DUBBELKLIK OP FOTO OM GROTER TE MAKEN
FIJI31 juli 2023
SAVUSAVU (WAITUI MARINA MOORING) VANUA LEVU, FIJI (16 46.703 S 179 19.811 E)
Rond zes uur ging ik naar de kant om even lekker te joggen. Terug aan boord zette ik de vuile was in het sop en sprak met mijn moeder. Rond negen uur dronken we een smoothy in de kuip en probeerde Paul het zonnepaneel verder te repareren. Bij de aansluiting van de bedrading naar het zonnepaneel zit kortsluiting en wordt het snel warm. Waarschijnlijk is het niet meer te repareren maar Paul houd de moed erin met solderen!
Ondertussen was ik bezig met administratieve en huishoudelijke klusjes. Rond twaalf uur gingen we naar de kant waar we bij Blue bay onze lunch aten. Vervolgens wandelden we het dorpje door om brood te kopen. Terug aan boord begon het te regenen zodat we binnen internetten.
30 juli 2023
SAVUSAVU (WAITUI MARINA MOORING) VANUA LEVU, FIJI, (16 46.703 S 179 19.811 E)
De golven kwamen de hele nacht de baai in maar rond vier uur werden de golven groter zodat we ons anker ophaalden en in het donker Naidi bay uit motorden. Zonder maan en sterren zeilden we eerst alleen op voorzeil langs de kust westwaarts maar toen de wind afzakte tot vijftien a twintig knopen hesen we het grootzeil erbij. Rond half zes begon het langzaam licht te worden en kwamen we bij het begin van Savusavu bay. Hier maakten we een storm rondje en zeilden zo Savusavu bay in. Rond zeven uur en na zestien mijl pakten we voor de tweede keer een mooring van Waitui marina. Deze marina is goedkoper dan de Copra shed marina en we hebben een goed contact met William de manager. Rond acht uur gingen we naar de kant en liepen naar het busstation. Helaas reden er op zondag heel weinig bussen en de bus die richting Williams huis reed, ging pas om half elf en dat was te laat. Zoals altijd gingen we liften en kregen al snel een lift die ons tot aan het landgoed van Williams familie bracht.
LANDGOED VAN WILLIAM FAMILIE
We waren erg vroeg zodat we eerst met mijn moder spraken en daarna William en Corrina belden. Ze waren al lang op en we konden gewoon komen zodat we naar hun huis wandelden. Tijdens een kop thee/koffie zaten we gezellig te praatten tot we rond half elf naar hun familie kerk gingen. De kerk zat vol met familieleden aangezien om tien uur de kinder bijbel studie al was begonnen.
IN DE KERK
Na de dienst spraken we met nog wat andere familieleden en daarna gingen we met William en Corrina mee naar huis waar ze een heerlijke lunch aten. Na de lunch lieten we onze film zien en wandelden we nog even door hun grote tuin. Ze hebben vele papaya, mango, kokos bomen etc maar verbouwen ook Tarro, Maniok, boontjes, komkommer, pompoen, gember, tumeric, rosemary, basil en en andere groentes/kruiden, alles wat hier maar wil groeien. Rond vier uur brachten William en Corrine ons terug naar Waitui marina. Het was alweer een mooie en gezellige dag!
29 juli 2023
NAIDI BY, VANUA LEVU EILAND, FIJI (16 47.969 S 179 22.145 E)
Rond zeven uur kwam er een lichte bries en hesen we de zeilen. Heel rustig dobber/zeilden we naar Dakuniba pass en motor/zeilden we tussen het rif door de open oceaan op. Hier kregen we te maken met de swell waardoor de zeilen gingen klapperen en we even moesten motor/zeilen. Gelukkig nam de wind al snel toe tot ca twintig knopen zodat we halve tot ruime wind westwaarts langs het rif en langs Vanua Levu zeilden.
Het was een prachtige zonnige ochtend geweest maar rond het middag uur werd het bewolkt en nam de wind toe tot ca. vijfentwintig a achtentwintig knopen zodat we een rif in het grootzeil zetten. Op een gegeven moment werden we gebeld door William en Corrina, ze zagen ons zeilen en wij zagen hun huis. We spraken af dat ze ons morgen in Naidi bay zouden komen ophalen. Rond half twee motor/zeilden (alleen op grootzeil met twee reven) we Naidi bay in. De aanloop was makkelijk en de baai was groot en diep genoeg op de kaarten. Maar toen we het zeil weghaalden kwamen we toch op iets ondiep terecht zodat we snel achteruit motorden. Toen we van de ondiepte af waren en goed en wel voor anker lagen ging Paul het bruine water in (waardoor we de bodem niet hadden kunnen zien) om het roer en de kiel te controleren. Gelukkig hadden we geen schade!
Zowel de Garmin-, Isailors- als Navionics kaarten gaven aan dat het er ca vijf meter diep moest zijn. Toen we heel goed op de Google kaart keken zagen we inderdaad dat het water iets anders van kleur was. Aan de kant is een groot resort waar we naar toe motorden om te vragen of we onze dinghy daar morgen mogen achterlaten als we naar William en Corrina gaan maar wat we al verwacht hadden, nee dat mocht niet.
