we met de gids nog wat rond door het park en langs de rivier maar niet het bos in waar de spookdieren in het wild leven.  Vervolgens reden we richting Tanjungpandan waar we een tussenstop maakten bij het Koalin meer. 
KAOLIN: Ertsen die rijk zijn aan kaoliniet zijn bekend als kaolin of chinaklei. De commerciële waarde van kaoliniet ligt in de witheid. Het wordt veel gebruikt in papier, porselein maar ook in nog veel andere dingen.  
Dit koalin meer was vroeger misschien een meer maar nu ligt er nog een heel klein turquoise watertje in een heel groot afgegraven gebied met graafmachines en meerdere bruine poelen van het regenwater.
KAOLIN MEER
Na een korte tussenstop reden we naar het centrum van TanjungPandan waar we onze telefoon opwaardeerden aangezien we alweer bijna een maand in Indonesië zijn. Vervolgens reden we naar de markt voor wat vers fruit en aten een lunch in één van de restaurants. Inmiddels hing er een donkere lucht boven ons en regende het soms. We keken op windy en zagen dat er een squall met onweer overkwam die rond half drie overgetrokken was. We reden wat rond door de stad en kwamen eerst langs het “Tuba Satan“ monument.  Het oude en zeldzame Billitoniet, ook bekend als Batu Satam, is een schaars gesteente en wordt uitsluitend hier op dit eiland gevonden.
TUBA SATAN MONUMENT.
Vervolgens passeerden we het “Ramu adat Belitung” een mooi oud traditioneel huis. 
RAMU ADAT  BELLINGTUN
Deze traditionele huizen symboliseerden de sociale status van de huiseigenaar, omdat het afstammelingen waren van de familie Palembang Sultanaat,regeringsfunctionarissen van Nederlands-Indië en rijke kooplieden.  Dit traditionele huis heeft dezelfde bouwstijl als de traditionele huizen van Zuid-Sumatra met het piramideachtige dak maar daarbij ook de Maleisische Bubung Panjang-bouwstijl door een langere maat aan het dak te geven.  Het huis is gemaakt van ongelen hout of merbau omdat dit houtsoort beter bestand is tegen water.  De muren van dit gebouw zijn gemaakt van verticaal geplaatste houten planken. Het gebruik van hout is een weerspiegeling van eenvoud en van de principes van de Maleisische gemeenschap. Aan de rechter- en linkerkant van het gebouw zijn veel treden geplaatst als toegang tot het traditionele huis.
Nadat de squall voorbij was reden we de achttien kilometer terug naar Tanjungbinga en waren we rond drie uur terug aan boord. 

26 september 2024
TANJUNGBINGA, NOORD WEST PUNT  BELITUNG (02 34.584 S 107 38.337 E)
Vanaf vijf uur hoorden we de vissers terugkomen van zee.  Na de koffie/chocomelk motorden we rond half zeven met de dinghy naar en langs de kant. We moesten oppassen voor rotsen en koraal pats en motorden tussen de Jukungs( de kleine, grote en de uitgebouwde) die aan moorings lagen of als de Jukungs er nog niet waren langs de kleine kano’s/bootjes waarmee ze naar de kant roeiden. Ook zagen we kleine houten kano’s maar toen we goed keken waren een aantal van deze bootjes/kano’s van verschillende grote plastiek tonnen gemaakt waarvan sommige ook nog mooi beschilderd. Aan de kant zagen we een heel dorp op hoge houten palen in het water.
JUKUNG VLOOT,  KLEINE KANO’S
DORP OP DE KANT
We motorden een stukje terug naar de pier waar we de dinghy op een zandstrand tot aan de kade trokken. Vissersmannen die daar zaten gebaarden dat we de dinghy aan het touw van een vissersboot die aan de kade vast zat konden vastmaken. We liepen naar de vissersmannen maar helaas spraken ze geen engels. Met Google translate kwamen we er achter dat deze vissers op een kleine Jukung werken en ca. twintig mijl uit de kust gaan en dat ze squit als aas gebruiken. Ze hadden allemaal een scooter zodat we vroegen waar we een scooter konden huren. Na wat heen en weer bellen/lopen moest Paul mee en kwam hij terug op een scooter. Overal is het dezelfde prijs, 100.000 roepie (ca zes euro) voor een dag waardoor Paul hem gelijk drie dagen heeft gehuurd. We reden de achttien kilometer over een goed geasfalteerde hoofdweg naar Tanjungpandan de hoofdplaats van Belitung. Hier reden we wat rond, zagen de vissershaven en wandelden over de grote markt waar ze groente, fruit, vlees, kip, vis, huishoudelijke spullen, kleding,schoenen en speelgoed voor kinderen verkochten. Ik had overal (ook in alle kleine winkeltjes in de andere dorpjes) kleine zakjes zien hangen en dacht dat deze zakjes aanmaaklimonade siroop waren. Sommige waren dat ook maar het waren ook zakjes met kruiden. Zowel pure gedroogde kruiden als gemengde kruiden zodat ik nasi goreng, ayam goreng, Soto ayam, sayur sop, sayur lodeh kocht. Nadat we de markt gezien hadden reden we verder op zoek naar een restaurantje. 
DE MARKT
Bij een goed restaurant ontmoetten we twee Italianen waar we gezellig mee zaten te praten. Rond half twee reden we terug naar de markt waar ik verse groente en fruit kocht en daarna reden we terug richting Tanjungbinga waar we eerst het naastgelegen dorpje Tanjungjernang bezochten. Hier hadden we vanochtend de huizen op palen gezien. Nu reden we langs woonhuizen met werkplaatsen die op het land stonden en waar mensen hun gedroogde vis op grote sorteren en ze vervolgens in dozen inpakten zodat ze vervoerd konden worden naar Jakarta voor de verkoop. We mochten achter het huis/werkplaats kijken. Aan de achterkant stond een grote metalen bak met houtvuur eronder waar de vis in gekookt werd. Nu zagen we dat op de palen die in zee staan een heel dek bamboe takken/palen lag waar de gekookte vis op lag te drogen met aan het einde kleine hutjes (om netten etc in te bewaren) en daarachter lagen de Jukungs aan de moorings. 
VERWERKEN VAN VIS VOOR DE VERKOOP
Er was een grote bedrijvigheid met vis die gekookt werd, vis die goed genoeg gedroogd was en in grote manden werd gedaan en daartussen zaten kinderen te spelen. We zagen een donkere lucht aankomen zodat we terug naar de Giebateau gingen. Halverwege begon het te regenen en terug aan boord hoorden we verder weg  donderen. Ik waste alle groente in de dinghy voordat dit aan boord kwam. In de avond sprak ik zoals elke avond met mijn moeder

25 september 2024
TANJUNGBINGA, NOORD WEST PUNT  BELITUNG (02 34.584 S 107 38.337 E)
Het was bewolkt toen we rond zes uur ons anker ophaalden, de zeilen hesen en met een lichte stroom tegen door de vaargeul tussen de eilanden door motorden. 
Tussen de eilandjes zagen we vele vissers in Jukungs vissen, rijen bamboepalen met visnetten ertussen en bamboepalen die de ondieptes markeren. Toen we tussen de eilandjes vandaan kwamen zagen we een squall onze kant op komen. Hieruit kregen we ca. vijftien knopen wind met regen zodat we vol tuig verder noordwaarts langs Belitung eiland en door de straat van Gaspar zeilden. Even later zagen we een andere squall aankomen met een donkerdere lucht en hoorden we ook de donder zodat we twee reven in het grootzeil zetten. We konden er niet helemaal achterkomen welke kant deze squall opging maar de donkere lucht met regen bleef boven het eiland hangen en wij hielden ca. vijftien tot twintig knopen oosten wind zodat we halve wind verder zeilden. We keken op accuweather.com en zagen dat deze squall inderdaad niet onze kant op kwam. Aangekomen bij de noordwest punt van Belitung verlieten we de straat van Gaspar en zeilden de zuid Chinese zee in tussen granieten bolders, kleine eilandjes waaronder het eilandje Lengkuas met de vuurtoren en ernaast de mooie kleine granieten bolders. Deze 50 meter hoge vuurtoren is in 1882 door de Nederlanders gebouwd
LENGKUAS EILAND 
Hier haalden we ons grootzeil weg en alleen op voorzeil, kruisten we door de baai naar onze ankerplek. Ondertussen zagen we een heleboel grote uitgebouwde Jukungs de zee op varen. Deze Jukungs hadden aan beide zijde grote bamboe drijvers. 
UITGEBOUWDE JUKUNG. 
Verderop bij het plaatsje lag nog een hele vloot van deze uitgebouwde Jukungs. Ook zagen we de kleinere Jukungs en vissersmannen in kano’s. Rond half drie en na vierendertig mijl ging ons anker erin. Nadat we goed en wel lagen gingen we naar binnen en belde ik zoals elke dag mijn moeder. Voor het donker werd ging al het gaas over de ramen, geen muggen in de boot!

 24 september 2024
KERENGGAN EILAND, BELITUNG EILANDEN GROEP (03 00.288 S 107 30.563 E)
Vandaag was er geen wind zodat we rond zes uur ons anker ophaalden en dobber/zeilden naar de overkant. Vervolgens motorden we door het rif tussen de eilanden Kerenggan en Ru waar ons anker er na één mijl bij het onbewoonde eilandje Kerenggan inging. Nog voor het te warm werd verving Paul het filter van de watermaker en ging de mast in om de bakstag terug te plaatsen die losgehaakt was. Ik hielp waar kon en waste ondertussen de vuile kleren en maakte schoon. Het was inmiddels tweeendertig graden met een luchtvochtigheid van vijfenzeventig procent waardoor we na deze klusjes lekker gingen zwemmen. Terwijl we koffie/chocomelk in de kuip dronken zagen we hoe een visserman zijn krab potten uitgooiden. Deze potten zaten aan een lange lijn met aan beide uiteinden een boei met staak en een vlaggetje erop.  Verder speurden we met de verrekijker naar vogels maar hoorden en zagen niets waardoor we niet met de dinghy langs de mangrove motorden. 
Rond elf uur hoorden we donder en zagen de donkere lucht, de voorspelde squall kwam eraan! We zaten buiten in de kuip en keken hoe het onweer met lichtflitsen verderop langs ons heenging. Wel kregen we een hevige regenbui waar iets wind in zat. Waar we bij deze squalls zo bang voor zijn is de blikseminslag in de Giebateau waardoor alle elektronica stuk gaat. Na twee uur was de squall voorbij en was het afgekoeld naar vierentwintig graden. De rest van de dag hadden we gelukkig geen van squalls meer.
Na de lunch keek ik op internet bij noonsite hoe we moeten inklaren in Malaysia en Thailand en hoelang we daar mogen blijven. Verder zette ik alle waypoints van Thailand uit “svocelot“ en “soggy paws compendium” in ISailor. Dit deed ik om inzicht en informatie over dit gebied te krijgen want tegenwoordig halen we onze ankerplek informatie altijd van noforeignland (app) en navionics. Cruising pilots zijn verleden tijd!
Toen het rond zes uur donker werd, werden we belaagd door muggen zodat we voor het eerst alles met horren moesten afsluiten. Gelukkig hebben we ook een lamp die muggen en vliegen aantrekt en dood en die doet zijn werk heel goed, desondanks waren we beide behoorlijk gestoken. 