28 juli 2023
DAKUNIBA, VANUA LEVU EILAND, FIJI (16 44.937 S 179 50.793 E)
Het heeft de hele nacht hard gewaard (ca. dertig knopen) en geregend. Vanochtend regende het nog steeds maar was de wind minder zodat we rond half zeven ons anker ophaalden en alleen op voorzeil langs de westkust van Rabi eiland terug zeilden. We wisten nog steeds niet wat we precies wilden gaan doen maar toen het rond acht uur droog werd besloten we het grootzeil erbij te hijsen en verder zuidwaarts te zeilen. We zeilden tussen de ondiepten en Kioa en Rabi eiland door en daarna halve tot aan de wind door de Somosomo straat terug naar Vanua Levu. Omdat we in de luwte van Taveuni eiland kwamen werd de wind wisselvallig en draaide nog wel eens. Aangekomen bij Viani Pass bij Vanua Levu eliand zeilden we door het koraal rif en verder tussen het buiten rif en het eiland. Nu we uit de luwte van het Taveuni eiland kwamen haalden we ons grootzeil weg. Met ca twintig knopen wind zeilden we alleen op voorzeil tussen de ondieptes en eilandjes door naar het plaatje Dakuniba. Tussen het koraal rif en de bommies (koraal koppen) hadden we verschillende navigatie kaarten meelopen; Navionics, Islailors, de Garmin kaarten en de gedownloadde Google earth kaart (ovital map) maar natuurlijk blijft het belangrijkste, het zien met eigen ogen. Van alle navigatie kaarten vertrouwd Paul het meest de google earth kaart (ovital map). Het was inderdaad zo dat als we op de google earth kaart iets ondiep zagen, het water van de oceaan ook van kleur veranderde en we de ondieptes met eigen ogen konden zien. Soms zat de Garmin kaart er wat naast maar Islailors en Navionics waren ook aardig accuraat maar minder gedetailleerd, Rond twee uur en na vijfentwintig mijl ging ons anker er bij het plaatsje Dakuniba en naast Mangrove planten in.
We kleedden ons om en gingen met kava naar de kant. We hadden in Nawi gehoord dat Farasiko en zijn vrouw Angela hier weer waren gaan wonen. Toen we het aan de bewoners vroegen bleken ze hier niet te wonen maar iets verderop. Wel woonde de broer van Angela hier zodat we naar hem toegingen. Het bleek dat hij hier dertien jaar geleden niet was maar nu in het huis van zijn ouders woont. Dit is het huis waar wij dertien jaar geleden de familie van Angela hebben ontmoet. De plek waar Farasiko en Angela nu wonen is ca. drie kilometer wandelen maar met de boot ben je er zo. Helaas stond er aardig wat wind en met onze kleine motor op onze dinghy was dit niet haalbaar De watchman (man die alles regelt in het dorp) bood aan om ons met de boot van het dorp te brengen zodat we even later in de dorps boot zaten en over de ondieptes naar Farasiko en Angela werden gebracht. Wauw, wat was het leuk hun na dertien jaar terug te zien. Ze hadden een zeilboot tussen het rif hun kant op zien komen maar hadden verwacht dat we hun vergeten waren. Nu stonden we voor hun en waren hun niet vergeten! We werden uitgenodigd in hun huis waar we thee dronken en oude herinneringen ophaalden.
THUIS BIJ FARASIKO EN ANGELA.
Dertien jaar geleden woonden ze in Nawi omdat hun zoon Iona daar op de lagere school ging. In het weekend zijn we toen met onze boot naar Dakuniba gezeild zodat we de andere familieleden van Angela en Farasiko hebben ontmoet. Tien jaar geleden hebben we hun in Savusavu ontmoet omdat hun zoon toen op middelbare school zat. Nu is hun zoon vijfentwintig en wonen ze samen met hun zoon in hun oorspronkelijke huis in het dropje van de familie van Farasiko. Voorheen woonden hier nog twee broers met familie maar een broer is overleden en de andere broer is zijn vrouw verloren aan diabetes, zij was ook de zus van Angela. Die broer woont nu bij zijn dochter op Taveuni eiland omdat zijn kleinkinderen daar op school gaan. Als de kleinkinderen groot genoeg zijn komt ook die familie terug om hier te wonen. Rond vijf uur namen we afscheid van Farasiko en Angela maar ging hun zoon Iona mee naar Dakuniba. Het is vrijdag avond en dan wordt er door de jongelui kava gedronken. Maar voordat ze terug gingen naar hun dorpje kwamen ze even aan boord zodat ze de boot konden zien en we wat geld voor de benzine, etenswaren en kleren konden meegeven.
27 juli 2023
TAWEBA, RABI EILAND, FIJI (16 28.381 S 179 59.716 W)
Het was een bewolkte regenachtige dag en nadat ik met mijn moeder had gesproken gingen we rond zeven uur naar de kant waar we een visser bezig zagen zijn vangst te bekijken.
VISSERNet als dertien jaar geleden wilden we met de bus/truck meerijden. In de bus/truck zaten al verschillende middelbare schoolkinderen in uniform die naar de school verderop moesten.
DE BUS/TRUCK
We reden over een onverharde weg langs de kust waar we verschillende andere kleine dorpjes passeerden waar nog meer lagere- en middelbare school kinderen instapten.. Op een geven moment stapten alle kleine kinderen uit en bleven alleen de oudere over. Nu reden we de berg op waar de middelbare school staat zodat Paul en ik in de truck achter beleven. De bus keerde, reed de berg af en vervolgde de kustweg verder noordwaarts waar we langs nog meer verschillende dorpjes kwamen. Ook hier bestaan de huizen uit golf platen of van cement/ houten muren met golf platen daken. Wat ons opviel was dat alle huizen nu twee zonnepanelen hebben en dat ieder huis nu dus is voorzien van elektriciteit.. Later hoorden we dat de regering alle huizen van zonnepanelen met accu's heeft voorzien.
VERSCHILLENDE HUIZEN.
Verder zagen we verschillende plantages waar ze tarro, maniok etc verbouwden en veel papaya -, broodvrucht-, kokos, bananen-, bomen. Helaas was ook hier de klimop plant zeer aanwezig en zagen we vele bomen en struiken verstikt worden onder deze klimop plant. Bij het noordelijkste plaatsje keerde de bus en reden we dezelfde weg terug.