23 september 2024
BATANG EILAND, BELITUNG EILANDEN GROEP (02 59.536 S 107 31.056 E)
Zoals altijd houd Paul het weer goed in de gaten en zeker nu we zijn aangekomen aan de rand van het gebied met squalls (regenbuien dat gepaard kan gaan met onweer).
Hij kijkt hiervoor op de websites windy en accuweather.com
Rond acht uur kregen we ca tien tot twaalf knopen wind zodat we ons anker ophaalden en alleen op voorzeil aan de wind oostwaarts naar Belitung eiland zeilden. De baaien waar we wilden ankeren waren te ondiep voor ons zodat we alleen in de golven/swell konden ankeren. Daar hadden we geen zin in zodat we ruime wind alleen op voorzeil langs Belitung eiland noordwaarts zeilden. We zeilden langs vele kleine visboeien met staken met vlaggetjes erop, bamboe palen op de riffen en kwamen verschillende soorten bekende Jukung (vissersbootjes) tegen. Een van deze Jukung had de visboeien met staken met vlaggen voorop dek staan wat het een apart gezicht gaf. 
JUKUNG MET VISSTAKEN VOOROP
Ondertussen zagen we een squall (grote onweer storing) voor ons. Op accuweather.com zagen we dat deze squalls voor ons langs ging. Toen we na ca tien mijl bij de kleine onbewoonde eilanden Menduluk, Kerenggan, Ru en Batang aankwamen nam de wind toe tot ca vijftien knopen en zagen we een andere squall achter ons langsgaan (ook met donder) waar we een beetje regen van kregen. Deze squalls ontstonden allemaal op het eiland Belitung waar de warme lucht opsteeg. Toen deze warme lucht steeds hoger en hoger kwam koelde het daar af en kwam vervolgens als regen/onweer naar beneden. We besloten om bij Batang eiland voor anker te gaan waar ons anker er rond twee uur en na achttien mijl inging. Alle kleine onbewoonde eilandjes waar we vandaag langs zeilden hadden geen zandstranden maar kusten van mangrove en daarachter een dichtbegroeid regenwoud. In de namiddag zagen en hoorden we nog enkele squalls waarvan er één heel dichtbij langs ging.

22 september 2024
SELIU, SELIU EILAND, BELITUNG EILANDEN GROEP (03 11.826 S 107 32.806 E)
Rond half negen gingen we naar de kant waar we bij het strand Jukung en kano’s zagen. Bij het restaurant zaten een aantal vissersmannen wat te drinken en iets verderop zat een vrouw onder een afdak eten te maken. Paul ging bij de mannen zitten en kwam erachter dat de mannen net terug waren van krab vissen. Ik ging bij de vrouw zitten die een vis curry aan het maken was door met de stamper in een kom te stampen/wrijven waar crab, inktvis, pepers, loas, kurkuma, gember, rode ui, knoflook en kemirinoot in zat. Toen ze daarmee klaar was gingen we naar de keuken waar ze in een wok de vis in deze curry klaarmaakten. 
WACHTTEN BIJ HET RESTAURANT 
Wij dachten dat de scooter bij het restaurant werd afgeleverd maar toen het al wat later werd bleef Paul bij de mannen en wandelde ik naar het huis van de drie zussen die al op ons zaten te wachten. Ze belden gelijk en even later werd de scooter bezorgd en gingen we Paul halen. Er was dus even een misverstand geweest waar we de scooter kregen. In plaats van de afgesproken drie euro betaalden we zes euro inclusief benzine geld. Daarna reden we het dorpje uit en verder over een slecht geasfalteerde weg. Het asfalt was bijna geheel weg zodat we over een rode grond/graffel reden. We passeerden huisjes met akkertjes, reden door een vegetatie van regenwoud en toen we zuidelijker kwamen werd het opener en de vegetatie lager. 

DE AKKERS EN HUISJES
Na zeven kilometer kwamen we aan bij het Tanjung Marangbulo-strand met helder zeewater, wit zand en exotische granieten rotsen. Ik ging lekker zwemmen terwijl Paul op één van de bolders ging zitten.

TANJUNG MARANGBULO STRAND MET BOLDERS
Na heerlijk te hebben gezwommen en te hebben genoten van het uitzicht reden we over een smal pad door het hoge gras naar een resort in aanbouw. Vervolgens reden we over dezelfde weg langs de lage vegetatie een kilometer terug en sloegen een ander klein weggetje in naar een meer met een in verval geraakte boardwalk zodat we terug reden naar het dorp. 

TERUGWEG 
In het dorpje zelf reden we door alle straatjes waar veel bewoners naast hun huis onder afdakjes zaten, huizen met winkeltjes/restaurantjes ervoor waar de eigenaren zaten te wachten op klanten. Bij één van de winkeltjes waren de vrouwen visnetten aan het repareren. Verder zagen we een man bezig die kleine kano’s uit boomstammen maakten en ze voor honderd vijfentwintig euro verkocht aan de bewoners van het eiland. Ik had onze vuilnis meegenomen die we bij de vuilnisbelt weggooiden. 

HET DORPJE
Terug bij de zussen zaten we nog een tijdje te praten en net als gisteren kwamen er weer meerdere vrouwen met kinderen bijzitten. Er staan vele mango bomen in het dorp maar helaas zijn die nog niet rijp. Ik vroeg of er kemirinoten bomen waren maar dit bleek niet het geval. Na een mooie tijd te hebben gehad waren we rond twee uur terug aan boord.

21 september 2024
SELIU, SELIU EILAND, BELITUNG EILANDEN GROEP (03 11.826 S 107 32.806 E)
SELIU EILAND
Het kleine eiland Seliu bestaat uit ca. 1.530 hectare met het vissersdorp Seliu waar veel inwoners werken als vissers. Wanneer de zee te ruig is, gaan de vissers niet de zee op maar veranderen van baan als boer.  Sommige van de producten of grondstoffen die voornamelijk op het eiland Seliu worden geproduceerd, zijn mango's, chips(kroepoek en cassave), gezouten vis en kopra.  
Toen we vanochtend buiten keken zagen we verschillende Jukung terug komen van vissen en kwam er een man in een houten kano naar ons toe peddelen. We probeerden een gesprek te beginnen maar hij sprak geen engels zodat hij even later wegging. Rond negen uur gingen we naar de kant waar vele Jukungs aan bamboe palen in het water lagen of aan de lange steiger. 
JUKUNGS EN KANO’s BIJ SELIU EILAND
Op het strand onder een rieten dak of onder de bomen zaten/lagen vele vissers. We liepen de steiger op waar de vele Jukungs aan vast gebonden lagen. Vervolgens wandelden we door het dorpje langs huizen, verschillende huizen die ook gelijk restaurantjes of winkeltjes waren en natuurlijk de moskee. We kwamen in gesprek met drie vrouwen die voor hun huis zaten. Via Google translate kwamen we erachter dat het drie zussen waren en dat hun mannen alle drie op de grotere vissersschepen (met de grote lampen) werken. Ze werken een week op zee en zijn daarna een week thuis. Nadat we een tijdje hadden zitten praten vroegen we waar we een scooter konden huren. Dat wisten ze niet maar ze wilden ons wel door het dorpje rondrijden. Zo ging Paul bij de ene zus achterop en ik bij de andere waarbij haar dochtertje tussen de benen van de moeder meereed. 

HET VISSERSDORPJE  SELIU
We reden eerst naar de lagere school die aan de ene kant van het dorpje stond. Toen we aankwamen ging de school net uit. Het bleek dat ze op zaterdag les hadden van zeven tot tien. 

DE SCHOOL
We reden het dorpje uit naar een andere steiger en kwamen langs de vuilnisbelt waar de vuilnis eens in de zoveel tijd wordt verbrand. Die andere steiger wordt in de regentijd gebruikt als de wind vanuit het noordwesten komt. 
Vervolgens reden we naar de andere kant van het dorpje waar de middelbare school stond maar waar nu geen lessen gegeven werden. Ik zag onbekende etenswaren die in de zon lagen te drogen en liep ernaar toe. Het bleek Asam kandis te zijn. 

ASAM KANDIS 
Op de ene mat lagen de net in de zon gelegde vruchten die lichtoranje of diepgeel waren. Daarnaast zag ik dezelfde vruchten die al langer in de zon lagen en rood/bruin gekleurd waren. Ze vertelde dat de vrucht zuur smaakt en wordt gebruikt in gerechten en dat al de gedroogde Kandis-tamarindevruchten jarenlang bewaard kan worden. Toen ik achter me keek zag ik een grote boom met onbekende vruchten en vroeg wat dat was. Dit bleek een Jambu air (Water appel) boom te zijn waar vele vruchten in de kleuren groen, geel er rood aan hingen.

JAMBU AIR (WATERAPPEL)
De rode waren rijp zodat ze er één plukte die we mochten proberen. Net een kleine frisse appel. De eigenaresse gebaarde dat Paul nog wat rode vruchten mocht plukken om  mee naar huis te nemen. Even verderop lag weer iets anders onbekends te drogen. We stopten en het bleek vis en kroepoek te zijn. Via Google translate werd me duidelijk dat kroepoek gemaakt wordt van gedroogde vis, meel en ei. Dit alles wordt met elkaar vermeng en als een rol in de zon gedroogd, daarna worden er dunne plakjes van gesneden om ze verder in de zon te laten drogen en zo wordt het verkocht. Toen ze vroegen of ik kroepoek wilde kopen wilde ik alleen gebakken kroepoek kopen. Het ging per kilo maar dat was teveel. 

KROEPOEK MAKEN
Na wat onderhandelen kon ik ook een halve kilo gebakken kroepoek kopen voor drie euro. Terwijl we zaten te wachten kwamen we in gesprek met ook andere bewoners. We wilden voor morgen een scooter huren en toen dit ter sprake kwam konden we voor 50.000 (drie euro) een scooter huren inclusief twee liter benzine. Met drie zakken kroepoek reden terug naar hun huis waar de andere zus met de kleine zat. We gaven hun een zak kroepoek en praatten gezellig verder. Rond half twee waren terug aan boord. De rest van de middag had ik veel te schrijven en deed de foto’s terwijl Paul internetten.  Inmiddels was het alweer over de dertig graden maar lagen we gelukkig in de wind. 

20 september 2024
SELIU, SELIU EILAND, BELITUNG EILANDEN GROEP (03 11.826 S 107 32.806 E)
Toen de zon vanochtend opkwam bleef het heiig. We zeilden met ca twaalf knopen wind twintig mijl van de zuidkust van Belitung eiland maar zagen het eiland niet. Pas rond tien uur toen we nog dichter bij het eiland kwamen zagen we de contouren van het eiland uit de mist opdoemen.
We hadden in de Jimmy Cornell (world cruising routes) gelezen over de moesson seizoenen. We hebben wat haast gemaakt om hier te komen aangezien we nog in de zuidoost moesson zitten (hier het droge seizoen) die tot eind september/oktober duurt. Vandaar dat we bijna de hele tijd ruime wind hebben gezeild. Na oktober krijgen we een wissel periode met weinig tot geen wind en daarna komt de noordwest moesson op gang (hier regenseizoen) met wind tegen.
Op de weerkaarten zagen we dat noordelijk van ons (noord Sumatra, Singapore, Malaysia) vele regen met onweer storingen (squalls) zijn waardoor we hebben besloten wat langer in dit gebied te blijven omdat we hier aan de rand van het squall gebied zitten. 

WEERKAART BLAUW/GROEN IS REGEN EN ONWEER (SQUALLS)
In de wissel periode van de moesson seizoenen moet dit minder worden en kunnen we verder richting Malaysia. 
Rond het middag uur zeilden we langs de zuid west kust van het eilandje Seliu en zagen een prachtig lang strand (Tanjung Marangbulo-strand ) met daarvoor grote granieten bolders. 

ZUIDWEST KUST
Verder noord noordwestelijk van het eiland zeilden we langs het rif waar vele lange bamboe palen op stonden om het rif aan te geven. Nadat we om het rif heen waren gezeild ging ons anker er rond drie uur en na 358 mijl de noordkant bij het vissersdorpje Seliu in. Hier zagen we langs het strand en aan de pier allemaal Jukung (traditionele vissersbootjes) liggen die er alweer anders uitzagen dan voorheen. Rond vier uur motorden vele Jukungs langs ons heen de zee op om te gaan vissen. We deden het rustig aan, belden mijn moeder en enkele vrienden.

19 september 2024
3e NACHT ZEILEND OVER JAVA ZEE  NAAR BELITUNG EILANDEN GROEP
Rond zes uur zagen we een mooie rode zon achter de horizon tevoorschijn komen en zeilden we de derde dag in. Met ca acht tot tien kopen wind, zeilden we de hele dag  ruime wind met de All Purpose Genua uitgeboomd aan de ene kant en grootzeil met twee reven aan de andere kant veder. We zagen springende vissen, enkele vogels, wat visboten en containerschepen. We zaten in de kuip onder onze zonnen tent  of lagen binnen bij de ventilator. De zon komt hoger en hoger te staan, het was vandaag tweeëndertig graden met een luchtvochtigheid van 66 %
Rond zes uur verdween de zon achter de horizon en even later kwam de bijna volle maan tevoorschijn. Met ca. zes tot acht knopen wind zeilden we nog steeds met de All Purpose Genua uitgeboomd aan de ene kant en grootzeil met twee reven aan de andere kant de derde nacht door. Vannacht geen grotere vissersboten of lampen van vissersboten aan de horizon. Wel enkele visboten die een net achter zich aansleepten. Gelukkig was het einde van het net goed herkenbaar door een knipperend lampje.
06.00  210 mijl positie 04 19.305 S  109.33.323 E  
12.00  242 mijl positie 04 03.690 S 109 04.407 E
18.00  267 mijl positie 03 52.137 S   108 42.763 E
00.00  290 mijl positie 03 44.325 S  108 00.847 E

GESCHIEDENIS BELITUNG EILAND
Belitung is een archipel die verschillende regeringen van koningen heeft meegemaakt. 
De Chinese handelaren kwamen rond 1293 op het eiland Belitung. In de 17e eeuw werd het eiland Belitung een handelsroute en een tussenstop voor de Chinese en Arabische
handelaren. In 1668 arriveerde een Nederlands schip genaamd 'Zon De Zan Loper', onder bevel van Jan De Marde. Ze meerden aan bij de Balok-rivier, die op dat moment de enige haven op het eiland was en druk was met buitenlandse handelaren.
Op 13 augustus 1814 werd het eiland Bangka door het Verenigd Koninkrijk geruild tegen het "etablissement Cochin". Aangezien van het bij Bangka behorende Belitung gezegd werd dat het rijk aan erts was wilden de Britten dit eiland aanvankelijk zelf behouden, maar bij het Verdrag van Londen werd het op 17 maart 1824 alsnog aan Nederland overgedragen. Om de ertsvoorkomens op het eiland te exploiteren richtten de Nederlandse industriëlen Wolter Robert van Hoëvell, Vincent Gildemeester van Tuyll van Serooskerken en John Francis Loudon in 1850 de Billiton Maatschappij op. Deze werd gefinancierd door de uitgifte van aandelen, die voor een groot deel in handen van prins Willem Frederik Hendrik kwamen. Bij de ertswinning waren de werkomstandigheden voor de koelies slecht: velen stierven aan ziektes. De Nederlandse opzichters klaagden intussen over het gebrek aan afleiding op het eiland. De verlenging van de concessie leidde rond 1882 tot de Billiton-quaestie in het Nederlandse parlement, toen bleek dat koning Willem III de concessieverlenging moest bekrachtigen, terwijl hij een fors pakket aandelen bezat. In 1908 werd een onderzoek uitgevoerd naar de arbeidsomstandigheden bij Belitung, die in vele opzichten niet rooskleurig waren. Zo tierde de opiumhandel er welig. Na de Indonesische onafhankelijkheid verdween de Billiton Maatschappij in de jaren vijftig van het eiland. De maatschappij bleef wel in andere landen actief, en groeide uit tot een van de grootste bedrijven ter wereld, BHP Billiton.

18 september 2024
2e NACHT ZEILEND OVER JAVA ZEE NAAR BELITUNG EILANDEN GROEP
Rond zes uur kwam de zon op en nam de wind toe tot ca. tien a twaalf knopen wind. Met de All Purpose Genua uitgeboomd en grootzeil met twee reven aan de andere kant maakten we eindelijk weer goede vooruitgang. Op een gegeven moment zagen we een donkere wolk naderen zodat we de All Pupose Genua inrolden en het voorzeil uitrolden. Even later hadden we ca twintig knopen maar bleef de regen uit. Toen de wolk voorbij was nam de wind af naar ca. acht knopen en was iets gedraaid zodat we de All Purpose Genua uitrolden en halve tot ruime wind (APG en grootzeil aan zelfde kant)verder zeilden. We zeilden enkele malen tussen vloten Jukung (vissersboten)die in de ondiepere gedeeltes van de Java zee voor anker lagen. 

JUKUNG VOOR ANKER
Afgelopen nacht hadden we deze vissersboten met grote lampen zien varen, nu lagen ze achter hun anker en zagen geen bemanning. 
Op de weerkaarten was aangegeven dat we tien tot vijftien knopen wind zouden hebben maar ook vandaag bleef deze alweer uit. In de middag nam de wind af tot ca. vier knopen alleen hadden we nu golven die van achteren kwamen zodat we ons al rollend verder lieten dobber/zeilen en later het grootzeil weghaalden omdat deze begon te klapperen. Zo zeilden we halve tot ruime wind met alleen de All Purpose Genua de tweede nacht in.  Rond acht uur nam de wind nog meer af zodat we de motor starten en tot vier uur in de ochtend verder motorden. Aan de horizon zagen we vele lampen van de vissersboten en enkele motorden op afstand  langs. Rond vier uur kregen we ca zes a acht knopen wind en zeilden we ruime wind met een uitgeboomde All Purpose Genua aan de ene kant en grootzeil met twee reven aan de andere kant verder de nacht door. 
06.00 108 mijl positie 05 02.050 S  111.04.886 E   242 mijl naar Belitung eiland.
12.00  143 mijl positie 04 48.465 S 110 32.053 E
18.00  165 mijl positie 04 41.260 S   110 11.990 E
00.00 188 mijl positie 04 31.531 S  109 53.644 E

BELITUNG EILAND
Het eiland Belitung (ca. 4.800 km².) wordt in het noorden begrensd door de Zuid-Chinese Zee, in het oosten door de Straat van Karimata, in het zuiden door de Javazee en in het westen door de Straat van Gaspar. Rond dit eiland liggen kleine eilanden zoals Mendanau Island, Kalimambang, Gresik, Seliu. 
Geografisch bestaat het Belitung vooral uit kuststreken, moerassen en bergen. De kusten zijn vooral vlak met af en toe rotspartijen. De moerassen bevinden zich vooral in het oosten en maken voor de versteviging van rivieroevers de toegang tot het eiland onmogelijk. Het golvend terrein vloeit in het midden van het eiland over tot enkele bergen. De grootste en hoogste is de Goenoeng Tajam (500 meter) ten oosten van Tanjung Pandan. Het klimaat is regenachtig, vochtig en warm. Naast de moerassen bestaat de vegetatie voornamelijk uit Heidebossen, bossen die groeien op kwartszand, dat een lage pH-waarde heeft en arm is aan voedingsstoffen. 
Belitung staat bekend om de witte peper die in de lokale taal sahang wordt genoemd, en mijnbouwmaterialen zoals wit tin (Stannuum), kwartszand, witte klei (kaolien) en graniet.  De tinmijnbouw begon tijdens het Nederlands-Indië-tijdperk. 

17 september 2024
1e NACHT ZEILEND OVER JAVA ZEE NAAR BELITUNG EILANDEN GROEP.
Even voor zes uur haalden we ons anker op, hesen het grootzeil met twee reven en rolden het voorzeil uit. We verlieten Bewean, een mooi eiland waar weinig toeristen komen, met vriendelijke en behulpzame mensen en waar de kinderen je vrolijk en vriendelijk aanspreken en met je op de foto willen (selfies). 
Rustig zeilden we langs het rif de baai uit en hesen ondertussen de All Purpose Genua. Al snel verwisselden we het voorzeil voor de All Purpose Genua en zeilden met ca tien a vijftien knopen wind halve tot ruime wind verder oost noord oostwaarts. Ondertussen zagen we meerdere vissersmannen in de twee verschillende soorten Jukungs. De grotere die aan iedere kant een vislijn uit hadden en de kleinere die een net achter zich aan sleepten. 

VISSERS VAN BEWEAN EILAND
Voor het eerst was het bewolkt maar dat maakte het niet minder warm, nog steeds bleef het ca dertig graden. Rond tien uur hadden we alle vissersboten achter ons gelaten en hadden de Java zee voor onszelf. In de middag nam de wind af tot ca. drie a vier knopen en omdat het grootzeil begon te klapperen haalden we dit weg en zeilden enkele uren alleen ruime wind met de All Purpose Genua uitgeboomd verder. Even voor zes uur, vlak voor het donker werd zagen we op de AIS radar een groepje vissersboten voor ons.  Op isailor (navigatie kaart) zagen we dat ze bij enkele ondieptes visten. Toen we op de Navionic kaart keken waren deze ondieptes niet ik kaart gebracht. We veranderden koers zodat we ruim langs deze groep vissers zeilden. Inmiddels was het donker geworden en was de wind toegenomen tot ca zes knopen zodat we het grootzeil met twee reven erbij hesen. Onder een volle maan en sluimer bewolking zeilden we zo de eerste nacht in. In de nacht nam de wind af tot ca drie a vier knopen en omdat er geen golven stonden konden we het grootzeil erbij houden en dobber/zeilden rustig verder.
06.00 00 mijl positie 05 43.848 S 112 40.247 E   340 mijl naar Belitung eiland.
12.00  33 mijl positie 05 29.171 S  112 10.844 E
18.00. 65 mijl positie 05 19.857 S  111 41.624 E
00.00. 85 mijl positie 05 14.581 S. 111 22.484 E

16 september 2024
TELUK PROMAHAN, BAWEAN EILAND, INDONESIA (05 43.848 S 112 40.247 E)
Om vier uur werden we gewekt door het geluid/bidden vanuit de moskee vervolgens vielen we allebei weer in slaap tot vijf uur. Rond zes uur gingen we naar de kant en liepen naar het restaurant van Mevrouw Warung eigenaresse van “Warung Café Taman Manis” waar we elke middag hebben gegeten. Gisteren had ze gezien dat we een scooter hadden gehuurd en had gezegd dat we haar scooter hadden kunnen huren zodat we nu met haar scooter naar de markt in Tambak reden. Aangekomen in de winkelstraat zagen we mensen in een overdekte markt en langs de straat hun groente/fruit verkopen. Net als gisteren zagen we naast de vele scooters ook gemotoriseerde riksja die mensen of spullen vervoerden. 