UITZICHT ONDERWEG
Op de terugweg stapten er bewoners in/uit . De truck/bus kost drie fiji dollar per keer en wordt druk gebruikt aangezien dit het enigste vervoer over het eiland is.
SAMEN MET DE LOCALS IN DE TRUCK
Rond tien uur waren we terug in het dropje waar we afscheid namen van Tanre. Vanmiddag komt zijn vrouw terug uit Labasa maar morgen willen wij verder zodat we haar niet meer ontmoetten. We wandelden naar de veranda waar de bewoners door de tandartsen werden geholden en spraken nog even met wat bewoners en de vrouw die de patienten inschrijft.
We werden uitgenodigd om het schip te bezoeken zodat we met Giebeltje II naar het schip YWAM KOHA AOTEAROA motorden.
YWAM KOHA AOTEAROA
Hier werden we ontvangen door Iris een nederlandse vrouw die hier vrijwillig werkt als engineer. Van haar kregen we een rondleiding. Eerst zagen we de containers die zijn omgebouwd als tandarts/dokters praktijk. Hier worden kiezen gevuld en andere tandarts behandelingen uitgevoerd. Vervolgens gingen we naar de brug waar we lange tijd met de kapitein spraken en een kop koffie/thee kregen. Vanaf de brug konden we de Giebateau in de regen zien liggen.
GIEBATEAU BIJ RABI EILAND
Daarna zagen we de keuken, de eetgelegenheid, slapen gelegenheden, de zitkamer en natuurlijk de motor kamer. Leuk om het schip zo te mogen zien.
Rond het middaguur waren we terug op de Giebateau waar we onze lunch aten en lekker binnen bleven aangezien het hard regende en waaide. Ik keek alle medicijnen na en vulde alvast het small craft arrival report formulier voor Australie in. Dit moeten we emailen en printen voordat we naar australie gaan. Paul repareerde ondertussen ons zonnepaneel dat een paar dagen geleden stuk was gegaan.
PAUL REPAREERT HET ZONNEPANEEL
26 juli 2023
TAWEBA, RABI EILAND, FIJI (16 28.381 S 179 59.716 W)
Toen ik met mijn moeder sprak was het nog wind stil maar na een korte regenbui kwam de wind opzetten en hesen we rond kwart over zeven de zeilen. Vol tuig zeilden we aan de wind verder noord noord westwaarts tussen de ondieptes (riffen) en de eilanden Kioa en Rabi eiland door. Vervolgens zeilden we langs de westkust van Rabi eiland tot het plaatsje Taweba waar we ons anker er rond tien uur en na dertien mijl ingooiden. Het anker hield niet gelijk maar bij de derde poging zat het anker er goed in. Er lag al een schip voor anker waarvan we dachten dat het een bevoorradingsschip was maar zoals later bleek was het een Nieuw zeeland schip dat hier (in Fiji) medische hulp verleent aan bewoners.
Dertien jaar geleden zijn we hier ook geweest. Op dit eiland wonen geen Fijiers maar mensen die oorspronkelijk van Ocean eiland (dichtbij de Wallis en Gilbert eilanden)kwamen. Tijdens de oorlog is Ocean eiland in handen gekomen van de Japanners en deze vonden fosfor in de grond zodat de Banabans (bewoners van Ocean eiland) voor de Japanners in de mijnen moesten werken. Na de oorlog kwam het eiland in handen van de Engelsen, Nieuw Zealanders en Australiers waardoor de Bababans voor hun in de mijnen moesten werken. De Engelsen, Nieuw Zealanders en Australiers lieten foto's zien van het eiland Rabi met mooie huizen erop (dat ze voor de Bababans hadden gekocht) waardoor veel bewoners wel wilden emigreren naar het eiland Rabi. Ze vertrokken met de boot en bij Rabi eiland aangekomen bleek het een woest eiland te zijn met geen enkel huis. Ze werden op het eiland afgezet met tenten en de boot vertrok. Vroeger woonden er ca duizend bewoners op Ocean eiland. De emigranten die hier wonen zijn zeer tevreden. De temperatuur is hier aangenamer en er valt hier meer regen zodat ze veel aan landbouw doen.
Rond half elf gingen we naar de kant waar we een aantal mensen van het Nieuw Zeelandse schip YWAM KOHA ontmoetten.
HET SCHIP YWAM KOHA
Het schip was een gift aan de "Youth With a Mission" die het containerschip ombouwde zodat ze medische staf en medische spullen naar afgelegen eilanden kunnen brengen om daar medische zorg te kunnen verlenen. Op het dek staan twee containers die zijn omgebouwd als tandarts/dokters praktijken. Op dit moment zijn er zevenentwintig vrijwilligers op het schip; kapitein, crew, koks en medische staf.
Naast de medische zorg op het schip werden er ook medische handelingen op de kant gedaan. Op een veranda was het druk met bewoners waar er eerst een kleine status werd gemaakt, vervolgens werd de bloeddruk en de suiker spiegel gemeten en kregen ze inlichten over het poetsen van tanden en gezond eten.
BEWONERS DIE WERDEN GEHOLPEN
Vervolgens moesten de meeste naar de tandarts waar de rotte kiezen/tanden werden getrokken. De patienten zaten/lagen in de stoel op de veranda waar de twee tandartsen druk bezig waren. Later hoorden we dat de drie tandartsen die dag zestig tanden/kiezen hadden getrokken.
TANDARTS AAN HET WERK.
Nadat we een tijdje met de bemanning en bewoners hadden zitten praatten liepen we verder het dorpje door. We herkenden het politie bureau, de rechtbank, het ziekenhuis, het gemeenschap huis, de school, alles was nog hetzelfde.