VERSE GROENTE/FRUIT EN DE GEMOTORISEERDE RISKJAS
Nadat we verse groente/fruit hadden gekocht reden we terug en zaten een tijd met Warung en haar zoon zaten te praten. Zij spreekt geen engels maar via haar zoon en met Google translate lukte het gesprek aardig. Op zich wil ze haar scooter (als ze hem zelf niet nodig heeft) wel aan buitenlanders verhuren. Ze wil alleen geen bordje ophangen omdat ze haar scooter niet aan lokale mensen wil verhuren. Jammer dat we dit niet wisten anders hadden we haar scooter gehuurd. We bestelden onze lunch (saté, groente en rijst) en drie extra porties saté met rijst voor onderweg. Terug aan boord ging Paul het water in om het onderwaterschip schoon te maken en ruimde ik onze medicijnen op. De health/customs van Indonesië wilden graag alle medicijnen die over data waren innemen vandaar dat ik ze iets verder weg had opgeruimd maar er was nooit naar gevraagd zodat ik vandaag alles weer netjes in de kast opborg. Rond twaalf uur gingen we naar de kant waar we bij “Warung Café Taman Manis”

HEERLIJKE LUNCH IN WARUNG CAFÉ TAMAS MANIS
heerlijke kip saté met groente en rijst aten en alweer lange tijd met haar zoon zaten te praten. Bij vele huizen aan de kade stonden grote bouwwerken van lange hoge bamboe palen. In deze tijd van het jaar komt de wind vanuit het oosten en liggen we hier goed beschut maar in hebt regenseizoen komt de wind vanuit het noordwesten en bij harde wind kunnen de hoge golven dan tot aan de kade komen.  Dan liggen alle Jukung niet hier maar aan de andere kant van het eiland.

BAMBOE PALEN VOOR DE HUIZEN
Rond half drie waren we terug aan boord waar we wat klusjes deden en onderuit gingen met internet.

15 september 2024
TELUK PROMAHAN, BAWEAN EILAND, INDONESIA (05 43.848 S 112 40.247 E)
Vanochtend werden we om vijf uur gewekt door het bidden van de moslims in de moskee. 
Gisteren hadden we geïnformeerd naar het huren van een scooter en was ons gezegd dit in Tambak te doen. Rond zeven uur motorden we met de dinghy naar het dorpje Tamak dat iets verderop in de baai ligt. Nadat we de dinghy op het zwarte strand hadden getrokken liepen we het plaatsje door dat iets groter is dan Tanjungori. We vroegen via “Google translate“ aan meerdere mensen waar we een scooter konden huren. Er is niet echt een scooter verhuur maar sommige mensen willen hun scooter wel verhuren. Enkele die we vroegen wilden hun scooter wel verhuren maar omdat we de bergen in wilden, wilde Paul een wat krachtigere scooter. Uiteindelijk was er iemand met een iets krachtigere scooter die hem wel een dagje wilde verhuren. De prijs die gevraagd werd was 100.000 roepi (€6,00) en daarnaast moest de benzinetank gevuld worden want deze waren vaak bijna leeg. Overal zijn benzinestations maar ook stalletjes waar één of meer liter flessen benzine worden verkocht. Voordat we het wisten had de eigenaar van de scooter er al een fles benzine in gegooid. We hadden al gezien dat niemand hier met een helm reed zodat we onze eigen fietshelmen hadden meegenomen en opzetten. 
Over een slechte kronkelende bergweg reden we hoger en hoger de bergen in langs vele rijstvelden maar ook andere ankers/plantages en door verschillende kleine dorpjes. Ieder dorpje had een moskee klein of groot en omdat het zondag was waren er vaak diensten gaande.

MOSKEE OP ZONDAG

Verder zagen we in de dorpjes vele bewoners in hutjes bij elkaar zitten, mannen bij de mannen en vrouwen bij de vrouwen. We reden enkele malen verkeerd waardoor we op nog slechtere wegen terecht kwamen waar we enkele apen zagen en we op een gegeven moment over een gevlochten bamboe brug heen moesten. Gelukkig was er Google maps waardoor we uiteindelijk toch weer op de goede weg kwamen. 

VIA DE BERGWEG NAAR SANGKAPURI 
Op een geven moment stond er midden op de weg een bord met “STOP” met eronder een Indonesische tekst. Omdat we het Indonesische niet begrepen reden we langs het bord verder. Na een aantal kilometer werd er aan de weg gewerkt en mochten we niet verder. We keken een beetje raar/dom waardoor we een escort kregen en we niet helemaal terug hoefden te rijden. Via een heel smal paadje tussen de rijstvelden kwamen we bij een andere weg uit. Op dit smalle paadje ben ik afgestapt en gaan lopen.
 We bedankten we de man en reden verder naar Sangkapuri een groter dorpje aan de zuidkant van het  Bawean eiland. 
In Sangkapuri reden we door de winkelstraat naar het strand en het vissershaventje waar we prachtige grotere Jukung (vissersboten) met grote lampen erop zagen. Deze jukungs hebben we vaak in de nachten gezien alleen zagen we dan de lampen en soms de contouren van de schepen. Nu zagen we hoe mooi ze beschilderd waren en hoe de motor op de zijkant van de boot was gemonteerd met daaraan een lange aandrijfstang met propeller die aan de zijkant van de boot hing.

JUKUNG MET GROTE LAMPEN DIE WE IN DE NACHTEN ZAGEN VAREN.
We reden terug naar het centrum waar we nog een keer door de winkelstraat reden waar we achterop een brommer een box met gekleurde kuikens zagen, vele winkeltjes met van alles en nog wat maar ook winkeltjes waar ze gouden sieraden verkochten. Bij een overdekte markt stopten we en wandelden erdoorheen. Vele vrouwen die groente, fruit, kruiden, vers gevangen vis, kippen etc verkochten maar ook kleine kraampjes met koek, snoep en andere lekkernijen. 

CENTRUM VAN SANGAPURA
In een hoek zagen we koeienpoten hangen en was er een slager bezig. We zochten een eettentje maar konden niet echt iets goeds vinden zodat we een snack aten en via de kustweg terug reden. Deze weg was een stuk beter en ook hier kwamen we langs verschillende dorpjes met moskeeën, rijstvelden en andere akkers waaronder cassave en tabak. Bij één van de tabak plantages zagen we hoe ze de bladeren in de zon te drogen hadden liggen. 
TABAK PLANTAGE EN HOE ZE HET DROGEN IN DE ZON
Rond één uur waren we terug in Tanjungori waar we in het zelfde restaurantje als gisteren kip saté, een nasi special en roti aten. We reden verder over de kustweg en zagen de koraalriffen voor de kust die nu met laag water goed te zien waren. Uiteindelijk draaiden we om en rond half drie leverden we de scooter in en gingen terug naar de Giebateau.

14 september 2024
TELUK PROMAHAN, BAWEAN EILAND, INDONESIA (05 43.848 S 112 40.247 E) 
BAWEAN EILAND
Bawean is een vulkanisch eiland van ca. 196,27 km2 (lengte 18,5 km breedte 11 km) met als hoogste punt de berg Gunung Tinggi (650 meter) en het ligt 150 kilometer ten noorden van Java.
GESCHIEDENIS
Op 11 januari 1597 werd bij Bawean het schip Amsterdam in brand gestoken. De Amsterdam maakte deel uit van de eerste expeditie naar de Oost die de Compagnie van Verre had uitgezonden, met onder meer Cornelis de Houtman aan boord. Door de hoge sterfte kreeg de expeditie een bemanningstekort en moest een van de schepen worden opgegeven. Omdat de Amsterdam water maakte, viel de keus op dit schip. 

Rond zes uur werd het licht en zagen we de contouren van het bergachtige eiland Bawean voor ons opdoemen. Voor ons en later om ons heen zagen we Jukung (traditionele visbootjes) die alweer anders gebouwd waren dan we eerder gezien hebben. Deze boten waren vlakker en dicht van boven. Rond half elf en na honderdzeventig mijl ging ons anker er in de noord baai van het eiland in. In de baai lag al een buitenlandse catamaran en op de kant zagen we twee verschillende soorten Jukung, de dichte die we vanochtend hadden zien varen maar ook kleinere open Jukung. 

ANDERE SOORTEN (BEWEAN)JUKUNG
We aten onze lunch in de kuip en onderwijl hoorden we het zingen/bidden van de moslims in de moskee. Het was inmiddels tweeëndertig graden en het zeewater temperatuur dertig graden zodat we rustig siësta hielden. Rond vier uur gingen we naar de kant waar we de bijboot op het zwarte strand tussen de Jukung achterlieten en het dropje Tanjungori in liepen. Ik had een driekwart broek aangetrokken want het is hier een echte moslimgemeenschap waar de meisjes en vrouwen hoofddoeken dragen. We liepen door de enige straat waar Tanjungori uit bestaat; aan de ene kant kleine huizen met ervoor kleine winkeltjes/stalletjes of restaurantjes en aan de andere kant rijstvelden. We hadden veel aanspraak van de kinderen die graag selfies met ons wilden maken. In één van de restaurantjes aten we nasi, kip en groente en ondertussen zaten we met een Maleise man te praten die hier op vakantie is. Terwijl we terug liepen zagen we de opgeschoten jeugd voetballen op het strand. Hier kwamen we ook de zeilers van de catamaran tegen, het bleken Fransen te zijn die goed Engels spraken zodat we een tijdje stonden te praten. Rond zeven uur, in het donker waren we terug op de Giebateau waar ik mijn moeder belde.

13 september 2024
1e NACHT ZEILEND OVER JAVA ZEE
JAVA ZEE
De Java zee is een grote (ongeveer 310.000 km2), ondiepe zee (maximaal 82 meter) die als randzee nog gerekend wordt tot de Indische Oceaan. Ze ontstond aan het einde van de laatste ijstijd, toen twee grote riviersystemen overspoeld werden. De zee ligt tussen de Indonesische eilanden: Borneo in het noorden, Java in het zuiden, Sumatra in het westen, en Celebes in het oosten.
De stroming in de Javazee wordt bepaald door de moesson: de oostmoesson voert water uit de Flores zee naar de Java zee, de westmoesson voert water uit de Zuid-Chinese Zee via de Straat Karimata de zee in.

Even voor zes uur werd het licht en haalden we ons anker op. Met voorzeil en twee reven in het grootzeil zeilden we tussen het koraal rif door en staken met ca. acht tot vijftien knopen wind, ruime wind de Madura zeestraat over. Hier zagen we vele Jukung (traditionele vis bootjes) vissen. Deze Jukung zagen er nog weer anders uit dan we al eerder hadden gezien met een hogere boeg en soms met maar één zijdrijver. Vaak sleepten ze netten achter zich aan waar aan het eind iets drijvende achter hing zodat we het eind goed konden herkennen.  Verder zagen we vele FAD’s dit keer geen mooie bamboe hutjes maar grote piepschuim boeien. 

FAD EN TRADITIONELE JUKUNG BIJ JAVA
Rond half vier zeilden we tussen de lagere eilanden Madura en Gili Yang door. In eerste instantie wilden we bij Gili Yang stoppen maar omdat we zo lekker zeilden besloten we een nacht door te gaan naar Bawean eiland. We veranderden koers naar het noord oosten en zeilden met ca vijftien tot achttien knopen ruime wind langs de noordzijde van het minder hoge eiland Madura. Rond half zeven werd het donker en zagen we alleen de lichten op het eiland die langzaam achter de horizon verdwenen. Onder een mooie sterrenhemel en een halve maan zeilden we ruime wind met voorzeil uitgeboomd aan de ene kant en grootzeil met twee reven aan de andere kant de nacht door.  In de nacht zagen we containerschepen en vissersschepen met grote lampen maar niets op ramkoers. Voor het eerst op deze hele reis sliep ik vannacht buiten in de kuip.

12 september 2024
TABJUNG BILIK, OOST JAVA, INDONESIA (07 45.115 S 114 22.706 E) 
We liggen met de Giebateau in het Baluran nationaal park.
HET BALURAN NATIONAAL PARK. 
Ontdekt door de Nederlander A.H. Loredeboer, werd dit gebied in 1937 door de Nederlandse koloniale autoriteiten aangewezen als Wildlife Refuge, en in 1980 bestempelde Indonesië dit als Nationaal Park.  In het midden van dit grote park staat de uitgedoofde Baluran-vulkaan, die waakt over zijn ongerepte omgeving die wordt gedomineerd door de droge oostenwind. In schril contrast met het weelderige groene landschap dat elders op Java te vinden is, bestaat het Baluran National Park, gelegen aan de meest oostelijke rand van Java, voornamelijk uit open savannes, waar wilde dieren vrij rondlopen. Het park beslaat 250 vierkante kilometer en bestaat uit laaglandbossen, mangrovebossen en 40% vruchtbare savannes. Ze bieden overvloedig voedsel voor de dieren. 

Toen we vanochtend buiten keken zagen we de kust bestaande uit mangrove afgewisseld door wat zwarte zandstranden en achter ons het koraal rif. Rond acht uur gingen we naar de kant en wandelden door een droge natuur met aparte bomen en planten die we nog niet eerder hebben gezien. Terwijl we rondwandelden kwamen we Bantengs (grote Javaanse waterbuffels) tegen. Verderop zagen we een huisje waar we heen wandelden en één van de parkbeheerders spraken. We zaten lange tijd te praten over het vissen en het park. Op een gegeven moment zagen we Makaken ( Javaanse apen) die heel schuw waren en moeilijk te fotograferen. 

BALURAN NATIONAAL PARK. 
De parkbeheerder vertelde dat deze apen vaak ook bij de mangrove lopen en met hun staart op krabbel vissen. Terwijl Paul met de parkbeheerder zat te praten liep ik een klein stukje verder het park door waar ik nog een kudde Bantengs zag en wat Makaken in de bomen. Ik had gelezen dat hier ook o.a wilde everzwijnen, verschillende soorten herten en verschillende soorten Pauwen waren maar helaas kwam ik die niet tegen.
Rond het middag uur waren we terug aan boord waar ik de lunch maakte. Na de lunch was ik druk bezig met de weblog en de foto’s. In de middag dronken we buiten een milkshake en zagen langs de kust tussen de mangrove en over het strand vele Makaken lopen. 

GIEBATEAU BALURAN NATIONAAL PARK 

11 september 2024
TABJUNG BILIK, OOST JAVA, INDONESIA (07 45.115 S 114 22.706 E) 
Vanochtend doken we het water in om te zwemmen en de schroef en zijkant van de Giebateau schoon te maken. Er stond nog steeds geen wind zodat we binnen wat klusjes deden en om negen uur het debat tussen Trump en Harris volgden. 
Rond tien uur kwam er wind en hesen we de zeilen. Vol tuig zeilden we met ca tien knopen wind, aan de wind noord westwaarts door de Bali zee niet wetende waar we gingen ankeren, waar de wind ons brengt. Na een paar uur zeilen nam de wind af en hesen we de All Purose Genua. Zo zeilden we heerlijk verder en passeerden meerdere FAD’s (Fish Aggregating Devices dit is een visserijhulpmiddel die op grote schaal door vissers wordt gebruikt, zie 7/9/2024).
Rond vier uur kwamen we dichterbij de Bali straat (tussen Bali en Java) en trok de wind aan tot ca. twintig a vijfentwintig knopen uit het zuiden zodat we de All Purpose Genua weghaalden, het rol voorzeil uitrolden en twee reven in het grootzeil zetten. Half tot ruime wind zeilden we verder en ruilden de Bali zee in voor de Java zee. Rond half zeven werd het donker en zagen we een prachtige sterrenhemel met een halve maan en vele lampen van vissersboten om ons heen. De meeste verder weg maar enkele vlakbij. Voor ons zagen we de contouren van de bergen en de kust van Java. Rond acht uur motorden we in het donker op Google map en de waypoints in navionics tussen het rif door de Bilik baai in waar ons anker er rond half negen en na vijftig mijl inging. De kaarten van iSailor en Navionic klopten geheel niet! 

HET EILAND JAVA
Het eiland Java is 132.000 km2 (ruim drie keer zo groot als Nederland) en heeft meer dan 151 miljoen inwoners. Daarmee is Java het dichtst bevolkte eiland ter wereld. Het eiland is veel dichter bevolkt dan andere delen van Indonesië. De hoofdstad en tevens regeringszetel Jakarta, ligt op de noordwestkant van Java. Het binnenland van Java heeft een voornamelijk agrarisch karakter. Vulkanische bergmassieven wisselen af met plateaulandschap. Op Java liggen vijfenveertig actieve vulkanen waaronder Brome, Merapi en de Semeru, voor het laatst uitgebarsten in 2022 behorend tot de zestien gevaarlijkste vulkanen ter wereld. 

10 september 2024
LOVINA, NOORD BALI, INDONESIA (08 09.564 S 115 01.431 E)
Nadat we boodschappen hadden gedaan reden we over de kustweg naar Singaraja. 
De haven van Singaraja was eens een populair handelscentrum. Vanaf de 10 eeuw kwamen de handelaren uit Azië om goederen als wapens en opium in te wisselen voor vers water, voedsel, vee en slaven. In de tijd van de Nederlandse kolonisatie was Singaraja het centrum van het Nederlandse bestuur in Bali. Toen wij er vandaag rondreden was hier niets meer van te zien. Over de kustweg reden we verder noord westwaarts naar de tempel “Pura Maduwe Karan”. Voor ons opmerkelijk vanwege een uit steen gehouwen meneer die op een fiets rijdt met een lotusbloem als achterwiel. De fietser zou WOJ Nieuwenkamp kunnen zijn, een Nederlandse kunstenaar die in 1904 waarschijnlijk de eerste fiets naar Bali bracht.

PURA MADUWE KARAN, GEBEELDHOUWDE MAN OP FIETS.
Via allemaal kleine weggetjes door dorpjes, rijstvelden en velden waar ze bonen verbouwden reden we rustig terug. Op een gegeven moment sloegen we een weggetje in en zagen achter een muurtje twee varkens aan het spit boven een vuur. We stopten stapten af en gingen er naar toe waar we met de mannen in gesprek kwamen. Er was vanavond een ceremonie in hun familie tempel. Deze tempel heeft ca. vijfhonderd leden (allemaal familie) die vanavond hun overledenen herdachten. Na gezellig met de mannen te hebben gesproken mochten we hun tempel bezichtigen. We kregen sarongs om en mochten de voortempel in waar we nog meer familie leden spraken en waar het eerste altaar stond om de doden te herdenken. Hier stonden al heel wat ceremoniële giften (etenswaren). Van alles wat ze bij de ceremonie eten moet een deel naar de overleden. Toen we daar langere tijd stonden te praten kwam de priester die te kennen gaf dat als hij ons met heilig water besprenkelde we ook de tempel zelf in mochten. Dus werd er heilig water over ons heen gesprenkeld en waren we rein genoeg om de tempel te betreden. In de tempel waren vrouwen druk bezig met de ceremoniële giften die bestonden uit nog meer prachtig opgestapelde etenswaren maar ook een geroosterd biggetje. Er zaten familieleden op de grond te bidden en als ze gebeden hadden plakten ze rijst tussen de ogen of in het kuiltje van de kin zodat de anderen konden zien dat ze gebeden hadden. Terug  in de voortempel werden we uitgenodigd om wat te eten. Paul hoefde niet maar ik probeerde het varkensvlees met kokos en boontjes, tempe en gebakken ei, allemaal erg lekker en niet te spicy. We werden uitgenodigd voor het feest vanavond maar helaas moesten we de scooter voor vijf uur inleveren. 

VOORBEREIDINGEN FEEST HINDOE CEREMONIE
We reden verder terug naar Sawan omdat ik had gelezen dat ze hier Gamelan gongs maakten. Toen we aan een vrouw vroegen waar het was bleek dat ze jaren in Nederland had gewoont en nu terug was in Bali. Aan de overkant naast een huis werden deze  Gamelan gongs gemaakt. Ze kende de familie zodat ze met ons meeliep. De vader was begonnen met het maken van deze instrumenten en nu heeft zijn zoon het overgenomen. Helaas was de zoon er niet maar zijn vrouw wel. We mochten de werkplaats in en zagen daar bamboe in verschillende stadia en ingewikkeld gesneden gamelan frames waar ze Gamelan gongs van maakten.

MAKEN VAN GAMELAN GONGS
Er stonden twee verschillende gamelan gongs een geheel van bamboe en een met metalen toetsen, beide mochten we even bespelen. 
Inmiddels was het lunch tijd en toen we langs de weg een gebraden varken zagen waar al veel mensen zaten te eten stopten we en bestelden onze lunch. We waren er niet meer op bedacht dat het ook wel eens spicy kon zijn en al bij de eerste hap voelden we onze lippen branden. Ik probeerde zoveel mogelijk de pepers er voor Paul uit te halen maar al snel gaf hij het op en had ik een heerlijke lunch (hihi).
De donkere lucht kwam er alweer aan zodat we terug naar Lovina reden waar we de scooter rond half drie inleverden. We waren net terug aan boord toen er een regenbui overkwam. De rest van de middag bleef het droog en zaten wij binnen met de ventilators aan. 

09  september 2024
LOVINA ,NOORD BALI, INDONESIA (08 09.564 S 115 01.431 E)
DE VULKANISCHE KRATERMEREN TAMBLINGAN, BUYAN EN BERATAN
De vulkanische kratermeren Tamblingan en Buyan zijn gelegen op ca 1217 meter hoogte van de noordelijke hellingen van de berg Lesung en worden van elkaar gescheiden door ca. één kilometer bos. Door de ligging in de hooglanden hebben deze meren een koel klimaat. Het zijn twee van de drie tweelingmeren gevormd in een grote caldera (caldera's worden gevormd door de inwaartse instorting van een vulkaan) Het Buyan meer is de grootste met een oppervlakte van 490 hectare en een maximale diepte van negenentachtig meter.
Er wordt gezegd dat dit gebied in de 10e tot 14e eeuw een nederzetting was waarvan het centrum op de berg Lesung ten zuiden van het meer lag. Het Tamblingan meer zou een medicinaal en/of spiritueel vermogen hebben zodat iemand die gezuiverd was naar het meertje ging om water voor medicijnen te halen. Dankzij zijn gebeden en spirituele vermogens werd het water vervolgens als medicijn gebruikt en kon het de dorpsgemeenschap genezen. 
Lake Beratan bevind zich meer oostelijk op 1227 meter hoogte in de grote caldera. In het meer staat de Pura Ulun Danu tempel, hier aanbidden ze Sang Dewi Danu als de schenker van vruchtbaarheid.

Rond zeven uur stapten we op de scooter en reden hetzelfde krokelende weggetje als gisteren omhoog de bergen in. Na ca dertig kilometer kwamen we rond kwart voor acht aan bij de vulkanische kratermeren die deels in de wolken gehuld waren, gelukkig brandde de zon er al snel doorheen zodat we het Tamblingan meer en Buyan meer konden zien. Terwijl we op de lookout stonden zagen we onder ons in de bomen Balinese langstaart apen. Vervolgens reden we vanaf het Buyan meer ca. vijf kilometer door kleine dorpjes oostwaarts naar het Beratan meer waar we kleine bootjes langs de oever zagen en verderop de tempel in het meer. 

DE VULKANISCHE KRATERMEREN; TAMBLINGAN, BUYAN, BERATAN
Vanaf hier reden we ca. dertig kilometer over alweer kronkelende weggetjes zuidelijk landinwaarts de berg af en de Batukau berg op naar Jatiluwih. Een prachtig gebied waar we onderweg vele verschillende landbouw velden zagen met allerlei soorten groentes/fruit o.a verschillende soorten sla, kool, tomaten, broccoli,aardbeien en nog veel meer. Het gebied is hier lekker koel en vochtig dus dat wil hier allemaal weg groeien!