HET DROPJE
Ook hier waren de bewoners even vrolijk en aardig en hadden we snel aanspraak. We vroegen of Tanre hier nog woonde en dat was het geval. Dertien jaar geleden was hij de buschauffeur waar we toen veel tijd mee hebben doorgebracht.
TANRE EN PAUL
Het was een leuk weerzien. Wij hadden foto's van die tijd meegenomen en hij had nog steeds een foto die hij van ons had gekregen. Zijn vrouw was op dit moment in Labasa maar hun twee dochters met families wonen nu hier in Taweba. Vorige keer zaten zij in Labasa op school en hebben we hun niet ontmoet. Nu heeft de ene dochter een winkeltje bij hun huis en werkt de andere dochter in een winkeltje bij de school. Tanre is nu met pensioen maar in plaats van een bus rijden er nu meerdere kleine trucks/busjes.
Nadat we een tijdje hadden zitten praatten liepen we terug en kwamen langs het gemeenschapshuis (community hall) waar vrouwen op matten bezig waren. We hadden al gezien en gehoord dat meerdere bewoners bezig waren het hele oude deels vervallen gemeenschap huis schoon te
maken omdat acht augustus de Rainworior van Greenpace komt om hier samen met hun en de bewoners van Kioa indigenous day te vieren. Deze vrouwen in het gemeenschapshuis hadden eten gekookt voor de werkmensen die nu kwamen lunchen(ca half twee). We werden uitgenodigd om mee te eten en zo aten we echt traditionele gerechten van Tarro bladen in kokos saus en noodles met groentes. De mannen bij de mannen en de vrouwen bij de vrouwen.
ETEN MET DE VROUWEN
Zo kon in vragen wie er dertien jaar geleden hier waren omdat we toen vrouwendag met de bewoners hadden gevierd. De meeste vrouwen waren hier toen niet maar zaten in Labasa of elders op school. Een enkeling was er toen wel maar was toen nog klein. Een volgende generatie die het eten voor de community moet maken.
Na een late lunch gingen we naar de school waar we langs de lokalen wandelden. Ook hier zagen we vrolijke nieuwsgierige kinderen als we even met de leraren spraken. Hier spreken ze thuis de taal van Ocean eiland of Fiji maar op school zijn ook hier alle lessen in het engels.
DE SCHOOL/ DE KLASSEN
KINDEREN IN DE KLAS
DORPJE VANAF DE BOOT
Rond vier uur gingen we terug naar de boot Al staat er hier op het eiland een telefoon/internet toren waardoor er goed internet is, toch zagen we bijna geen mensen met telefoons en helemaal geen bellende mensen op straat. De meeste bewoners kunnen zich dit waarschijnlijk ook niet veroorloven want ook hier werken de meeste mensen op hun land en vissen.
25 juli 2023
DORPJE NAWI, VANUA LEVU EILAND, FIJI (16 41.825 S 179 52.591 E)
Nadat we met mijn moeder hadden gesproken motorden we tussen Vanua Levu en het buiten rif door naar het plaatsje Nawi waar we onderweg de ferry van Vanua levu naar Taveuni eiland zagen varen.
FERRY
Rond tien uur en na vijf mijl ging ons anker er bij het plaatsje Nawi in. Dertien jaar geleden zijn we hier ook geweest en hebben hier Fiji dag gevierd met Farasiko en Angela en met de leraren Simione en Agnes. Tien jaar geleden waren we terug in Fiji en hebben we Farasiko en Angela in Savusavu en in hun ouderlijk dorp Dakuniba ontmoet. Nu waren we benieuwd hoe het dorpje Nawi er in 2023 uitzag.
NAWI VANAF DE GIEBATEAU.
We roeiden naar de kant waar gelijk vier mannen kwamen aanwandelen. Ze zagen dat we Kava bij ons hadden zodat iemand de chief haalde en we met zijn allen naar de gemeenschap hut wandelden. Daar zaten we op matten en werd onze Kava op een ceremoniele manier in ontvangst genomen. We vertelden dat we hier dertien jaar geleden ook waren geweest en dat we hier Fiji dag hadden gevierd. We hadden foto's bij ons en zo zat er nu een jongeman op de mat die zichzelf herkende. Toen was hij nog een kleine jongen die meedeed aan de Fiji spelen. Ze verontschuldigden zich dat ze niet zoveel tijd hadden omdat ze druk bezig waren met het bouwen van een toilet bij het gemeenschap huis maar we mochten wel door het dorp wandelen. Zo zagen we dat de oude kerk (waarvan het dak er in 2009 door een typhoon was afgewaaid) er nog steeds stond maar dat ze verderop een nieuwe kerk hadden. Om deze nieuwe kerk te bouwen hadden ze geld gekregen van een amerikaanse kerk.
NIEUWE KERK
Eigenlijk is er niet veel veranderd. De huizen zijn nog steeds van golfplaten met een soort schoorsteen als aanbouw waar de vouwen koken. Het vuur wordt gemaakt van gedroogde kokos noten en ander gedroogde vegetatie. De meeste huizen hebben geen elektriciteit en we zagen ook geen mensen met telefoons (behalve de leraren). De toiletten en douches zijn meestal kleine hutjes los van het huis. De mannen werken nog steeds op het land en vissen in de zee, de vrouwen doen het huishouden en voeden de kinderen op zodat ze weinig geld hebben en ook geen bankrekening.
HUIZEN VAN DORPJE NAWI
Bij de school aangekomen bleken de leraren Simione en Agnes een aantal jaar geleden te zijn vertrokken. Als het goed is werkt Simione nu op Taveuni eiland en is zijn vrouw Agnes overleden aan kanker.