DORPJE EN DE AKKERS ONDERWEG
JATILUWIH
Dit dorpje is gelegen op 700 meter hoogte van de berg Batukau. De uitgestrekte rijstvelden, zorgvuldig gecultiveerd in terras patronen, creeren een adembenemend panorama dat het harmonie weerspiegelt tussen menselijk vernuft en de ongerepte schoonheid van de omgeving.
Rond tien uur waren we bij het dorpje Jatiluwih waar we entree moesten betalen om de rijst terrassen te mogen zien. Maar het was zeker de moeite waard. We parkeerden de scooter en wandelden tussen de uitgestrekte rijst terrassen met de irrigatie kanalen en witte reigers. We kwamen langs stalletjes waar ze witte, zwarte en rode rijst verkochten en ook verschillende rijst producten.  Ook zagen we tussen de rijstvelden verschillende hutjes met koeien staan. Deze koeien moeten helpen als de rijst geoogst wordt. 

JATIUWIH, RIJSTVELDEN
Na hier heerlijk te hebben rondgewandeld reden we terug naar de meren om vandaar de hoofdweg te volgen via Gigit naar Singaraja. Gigit staat bekend om zijn vele watervallen maar aangezien het vanmiddag zou gaan regenen reden we deze voorbij. Na ca. vijfenvijftig kilometer waren we bij kustplaats Singaraja aangekomen waar het alweer dertig graden was. Bij een klein restaurantje/stalletje aten we een soort noodles soep met kip. 

NOODLE LUNCH 
Het begon al te betrekken zodat we snel de laatste twaalf kilometer terug naar Lovina reden. Halverwege begon het toch hard te regenen, de voorspelde regen! Rond twee uur en na ca. honderdvijftig kilometer te hebben afgelegd waren we terug aan boord. Even later scheen bij ons de zon alweer volop maar waren de bergen in de wolken gehuld. Maar goed dat we zo vroeg zijn gegaan.

08 september 2024
LOVINA ,NOORD BALI, INDONESIA (08 09.564 S 115 01.431 E)
Toen we vanochtend rond half zeven buiten keken lag het strand aardig vol met Jukung  zonder zeilen en zagen we enkele Jukung met toeristen aan boord wegmotoren, op naar de dolfijnen.

LOVINA MET DE JUKUNG ZONDER ZEILEN.
Het beloofde alweer een warme dag te worden zodat we rond half acht naar de kant gingen en een scooter verhuur zochten. De aankomende dagen is er geen wind zodat we hier wat langer blijven. Bij een stalletje kon de man wel iets regelen maar Paul gaf te kennen dat hij een krachtige scooter wilden, geen probleem 150 CC voor drie dagen kwam op dertig euro. Toen de man van de verhuur kwam vroeg hij of we ons ook wilde verzekeren (dit is nog niet eerder gevraagd) zodat we ons voor twaalf euro (drie dagen) lieten verzekeren. Nadat al het papier werk was ingevuld reden we naar een tankstation en vulde onze benzinetank. Lekker de bergen in naar wat verkoeling want inmiddels was het dertig graden zonder wind. Over een goed geasfalteerde steile kronkelde weg met haarspeldbochten reden we hoger en hoger de bergen in. Hoe hoger we kwamen hoe meer we bij de bewolking kwamen en hoe frisser het werd. De vegetatie veranderde in jungle en verschillende fruitbomen waaronder bananen, papaya, mango, sinaasappels lemon bomen maar ook verbouwden ze dahlia's, begonia's en lemon grass. 
BAMBOE, HUIZEN, DALIA EN SINAASAPPEL BOMEN EN KRAAMPJE
Na een uurtje zo gereden te hebben kwamen we bij de T splitsing en waren bij het Danau Tamblingan meer. Hier sloegen we af en reden aan de andere kant een stukje de berg af naar Munduk en de Munduk waterval.
Toen de nederlanders in 1890 de controle over noord Bali overnamen experimenteerden ze met commerciele gewassen en richtten ze plantages aan voor koffie, vanille, kruidnagel, nootmuskaat en Cacao. 
We stopten bij de Munduk waterval en wandelden over een bergpad langs/door de Golden vallei naar de Golden Waterval. Onderwijl zagen we koffie bomen, noot muskaatbomen, peper struiken, kruidnagel bomen en kruid nagelen die in de zon lagen te drogen. In stalletjes verkochten deze gedroogde specerijen in kleine zakjes. 

KOFFIE, NOODMUSKAAT, KRUIDNAGEL

WEG NAAR EN DE WATERVAL
Toen we naar de volgende waterval wilden moesten we betalen zodat we omdraaiden. Inmiddels was het lunch tijd en aten we in een restaurant kip sate. Na de lunch begon het te regenen zodat we over een deels andere kronkelende weg met haarspeldbochten terug naar Lovina reden. Iets meer beneden gekomen waren we uit de mist en de regen en werd het steeds warmer. Terug in Lovina stopten we bij de " Pepito" supermarkt waar we melk, een ijsje en  vers fruit kochten. Rond drie uur waren we terug aan boord, tijd voor een koude milkshake en het schrijven wan de weblog.

07 september 2024
LOVINA ,NOORD BALI, INDONESIA (08 09.564 S 115 01.431 E)
Rond zes uur ging ons anker op en zeilden we met ca tien knopen wind, ruime wind vol tuig langs de kust verder door de Bali Zee. We zagen de vissers in hun Jukungs vanuit de Bali zee terugkomen. De vissers gaan altijd voor ons langs omdat ze geloven dat ze dan de boze geesten kwijt raken aan ons. Naast de vissers bootjes zagen we vandaag voor het eerst FADs (Fish Attraction Devices). Een FAD is een structuur die wordt gebruikt om vissen aan te trekken, die zich vaak onder drijvende voorwerpen in de zee verzamelen. De FADs die wij vandaag tegen kwamen waren gemaakt van bamboe, palm en/of kokosbladen.

FADs
De wind trok aan tot vijftien a achttien knopen zodat we lekker door zeilden, daarnaast was de wind ook een welkome verkoeling want intussen was het ca. drieendertig graden geworden. Rond half een kwamen we aan bij het noordelijkste puntje van Bali en daarna zeilden we oost zuid oostwaarts langs de kust naar Lovina. De wind nam af tot ca. vijf knopen waardoor het warmer en warmer werd. We bleven goed veel drinken, aten bevroren mango en maakten een milkshake van bevroren bananen. Wat is die diepvries toch heerlijk!
Rond half vijf en na zesenveertig mijl ging ons anker er bij Lovina in. Vanaf de Giebateau zagen we op het strand zagen vele Prahu's (Kleine ((vis)) bootjes zonder zeil en twee zij drijvers ((trimaran)). met daarachter restaurants, barretjes en winkeltjes. Aan het begin van de avond zagen we enkele  prahu's met toeristen de zee op motoren. Morgen gaan we naar de kant.

06 september 2024
AMED ,BALI, INDONESIA (08 19.999 S 11 38.698 E)

DE GUNUNG AGUNG (INFORMATIE)
De Gunung Agung is de hoogste berg (3031 meter) en actieve vulkaan op Bali. Gunung betekend berg en Angung betekend groots, verheven of hoofd. De Gunung Agung is de heiligste berg van Bali, te vergelijken met de griekse Olympus. De bevolking ziet deze berg/vulkaan als " navel van de wereld" het geografische en religieuze centrum van de wereld. Ze slapen met hun hoofden in de richting van de Agung en velen geloven dat de goden de berg maakten om vanaf die hoogte het leven beneden te aanschouwen. Doordat de Gunung Agung gezien wordt als woonplaats van de goden worden erupties gezien als teken van ongenoegen. De uitbarstingen maken het omringende land echter ook vruchtbaar en de rivieren die ontspringen aan de Agung irrigeren de rijstvelden. Tegenwoordig zijn de zwarte hellingen bedekt met akkers en rijstvelden. 

Toen we buiten keken bleek het een heldere dag te zijn en konden we de top van de Gunung Agung goed zien (meestal zit deze in de wolken). Na de koffie/chocomel gingen we rond acht uur naar de kant en reden met de scooter landinwaarts richting de Gunung Agung. Al snel verlieten we de hoofdweg en reden over kleine weggetjes door dorpjes waar op zowel de school pleinen van basis als middelbare scholen dansende leerlingen zagen. De scholen beginnen de dag hier met leren dansen.

DANSENDE LEERLINGEN OP HET SCHOOLPLEIN
Over een kronkelend berg weggetje dat soms best stijl omhoog ging en steeds slechter werd met gaten in het asfalt, reden we hoger en hoger tussen de rijstvelden, bananen, papaya, mango, kokos bomen en andere akkers waaronder cassave en mais en onderwijl zagen we ook hoe het water soms door dunne pijpen naar de akkers werd geleid. Hoe hoger we kwamen hoe mooier het uitzicht over de velden maar hoe frisser het werd.

OMGEVING
De vegetatie veranderde van rijstvelden naar bamboe bossen en andere hoge bomen met daartussen huisjes en akker velden. Bijna iedereen die we tegen kwamen zwaaide enthousiast Was dit de toeristen route? We hadden google maps meelopen als navigatie en op een gegeven moment moesten we omdraaien en een heel stuk terug rijden om op de goede weg te komen. We bekeken de kaart eens goed en zagen een klein krokelend weggetje tussen deze twee al kleine wegen. Toen we het pad hadden gevonden bleek het een onverharde weg met kiezels en keien te zijn. Daar gingen we hobel, hobel omhoog en weer omlaag soms al slippend over de stenen/rotsblokken. Na ca. dertig minuten zo te hebben gereden kwamen we weer op de slecht geasfalteerde weg en waren we al snel bij het hoogste punt dat met de scooter haalbaar was. Na ca. zeventig kilometer waren we op de parkeerplaats van de " Pasar Agung Besalik tempel" waar we wandelaars tegenkwamen die vannacht hier vandaan naar de krater waren gelopen en de zonsopkomst vanaf de krater hadden gezien. Wij liepen alleen de trappen op naar de Pasar Agung Besalik tempel op ca. 1500 meter hoogte vanwaar we een prachtig uitzicht hadden het dal in en de tempel en daarachter de krater. 
In de voor tempel zaten mannen koffie te drinken en met een kwamen we in gesprek (sprak goed engels). Ze hadden de hele nacht op de berg gelopen om heilig water (dauw/mist) op te vangen om zo via een ceremonie de goden tevreden te houden. De priester was nu in de tempel bezig.

PASAR AGUNG BESALIK
Terug namen we een andere route maar desondanks ging het eerste gedeelte nog steeds over een kronkelend onverharde of slecht geasfalteerde weg. Tussen de bamboe bossen zagen we hoe mannen met grote cirkelzagen van grote rotsblokken (leisteen) bakstenen maakten. 

MANNEN BAKSTENEN MAKEN

Terug op de goede verharde weg reden we oostwaarts tussen rijstvelden en kleine dorpjes naar de stad Amlapura en werd het een stuk drukker maar niet te vergelijken met de drukte in de buurt van Depassar en Udung. Na iets meer dan een uur kwamen we in Amlapura waar we het " puri Agung Karagasem" bezochten. Dit paleis werd eind 19e eeuw gebouwd door Ida Dewata Anaka Agung, hij was de koning van Karangasem en de eerste stedehouder op Bali voor het koninkrijk der Nederlanden. Omdat da Dewata Anaka Agung zich snel had overgegeven aan de nederlandse kolonisatie kreeg hij meubels en ander interieur van koningin Wilhelmina. In het paleis staat een gebouw  "Maskerdam" (verbastering van Amsterdam). waar gasten werden/worden ontvangen. Toen we er vandaag rondliepen zagen we de verschillende woningen/kamers waarvan de deuren en luiken van de ramen prachtig met houtsnijwerk waren bewerkt en waar ook een deel van de gegeven meubels van Koningin Wilhelmina stonden. Alle gebouwen waren rond een grote vijver met tuin gebouwd en in de Maskerdam zelf waren ze druk bezig met het organiseren van een feest. 

PURI AGUNG KARAGASEM
Vervolgens gingen we naar de grote markt waar ze verse groente/fruit/kruiden en allerlei andere etenswaren verkochten. We moesten nog een stuk met de scooter zodat we alleen wat bananen kochten. Het werd tijd om over de grote weg terug te rijden naar Amed. We passeerden vele kleine dorpjes, rijstvelden en andere akker velden en op een geven moment roken we geroosterd vlees. We stopen bij " sate Ayam Nyoman" waar we voor twee euro vijftien kleine stokjes sate met rijst kregen. Nyoman sprak goed engels en vertelde dat hij eerst had rondgereden met toeristen maar door Covid was dit gestopt en is toen zijn eigen sate restaurant/take away begonnen. 

NYOMAN SATE AYAM
Rond drie uur waren we terug in Amed waar we onze scooter inleverden en terug naar de Giebateau gingen. Voor het eerst in Indonesie doken we vanaf de boot het water in. Ik niet lang want al snel voelde ik prikkels van kwallen. Ik dacht dat het tussen mijn oren zat en zei niets maar toen Paul het water uitging voelde hij de prikkels ook! Gelukkig was het stekende/brandende gevoel snel weg. 
Ik waste de vuile was en daarna begon ik aan de weblog, er viel weer veel te schrijven!

05 september 2024
AMED ,BALI, INDONESIA (08 19.999 S 11 38.698 E)
Op zich hadden we gelezen dat Lombok de moeite waard was om naar toe te gaan, zeker omdat het een mooie natuur heeft. Helaas vinden wij het er erg toeristisch en omdat er vandaag een goede wind stond om terug naar Bali te zeilen haalden we ons anker op. 
Het was bewolkt toen we rond half zeven de zeilen hesen en met ca tien knopen wind, halve tot ruime wind de Lombok straat overstaken terug richting noord Bali. Om ons heen zagen we vele Jukung vissen/zeilen. Deze trimaran's gaan nog best hard! De wind trok aan tot ca. twintig knopen zodat we twee reven in het grootzeil zetten. De zon scheen door de bewolking heen en zo zagen we voor ons een mooi bergachtig landschap met als hoogste punt de vulkaan Agung (3031 m hoog) die in de wolken gehuld was.. Aan de kust stonden vele resorts, hotels, restaurants en lagen de stranden vol met Jukungs. Het landschap trok ons aan zodat ons anker er rond half twaalf en na zesentwintig mijl bij Amed inging. 

ONDER HET ZEILEN 
Inmiddels was het ca tweeendertig graden en waren we blij met de wind die verkoeling gaf. We aten onze lunch binnen bij de ventilators en daarna deed ik heel rustig verschillende klusjes terwijl Paul internette . Rond vier uur gingen we naar de kant en liepen over het zwarte vulkanische zand langs de vele hotelletjes, restaurants en bars. Op een pleintje ontmoetten we twee mensen in ceremoniele kleding en bleek de man oorspronkelijk een nederlander te zijn die met een balinese is getrouwd. We kwamen in gesprek en het bleek dat er een hindoe ceremonie was. Als bewoners de crematie van hun overledene niet kunnen betalen worden ze eerst begraven. Maar als hindoe moet je gecremeerd worden dus na een aantal jaren worden de lijken opgegraven en de botten gezamenlijk met een hele ceremonie alsnog gecremeerd. Alle as wordt uitgestrooid in zee of in een rivier die uitmond in zee. De afgelopen week hadden ze in hun kampong/dorp alle ceremonies gedaan en nu werd de as naar zee gebracht. Het bleek dat dit ceremoniele gebeuren op een andere plek plaatsvond zodat ze weggingen. Wij wandelden landinwaarts langs huizen, restaurants, rijst/mais velden tot we een bord zagen waar ze scooters verhuurden. We spraken met de man, wezen de scooter aan die we wilden huren, spraken een goede prijs af (acht euro voor een dag) en vervolgens werd er getelefoneerd. Na tien minuten kwam er iemand op een vergelijkbare scooter met twee helmen en betaalden we de man. Geen bonnetje alleen het wisselen van watt's app gegevens.  Alls gaat even gemakkelijk


SCOOTER HUREN

Toen we verder reden zagen we de stoet van de ceremonie en reden er achteraan naar het strand. Er werden drie grote offer urns op het strand gezet en de vrouwen die schalen met as bij zich hadden gingen daarbij zitten. 

HINDOE CEREMONIE
We ontmoetten de nederlander weer en zaten lange tijd gezellig te praten terwijl iedereen wachten, wachten en nog eens wachten. Uiteindelijk begon rond zeven uur de muziek te spelen maar toen rond half acht nog niets gebeurde gingen Paul en ik via het strand terug naar de Giebateau. Hier aten we ons avond eten en belde ik zoals iedere dag met mijn moeder.

04 september 2024
TELUK SENGGIGI ,LOMBOK, INDONESIA (08 29.893 S 116 02.520 E)
Toen we vanochtend buiten keken zagen op de kant een klein vissers dorpje met rieten/houten hutjes, bomen en Jukungs (kleine vis bootjes met twee zij drijvers en een klein zeiltje ((trimaran)) op het strand. Op zee zagen we nog veel van die Jukungs al motorden of zeilend. Deze Jukungs hadden we de afgelopen nacht ook gezien, nou ja gezien alleen als ze met de schijnwerpers schenen hadden we de lichten gezien. 

JUKUNG (INDONESISCHE VISSERS BOOTJES MET ZEIL, TRIMARAN)
Rond negen uur motorden de meeste vissers langs ons heen hard het strand op waar de bewoners al stonden te wachten. Met onze dinghy gingen we naar het strand en zagen hoe de laatst gevangen vissen uit de netten werden gehaald en hoe de eerdere vangst die op de bodem van de kano's lag in bakken/zakken naar de hutten werden gebracht. Helaas sprak er niemand engels maar degene die de visser man had geholpen kregen allemaal een paar vissen.  
Toen we verder door het dorp wandelden zagen we vrouwen die water uit de waterput haalden en dit in een grote bak deden waar een hout vuur onder brandden. Een deel van de gevangen vis werd hierin gekookt en later verkocht op de markt in Mataram (grote plaats verder op aan de kust). We vroegen of ze dit water ook dronken maar toen begonnen ze te lachen, dat wordt onze dood!

LEGEN VAN DE VISSERS BOOTJES EN VROUWEN BEZIG MET KLAARMAKEN VAN DE VIS.
Toen we weggingen lag het strand vol met Jukungs en zagen we bijna niets meer in de Lombok straat varen. 
Eenmaal aan boord stond er een lichte bries van ca. zes a acht knopen zodat we ons anker ophaalden en richting de Gilli Asahan eilanden zeilden. Onderwijl zochten we informatie (wat er te zien was en waar we konden ankeren) over deze eilanden en lazen we dat we bijna nergens konden ankeren omdat er allemaal moorings lagen waar we voor moesten betalen. Als we op eigen anker lagen dan moesten we betalen om aan land te mogen waar ook nog eens veel resorts op stonden. Deze eilanden staan als "een must to see" maar niet voor ons.  Omkeren en wegwezen, zodoende zeilden we verder noordwaarts door de Lombok straat niet wetende waar we precies heen wilden. Ik las in de lonely planet, zocht informatie op internet en  samen bekeken we de anker plekken. Onderwijl was de wind afgenomen naar drie a vier knopen zodat we de All Purpose Genua hesen, eerst aan dezelfde kant als het grootzeil later uitgeboomd. Zo zeilden we rustig verder tot we rond vijf uur besloten naar Senggigi bay te gaan waar ons anker er rond zes uur en na tweeentwintig mijl inging. Aan de kant stonden allemaal resorts, hotels en restaurants en om ons heen motorden enkele jetski's. Niet echt ons ding!

03 september 2024
BANGO BANGO, LOMBOK, INDONESIA (08 43.458 S 115 51.522 E)
Gisteren hebben we een tijd bij Thomas aan boord zitten praten. Hij heeft een youtube kanaal "sailingwiththomas" dat Paul al een tijd volgt en waaruit blijkt dat hij een echte zeiler is. Toen we gisteren zaten te praten hoorden we dat hij inderdaad van kinds af aan is opgevoed met zeilen en zeilboten. Zo gingen de verhalen over en weer. 
Rond half acht kwam hij bij ons aan boord om ons te interviewen voor zijn youtube kanaal. Hij vond onze verhalen dusdanig avontuurlijk dat hij een aflevering over ons gaat maken, wordt vervolgd.

INTERVIEUW MET THOMAS
Rond half tien namen we afscheid en haalden ons anker op. Met een lichte bries van ca. zes knopen wind zeilden we vol tuig Serangan bay uit en aan de wind naar de zuidkust van Nusapenida eiland. Aangekomen bij het eiland kregen we stroom en wind tegen zodat we langs de hoge kliffen met hoge rotsen die uit zee torenden kruisten. Het werd al bijna donker toen we bij de oostkust van het eiland aankwamen. Hier nam de wind toe tot ca vijftien a twintig knopen zodat we vlak voor het donker werd twee reven in het grootzeil zetten. Voor ons zagen we in de Lombok straat hogere golven met witte koppen omdat er wind (ca achttien knopen)tegen stroom (ca. vier a zes knopen) stond. Toen we de straat inzeilden kregen we gezelschap van een groep dolfijnen die een tijd bij de boeg met ons mee zwommen/sprongen. Het was aardig druk in de shipping lane zodat we het eerste deel van der shipping lane (waar de boten met stroom mee vanuit de Java zee naar de indische oceaan voeren)  recht overstaken. Met twee reven in het grootzeil en rol voorzeil zeilden we halve tot ruime wind dwars over en werden we door de stroom naar buiten gezet. Het tweede deel van de shipping lane staken we met stroom tegen dwars over aangezien de boten met ons meevoeren. Pas rond tien uur kregen we een beetje stroom mee zodat ons anker er uiteindelijk rond half twaalf en na vijftig mijl in het donker in Bago Bango baai inging.

LOMBOK
Lombok ligt in de Indische Oceaan ten oosten van Bali (gescheiden door de straat Lombok) en ten westen van Sumbawa (gescheiden door de  Alas straat). Het heeft een oppervlakte van 4725 km2 en telt 2,4 miljoen inwoners. De hoofdstad is Mataram en ligt aan de westkant van het eiland. De op twee na hoogste vulkaan van Indonesia, de Gunung Rinjani, bevindt zich op Lombok en is 3.726 meter hoog. Lombok ligt op de 'grens' van het Aziatische- en het Australische ecosysteem, de zogenaamde Wallacelijn.

02 September 2024
Vanochtend gingen we rond acht uur naar de kant en reden met de brommer naar Udung Ca. drieëntwintig kilometer noordwaarts, landinwaarts.
OORSPRONG UBUD (GESCHIEDENIS)
Toen Rsi Markandeya (is de naam van een van de oude wijzen volgens het hindoeïstische geloof) Bali bezocht, voelde hij een grote energie in het gebied van Campuhan Ubud, waar momenteel de Gunung Lebah-tempel staat.  Terwijl hij op Bali was, bouwde Rsi Markandeya ook verschillende tempels in andere delen van Bali. Rsi Markandeya introduceerde ook het irrigatie systemem voor de landbouw op Bali met terras systemen.  Het landbouw systeem wordt nog steeds gebruikt voor de rijst teelt op Bali.
Sinds de 8e eeuw, toen Rsi Markandeya het bestaan van de goddelijke en hoge energie in het gebied van Campuhan Ubud verklaarde, wordt het gebied Campuhan Ubud door de Balinezen zeer gerespecteerd vanwege zijn spirituele kracht.  De naam Ubud (Balinese taal) betekent medicijn.  Gedurende die tijd werden in de omgeving van Campuhan Ubud veel geneeskrachtige planten gevonden voor traditionele medische behandelingen.