In het kantoor van de school spraken we enige tijd met het hoofd van de school. We vertelden dat dertien jaar geleden de school geen elektriciteit had, dat de kinderen soms niet eens hun pennen en schriften konden betalen en dat ze iedere dag drie uur een generator hadden laten lopen voor het hele dorp. De school had toen net een computer van de europese unie gekregen en Paul had hun geholpen met deze computer. Hij had goed nieuws want vorig jaar is er een nieuwe regering gekomen waardoor alle kinderen naar school kunnen. De scholen krijgen tweehonderd vijftig fiji dollars per kind per jaar en daar kunnen nu de boeken, schriften pennen etc van betaald worden. Ook betaald de regering het onderkomen/eten voor de kinderen die iets verder weg wonen en doordeweeks hier moeten blijven. Ook hebben alle scholen (ca 720 scholen) van de regering zonnepanelen gekregen zodat alle scholen nu elektriciteit hebben. Zo zagen we in het kantoor twee laptops staan en een copieer machine. Alle leraren wonen dichtbij de school en hebben in hun huis elektriciteit en internet zodat ze hun lessen kunnen voorbereiden en dingen kunnen printen als dit nodig is. De kinderen op deze school hebben thuis geen telefoon/internet.
Hier op school zitten nu ca. tweeen tachtig kinderen met vijf leraren. Enkele leraren hebben twee klassen zo zijn groep drie en vier en zeven en acht in een lokaal samen gevoegd.
Nadat we een tijd met het hoofd van de school hadden gesproken wandelden we even langs alle lokalen waar we een praatje maakten met de leraren en gelijk vrolijke nieuwsgierige kinderen om ons heen hadden.
SCHOOL EN DE KINDEREN
De meeste kinderen hebben dit dorp nooit verlaten en dus ook nog nooit blanke mensen in levende lijve gezien. Een lerares vertelde dat de meeste kinderen ook niet weten wat een supermarkt is omdat ze die hier niet hebben. Omdat ze sinds vorig jaar geld hebben gekregen van de regering willen ze nu een excursie naar Savusavu regelen zodat de kinderen dit kunnen zien.
Helaas waren alle leraren hier korter dan vijf jaar zodat we hier op school geen bekende tegen kwamen.
Van de nieuwe regering krijgen alle Fjijiers boven de zestig jaar een uitkering zodat de bewoners boven de zestig in Savusavu een bankrekening moesten openen. Dit zijn leuke dingen om te horen!
Om twaalf uur was het lunch tijd voor de leraren en kinderen zodat we door het dorpje terug naar het strand wandelden. Onderweg zagen we prachtige bomen/struiken in bloei.
KIOA EILAND , FIJI (16 38.780 S 179 56.082 E)
Toen we ons anker ophaalden kwam er net een vrouw op een vlot voorbij peddelen.
VROUW OP VLOT
Vol tuig zeilden we met ca. zeven knopen wind, aan de wind door de SomoSomo straat richting Taveuni. Toen we zagen dat we onze bestemming niet voor het donker konden halen gingen we overstag en zeilden noord westwaarts naar Kioa eiland. We zeilden tussen het Kioa rif door naar de oostkant van het eiland waar ons anker er na acht mijl en rond vijf uur inging. Een kleine baai met een mooi verlaten strand met palmbomen en wat rotsen.
24 juli 2023
VIANI BAY, VANUA LEVU EILAND, FIJI (16 45.685 S 179 55.376 E)
Rond zeven uur was het al zonnig en hesen we de zeilen. Vol tuig zeilden we met ca. zes knopen zuid oosten wind aan de wind langs de kust en het rif van Vanua Levu eiland oostwaarts. Onderweg spraken we met mijn moeder en met Rineke, dronken een smoothy, aten de lunch en genoten van het mooie weer. Rond het middag uur trok de wind aan tot ca. tien knopen en zo zeilden we de Somosomo strait in tussen Vanua Levu en Taveuni eiland. Verderop in de Somosomo strait kwamen we in de luwte van het Taveuni eiland en nam de wind af tot ca. vier a vijf knopen en ging tegen staan zodat we besloten eerder te stoppen. Rond vijf uur starten we de motor en motorden door Vaini pass, Vaini bay in. In deze grote baai lagen op verschillende plekken ca. zeven zeilboten voor anker. Wij bleven meer aan de buitenkant van de baai omdat we morgen verder willen.
SAVUSAVU (WAITUI MARINA MOORING) VANUA LEVU, FIJI (16 46.703 S 179 19.811 E)
Rond zes uur ging ik naar de kant om even lekker te joggen. Terug aan boord zette ik de vuile was in het sop en sprak met mijn moeder. Rond negen uur dronken we een smoothy in de kuip en probeerde Paul het zonnepaneel verder te repareren. Bij de aansluiting van de bedrading naar het zonnepaneel zit kortsluiting en wordt het snel warm. Waarschijnlijk is het niet meer te repareren maar Paul houd de moed erin met solderen!
Ondertussen was ik bezig met administratieve en huishoudelijke klusjes. Rond twaalf uur gingen we naar de kant waar we bij Blue bay onze lunch aten. Vervolgens wandelden we het dorpje door om brood te kopen. Terug aan boord begon het te regenen zodat we binnen internetten.
30 juli 2023
SAVUSAVU (WAITUI MARINA MOORING) VANUA LEVU, FIJI, (16 46.703 S 179 19.811 E)
De golven kwamen de hele nacht de baai in maar rond vier uur werden de golven groter zodat we ons anker ophaalden en in het donker Naidi bay uit motorden. Zonder maan en sterren zeilden we eerst alleen op voorzeil langs de kust westwaarts maar toen de wind afzakte tot vijftien a twintig knopen hesen we het grootzeil erbij. Rond half zes begon het langzaam licht te worden en kwamen we bij het begin van Savusavu bay. Hier maakten we een storm rondje en zeilden zo Savusavu bay in. Rond zeven uur en na zestien mijl pakten we voor de tweede keer een mooring van Waitui marina. Deze marina is goedkoper dan de Copra shed marina en we hebben een goed contact met William de manager. Rond acht uur gingen we naar de kant en liepen naar het busstation. Helaas reden er op zondag heel weinig bussen en de bus die richting Williams huis reed, ging pas om half elf en dat was te laat. Zoals altijd gingen we liften en kregen al snel een lift die ons tot aan het landgoed van Williams familie bracht.
We waren erg vroeg zodat we eerst met mijn moder spraken en daarna William en Corrina belden. Ze waren al lang op en we konden gewoon komen zodat we naar hun huis wandelden. Tijdens een kop thee/koffie zaten we gezellig te praatten tot we rond half elf naar hun familie kerk gingen. De kerk zat vol met familieleden aangezien om tien uur de kinder bijbel studie al was begonnen.
Na de dienst spraken we met nog wat andere familieleden en daarna gingen we met William en Corrina mee naar huis waar ze een heerlijke lunch aten. Na de lunch lieten we onze film zien en wandelden we nog even door hun grote tuin. Ze hebben vele papaya, mango, kokos bomen etc maar verbouwen ook Tarro, Maniok, boontjes, komkommer, pompoen, gember, tumeric, rosemary, basil en en andere groentes/kruiden, alles wat hier maar wil groeien. Rond vier uur brachten William en Corrine ons terug naar Waitui marina. Het was alweer een mooie en gezellige dag!
29 juli 2023
NAIDI BY, VANUA LEVU EILAND, FIJI (16 47.969 S 179 22.145 E)
Rond zeven uur kwam er een lichte bries en hesen we de zeilen. Heel rustig dobber/zeilden we naar Dakuniba pass en motor/zeilden we tussen het rif door de open oceaan op. Hier kregen we te maken met de swell waardoor de zeilen gingen klapperen en we even moesten motor/zeilen. Gelukkig nam de wind al snel toe tot ca twintig knopen zodat we halve tot ruime wind westwaarts langs het rif en langs Vanua Levu zeilden.
Het was een prachtige zonnige ochtend geweest maar rond het middag uur werd het bewolkt en nam de wind toe tot ca. vijfentwintig a achtentwintig knopen zodat we een rif in het grootzeil zetten. Op een gegeven moment werden we gebeld door William en Corrina, ze zagen ons zeilen en wij zagen hun huis. We spraken af dat ze ons morgen in Naidi bay zouden komen ophalen. Rond half twee motor/zeilden (alleen op grootzeil met twee reven) we Naidi bay in. De aanloop was makkelijk en de baai was groot en diep genoeg op de kaarten. Maar toen we het zeil weghaalden kwamen we toch op iets ondiep terecht zodat we snel achteruit motorden. Toen we van de ondiepte af waren en goed en wel voor anker lagen ging Paul het bruine water in (waardoor we de bodem niet hadden kunnen zien) om het roer en de kiel te controleren. Gelukkig hadden we geen schade!
Zowel de Garmin-, Isailors- als Navionics kaarten gaven aan dat het er ca vijf meter diep moest zijn. Toen we heel goed op de Google kaart keken zagen we inderdaad dat het water iets anders van kleur was. Aan de kant is een groot resort waar we naar toe motorden om te vragen of we onze dinghy daar morgen mogen achterlaten als we naar William en Corrina gaan maar wat we al verwacht hadden, nee dat mocht niet.
28 juli 2023
DAKUNIBA, VANUA LEVU EILAND, FIJI (16 44.937 S 179 50.793 E)
Het heeft de hele nacht hard gewaard (ca. dertig knopen) en geregend. Vanochtend regende het nog steeds maar was de wind minder zodat we rond half zeven ons anker ophaalden en alleen op voorzeil langs de westkust van Rabi eiland terug zeilden. We wisten nog steeds niet wat we precies wilden gaan doen maar toen het rond acht uur droog werd besloten we het grootzeil erbij te hijsen en verder zuidwaarts te zeilen. We zeilden tussen de ondiepten en Kioa en Rabi eiland door en daarna halve tot aan de wind door de Somosomo straat terug naar Vanua Levu. Omdat we in de luwte van Taveuni eiland kwamen werd de wind wisselvallig en draaide nog wel eens. Aangekomen bij Viani Pass bij Vanua Levu eliand zeilden we door het koraal rif en verder tussen het buiten rif en het eiland. Nu we uit de luwte van het Taveuni eiland kwamen haalden we ons grootzeil weg. Met ca twintig knopen wind zeilden we alleen op voorzeil tussen de ondieptes en eilandjes door naar het plaatje Dakuniba. Tussen het koraal rif en de bommies (koraal koppen) hadden we verschillende navigatie kaarten meelopen; Navionics, Islailors, de Garmin kaarten en de gedownloadde Google earth kaart (ovital map) maar natuurlijk blijft het belangrijkste, het zien met eigen ogen. Van alle navigatie kaarten vertrouwd Paul het meest de google earth kaart (ovital map). Het was inderdaad zo dat als we op de google earth kaart iets ondiep zagen, het water van de oceaan ook van kleur veranderde en we de ondieptes met eigen ogen konden zien. Soms zat de Garmin kaart er wat naast maar Islailors en Navionics waren ook aardig accuraat maar minder gedetailleerd, Rond twee uur en na vijfentwintig mijl ging ons anker er bij het plaatsje Dakuniba en naast Mangrove planten in.