Ook vandaag reden we over een drukke weg met vele brommers die links/recht elkaar en langzaam rijdende autos inhaalden, zo ook wij want Paul heeft zich goed aangepast. We reden voornamelijk langs allemaal winkels en bedrijven en zagen weinig mooie natuur. Na een uur rijden kwamen we aan in Ubud waar we als eerst naar het Sukawati paleis gingen. Het was nog niet druk zodat we rustig konden rondwandelen en de muren/entrees met het prachtig beeldhouwwerk konden zien. Daarnaast waren er verschillende beelden en verschillende overdekte zit plekken van o.a de twee zetels en een met muziekinstrumenten (nu onder bescherm hoezen). Over een muur konden we een deel de woning zien waar ze nog steeds wonen.

SUKAWAIT PALEIS
HET SUKAWAIT PALEIS UIT DE 17e EEUW (GESCHIEDENIS)
Gedurende de tijd dat het koninkrijk Majapahit instortte (in de 15e eeuw), was er een massale migratie van Javaanse edelen van Java naar het eiland Bali. Vervolgens creëert de Javaanse edelman het Gelgel-koninkrijk in het district Klungkung, een klein district in het zuidoostelijke deel van het eiland Bali. In de 17e eeuw verspreidde het Gelgel-koninkrijk de macht en regionale expansie naar andere plaatsen op Bali en creëerde een klein koninklijk paleis, een daarvan is het koninklijk paleis Sukawati. Een koninklijk paleis  met ongelooflijke architectonische schoonheid, bestemd voor de macht in de Gianyar-regio.  Nadat de bouw van het kasteel in Sukawati was voltooid, kozen veel kunstenaars ervoor om in Sukawati te blijven.  Daarom werd het Sukawati-gebied (tot nu toe) het centrum van prachtige kunst op Bali zoals dans, schilderkunst, beeldhouwkunst, Balinese kunst muziek.

Na wat te hebben rondgelopen tikte ik in Google maps "Lebah tempel" in en reden we over de brug de stad uit waar het verkeer ineens veel minder werd. We sloegen een weggetje in dat al kronkelend de heuvel opging, tussen twee valleien door waar we verschillende  rijstvelden zagen. Na ca. vijftien minuten stopte de weg en moesten we het laatste stuk over de rug van de heuvel naar de tempel wandelen. Naast het pad was het behoorlijk overgroeid zodat we de twee dalen met de rivieren (ieder aan een zijde) niet konden zien. Eenmaal bij de tempel bleek dat de entree vlak naast de brug was en dat we helemaal niet zover hadden hoeven omrijden (hihi) maar de tocht was de moeite waard. De tempel was klein en verboden toegang dus wandelden we eromheen naar het punt waar de twee rivieren samen komen.  

GUNUNG LEBAH TEMPEL
GUNUNG LEBAH TEMPEL (GESCHIEDENIS)
De Pura Gunung Lebah-tempel werd in de 8e eeuw gebouwd door Rsi Markandeya een priester uit India. De Gunung Lebah Tempel betekend  :  "tempel die zich in de Campuhan Ubud rivier vallei bevindt, met uitzicht op de Campuhan heuve". De kleine heuvel in de Campuhan rivier vallei is een samenkomst van twee rivieren. De rivier Oos afkomstig van het Usada (Balinese delicate taal voor geneeskunde), en de Cerik (kleine rivier). De god die in deze tempel wordt aanbeden is Dewa Danuring Mount Batur.

Inmiddels was het lunch tijd geworden zodat we Udung in reden en bij een pizzeria pizza aten die gemaakt was op een echt hout vuur. . Vervolgens reden we naar het Monkey bos. Een groot bos met honderden Balinese langstaart apen, kleine tempels en vijvers. De apen kregen hier genoeg te eten zodat ze bijna geen brillen/zonnebrillen jatten al moesten we wel alert blijven. Kleine aapjes klommen graag via de benen van mensen omhoog om op de schouders te gaan zitten.

MONKEY FOREST.
MONKEY FOREST (GESCHIEDENIS)
Het Ubud Monkey Forest of ook wel Sacred Monkey Forest Sanctuary is een natuurreservaat met een hindoe tempel complex. Op het terrein staan drie hindoetempels, die allemaal rond 1350 zijn gebouwd. Het Monkey Forest-gebied is door de lokale gemeenschap geheiligd en sommige delen ervan zijn niet toegankelijk voor het publiek behalve voor degenen die willen bidden. De tempels spelen een belangrijke rol in het spirituele leven van de lokale gemeenschap en de aap en zijn mythologie zijn belangrijk in de Balinese kunst traditie.

Rond twee uur reden we terug naar Serangan waar we het "Turtle Conservation and Education Centre (TCEC) "bezochten. Hier zagen we een grote zandvlakte met borden waar eieren van verschillende soorten schildpadden in lagen, hoe groot de twee uur geleden schildpadden waren en zagen we drie verschillende soorten geredde schildpadden uit de zee waarvan enkele een zwemvlies/poot kwijt waren.

HET TURTLE CONSERVATION AND EDUCATION ECNTRE
Turtle Conservation and Education Centre (TCEC) is in januari 2006 geopend door de gouverneurs van Bali als onderdeel om de illegale handel in schildpadden op het eiland Seranang uit te roeien.
De vier fundamentele aspecten van het centrum zijn;
Het definitief beëindigen van de schildpad handel, door het publiek aan te moedigen de schildpad producten niet te consumeren (religieus gebruik of anderszins) en het ondersteunen van het behoud van schildpadden in het algemeen.
Het stoppen van schildpadden voor rituelen zonder dat ze worden gedood en het monitoren van de grootte en het aantal schildpadden, zodat het gebruik ervan strikt kan worden gecontroleerd en gereguleerd.
Het bied werkgelegenheid voor de lokale bevolking uit Serangan.
Tenslotte het optreden als waakhond voor de schildpad handel in het bijzonder in Serangan en Bali in het algemeen.
Het centrum draagt ook direct bij aan de bescherming van schildpadden;  bijvoorbeeld door gewonde dieren te huisvesten, nesten te verzamelen op toeristische stranden en eieren te kopen van de lokale bevolking (voorkom dat ze worden geconsumeert).  De eieren worden in het centrum gekweekt en de jongen worden ongeveer een maand grootgebracht en vervolgens vrijgelaten in de vrijheid.  Van de zeven soorten zeeschildpadden worden er drie gehouden en grootgebracht.
Het centrum houdt zich dus bezig om bedreigde schildpadden een kans te geven!
Nadat we verse groente en fruit hadden gekocht leverden we de brommer in en gingen met de dinghy even langs Thomas.  We werden aan boord uitgenodigd en zo zaten we gezellig tot ca zeven uur te praten. Terug aan boord maakte ik het avond eten en ruimde de boodschappen op.

01 september 2024
SERANGAN HARBOUR, BALI, INDONESIA (08 43.106 S 115 14.857 E)
Vanochtend hadden we onze eerste regenbui, al was het maar heel weinig. 
Rond negen uur motorden we met de dinghy door de vaargeul naar het strand waar het druk was met indonesische gezinnen, oeps het is zondag! Met al die spelende kinderen vertrouwden we het niet om de dinghy op het strand achter te laten. Dus motorden we tussen de ankernde en aan mooring liggende boten naar het dinghy dock. Hier vroegen we aan verschillende mensen of we een scooter konden huren en uiteindelijk konden we bij klein hotelletje een zeer krachtige scooter huren maar alleen voor twee dagen. Dus nu hadden we een scooter voor twee dagen in plaats van één dag voor vijftien euro. 

PAUL OP SCOOTER
Ons eerste doel was het  "Garuda Wisnu Kencana Statue". dat op de " Bukit Peninsula" staat. Dit beeld konden we ver op zee al zien en toen we in het donker langs de kust zeilden was het verlicht en nog steeds de hele tijd zichtbaar. We zetten ons doel in google map zodat deze de route voor ons uitstippelde. Paul reed en ik als navigator achterop. Op een gegeven moment reden we over een tol weg waar weinig andere scooters waren en gingen we ca. zeventig kilometer per uur en hij kon nog harder. Aan het eind van de tol weg moesten we betalen en dit kon alleen met een kaart, oeps die hadden we niet. We konden er één kopen maar dan konden we wel twaalf keer heen en weer. Toen we een andere scooter aanhielden mochten we zijn kaart gebruiken. We wilden hem betalen maar toen begon hij te lachen en wenste ons een goede zondag. Nadat we de tol weg gepasseerd waren werd het steeds drukker op de weg. Paul bleef in eerste instantie nog wat achter auto's hangen terwijl we aan beide zijde door scooters werden ingehaald. Lang duurde dit niet want Paul paste zich snel aan de indonesische rijstijl. Dat wilde zeggen dat we link en rechts langs auto's gingen en we links en rechts ook werden ingehaald of zelf inhaalde. Toen we er bijna waren sloegen we een verkeerde weg in waar het gelijk een stuk rustiger werd maar waar de weg ook minder goed of niet geasfalteerd was, hobel hobel, hobel.. 
Op het laatste kwamen we terug op de goed geasfalteerde weg en reden over een kronkelende weg de heuvel naar de ingang van "Garuda Wisnu Kencana cultural park. Hier zagen we op afstand het grote beeld dat honderdeenentwintig meter hoog is en in september 2018 is ingehuldigd. Het is het hoogste standbeeld van een hindoe god en het hoogste standbeeld van Indonesie. Volgens dit verhaal stemde Garuda ermee in om door Visishnu te worden bereden in ruil voor het recht om de elixer te gebruiken om zijn tot slaaf gemaakte moeder te bevrijden.  We hadden al gelezen en gehoord dat de toegangsprijs eigenlijk niet in verhouding stond tot wat je te zien kreeg zodat we er niet ingingen. In plaats daarvan reden we door de wijken een half rondje om het beeld heen. Echt iets voor ons, een klein weggetje tussen eenvoudige/arme huisjes en met hier en daar koeien op kleine stukjes grond met af en toe goed uitzicht op het beeld. 

GARUDA WISNA KENCANA
Het was inmiddels lunch tijd zodat we de grote weg opreden, de drukte in en verder naar de zuid west punt van het Bukit schiereiland. Onderweg zagen we een eettentje waar al andere mensen zaten zodat we daar een Nasi Goreng bestelden. Na de lunch reden we tussen het drukke verkeer verder naar de zuid west punt van het schiereiland waar op de kliffen de Uluwatu tempe staat. Dit is een Balinese hindoe tempel gebouwd in de 11e eeuw. Het is de enige balinese zee tempel  die ook één van de negen directionele tempels is om Bali te beschermen tegen boze geesten. 

ULUWATU TEMPEL
Bij de ingang moesten we een sarong (wikkelrok) om doen en na entree te hebben betaald mochten we het complex op. Het is best een groot 
complex maar met een kleine tempel (waar we niet in mochten).. Vanaf de hoge kliffen hadden we een prachtig uitzicht over de indische oceaan. Rondom en in de tempel waren veel grijze apen die uit waren op zonnebrillen en alles wat blonk. Wij hadden onze zonnebrillen in de tas gedaan en konden rustig wandelen. Maar verschillende toeristen hadden petten en zonnebrillen opgehouden en waren deze vaak kwijt. Dan moest de oppasser wat eten geven zodat de bril of pet terug kwam. 
Rond drie uur begonnen we aan de terugweg, rechtstreeks  tweeentwintig kilometer. Weer kris kras tussen andere brommers, scooters en auto's die we veelal inhaalden. Rond vier uur waren we terug en zetten de brommer bij het hotelletje. Morgen nog een dag de andere kant op.