We kleedden ons om en gingen met kava naar de kant. We hadden in Nawi gehoord dat Farasiko en zijn vrouw Angela hier weer waren gaan wonen. Toen we het aan de bewoners vroegen bleken ze hier niet te wonen maar iets verderop. Wel woonde de broer van Angela hier zodat we naar hem toegingen. Het bleek dat hij hier dertien jaar geleden niet was maar nu in het huis van zijn ouders woont. Dit is het huis waar wij dertien jaar geleden de familie van Angela hebben ontmoet. De plek waar Farasiko en Angela nu wonen is ca. drie kilometer wandelen maar met de boot ben je er zo. Helaas stond er aardig wat wind en met onze kleine motor op onze dinghy was dit niet haalbaar De watchman (man die alles regelt in het dorp) bood aan om ons met de boot van het dorp te brengen zodat we even later in de dorps boot zaten en over de ondieptes naar Farasiko en Angela werden gebracht. Wauw, wat was het leuk hun na dertien jaar terug te zien. Ze hadden een zeilboot tussen het rif hun kant op zien komen maar hadden verwacht dat we hun vergeten waren. Nu stonden we voor hun en waren hun niet vergeten! We werden uitgenodigd in hun huis waar we thee dronken en oude herinneringen ophaalden.
Dertien jaar geleden woonden ze in Nawi omdat hun zoon Iona daar op de lagere school ging. In het weekend zijn we toen met onze boot naar Dakuniba gezeild zodat we de andere familieleden van Angela en Farasiko hebben ontmoet. Tien jaar geleden hebben we hun in Savusavu ontmoet omdat hun zoon toen op middelbare school zat. Nu is hun zoon vijfentwintig en wonen ze samen met hun zoon in hun oorspronkelijke huis in het dropje van de familie van Farasiko. Voorheen woonden hier nog twee broers met familie maar een broer is overleden en de andere broer is zijn vrouw verloren aan diabetes, zij was ook de zus van Angela. Die broer woont nu bij zijn dochter op Taveuni eiland omdat zijn kleinkinderen daar op school gaan. Als de kleinkinderen groot genoeg zijn komt ook die familie terug om hier te wonen. Rond vijf uur namen we afscheid van Farasiko en Angela maar ging hun zoon Iona mee naar Dakuniba. Het is vrijdag avond en dan wordt er door de jongelui kava gedronken. Maar voordat ze terug gingen naar hun dorpje kwamen ze even aan boord zodat ze de boot konden zien en we wat geld voor de benzine, etenswaren en kleren konden meegeven.
27 juli 2023
TAWEBA, RABI EILAND, FIJI (16 28.381 S 179 59.716 W)
Het was een bewolkte regenachtige dag en nadat ik met mijn moeder had gesproken gingen we rond zeven uur naar de kant waar we een visser bezig zagen zijn vangst te bekijken.
VISSER
We reden over een onverharde weg langs de kust waar we verschillende andere kleine dorpjes passeerden waar nog meer lagere- en middelbare school kinderen instapten.. Op een geven moment stapten alle kleine kinderen uit en bleven alleen de oudere over. Nu reden we de berg op waar de middelbare school staat zodat Paul en ik in de truck achter beleven. De bus keerde, reed de berg af en vervolgde de kustweg verder noordwaarts waar we langs nog meer verschillende dorpjes kwamen. Ook hier bestaan de huizen uit golf platen of van cement/ houten muren met golf platen daken. Wat ons opviel was dat alle huizen nu twee zonnepanelen hebben en dat ieder huis nu dus is voorzien van elektriciteit.. Later hoorden we dat de regering alle huizen van zonnepanelen met accu's heeft voorzien.
Verder zagen we verschillende plantages waar ze tarro, maniok etc verbouwden en veel papaya -, broodvrucht-, kokos, bananen-, bomen. Helaas was ook hier de klimop plant zeer aanwezig en zagen we vele bomen en struiken verstikt worden onder deze klimop plant. Bij het noordelijkste plaatsje keerde de bus en reden we dezelfde weg terug.
Op de terugweg stapten er bewoners in/uit . De truck/bus kost drie fiji dollar per keer en wordt druk gebruikt aangezien dit het enigste vervoer over het eiland is.
Rond tien uur waren we terug in het dropje waar we afscheid namen van Tanre. Vanmiddag komt zijn vrouw terug uit Labasa maar morgen willen wij verder zodat we haar niet meer ontmoetten. We wandelden naar de veranda waar de bewoners door de tandartsen werden geholden en spraken nog even met wat bewoners en de vrouw die de patienten inschrijft.
We werden uitgenodigd om het schip te bezoeken zodat we met Giebeltje II naar het schip YWAM KOHA AOTEAROA motorden.
Hier werden we ontvangen door Iris een nederlandse vrouw die hier vrijwillig werkt als engineer. Van haar kregen we een rondleiding. Eerst zagen we de containers die zijn omgebouwd als tandarts/dokters praktijk. Hier worden kiezen gevuld en andere tandarts behandelingen uitgevoerd. Vervolgens gingen we naar de brug waar we lange tijd met de kapitein spraken en een kop koffie/thee kregen. Vanaf de brug konden we de Giebateau in de regen zien liggen.
Daarna zagen we de keuken, de eetgelegenheid, slapen gelegenheden, de zitkamer en natuurlijk de motor kamer. Leuk om het schip zo te mogen zien.
Rond het middaguur waren we terug op de Giebateau waar we onze lunch aten en lekker binnen bleven aangezien het hard regende en waaide. Ik keek alle medicijnen na en vulde alvast het small craft arrival report formulier voor Australie in. Dit moeten we emailen en printen voordat we naar australie gaan. Paul repareerde ondertussen ons zonnepaneel dat een paar dagen geleden stuk was gegaan.
26 juli 2023
TAWEBA, RABI EILAND, FIJI (16 28.381 S 179 59.716 W)
Toen ik met mijn moeder sprak was het nog wind stil maar na een korte regenbui kwam de wind opzetten en hesen we rond kwart over zeven de zeilen. Vol tuig zeilden we aan de wind verder noord noord westwaarts tussen de ondieptes (riffen) en de eilanden Kioa en Rabi eiland door. Vervolgens zeilden we langs de westkust van Rabi eiland tot het plaatsje Taweba waar we ons anker er rond tien uur en na dertien mijl ingooiden. Het anker hield niet gelijk maar bij de derde poging zat het anker er goed in. Er lag al een schip voor anker waarvan we dachten dat het een bevoorradingsschip was maar zoals later bleek was het een Nieuw zeeland schip dat hier (in Fiji) medische hulp verleent aan bewoners.
Dertien jaar geleden zijn we hier ook geweest. Op dit eiland wonen geen Fijiers maar mensen die oorspronkelijk van Ocean eiland (dichtbij de Wallis en Gilbert eilanden)kwamen. Tijdens de oorlog is Ocean eiland in handen gekomen van de Japanners en deze vonden fosfor in de grond zodat de Banabans (bewoners van Ocean eiland) voor de Japanners in de mijnen moesten werken. Na de oorlog kwam het eiland in handen van de Engelsen, Nieuw Zealanders en Australiers waardoor de Bababans voor hun in de mijnen moesten werken. De Engelsen, Nieuw Zealanders en Australiers lieten foto's zien van het eiland Rabi met mooie huizen erop (dat ze voor de Bababans hadden gekocht) waardoor veel bewoners wel wilden emigreren naar het eiland Rabi. Ze vertrokken met de boot en bij Rabi eiland aangekomen bleek het een woest eiland te zijn met geen enkel huis. Ze werden op het eiland afgezet met tenten en de boot vertrok. Vroeger woonden er ca duizend bewoners op Ocean eiland. De emigranten die hier wonen zijn zeer tevreden. De temperatuur is hier aangenamer en er valt hier meer regen zodat ze veel aan landbouw doen.
Rond half elf gingen we naar de kant waar we een aantal mensen van het Nieuw Zeelandse schip YWAM KOHA ontmoetten.
Het schip was een gift aan de "Youth With a Mission" die het containerschip ombouwde zodat ze medische staf en medische spullen naar afgelegen eilanden kunnen brengen om daar medische zorg te kunnen verlenen. Op het dek staan twee containers die zijn omgebouwd als tandarts/dokters praktijken. Op dit moment zijn er zevenentwintig vrijwilligers op het schip; kapitein, crew, koks en medische staf.
Naast de medische zorg op het schip werden er ook medische handelingen op de kant gedaan. Op een veranda was het druk met bewoners waar er eerst een kleine status werd gemaakt, vervolgens werd de bloeddruk en de suiker spiegel gemeten en kregen ze inlichten over het poetsen van tanden en gezond eten.
Vervolgens moesten de meeste naar de tandarts waar de rotte kiezen/tanden werden getrokken. De patienten zaten/lagen in de stoel op de veranda waar de twee tandartsen druk bezig waren. Later hoorden we dat de drie tandartsen die dag zestig tanden/kiezen hadden getrokken.
Nadat we een tijdje met de bemanning en bewoners hadden zitten praatten liepen we verder het dorpje door. We herkenden het politie bureau, de rechtbank, het ziekenhuis, het gemeenschap huis, de school, alles was nog hetzelfde.
Ook hier waren de bewoners even vrolijk en aardig en hadden we snel aanspraak. We vroegen of Tanre hier nog woonde en dat was het geval. Dertien jaar geleden was hij de buschauffeur waar we toen veel tijd mee hebben doorgebracht.
Het was een leuk weerzien. Wij hadden foto's van die tijd meegenomen en hij had nog steeds een foto die hij van ons had gekregen. Zijn vrouw was op dit moment in Labasa maar hun twee dochters met families wonen nu hier in Taweba. Vorige keer zaten zij in Labasa op school en hebben we hun niet ontmoet. Nu heeft de ene dochter een winkeltje bij hun huis en werkt de andere dochter in een winkeltje bij de school. Tanre is nu met pensioen maar in plaats van een bus rijden er nu meerdere kleine trucks/busjes.
Nadat we een tijdje hadden zitten praatten liepen we terug en kwamen langs het gemeenschapshuis (community hall) waar vrouwen op matten bezig waren. We hadden al gezien en gehoord dat meerdere bewoners bezig waren het hele oude deels vervallen gemeenschap huis schoon te
maken omdat acht augustus de Rainworior van Greenpace komt om hier samen met hun en de bewoners van Kioa indigenous day te vieren. Deze vrouwen in het gemeenschapshuis hadden eten gekookt voor de werkmensen die nu kwamen lunchen(ca half twee). We werden uitgenodigd om mee te eten en zo aten we echt traditionele gerechten van Tarro bladen in kokos saus en noodles met groentes. De mannen bij de mannen en de vrouwen bij de vrouwen.
Zo kon in vragen wie er dertien jaar geleden hier waren omdat we toen vrouwendag met de bewoners hadden gevierd. De meeste vrouwen waren hier toen niet maar zaten in Labasa of elders op school. Een enkeling was er toen wel maar was toen nog klein. Een volgende generatie die het eten voor de community moet maken.
Na een late lunch gingen we naar de school waar we langs de lokalen wandelden. Ook hier zagen we vrolijke nieuwsgierige kinderen als we even met de leraren spraken. Hier spreken ze thuis de taal van Ocean eiland of Fiji maar op school zijn ook hier alle lessen in het engels.
Rond vier uur gingen we terug naar de boot Al staat er hier op het eiland een telefoon/internet toren waardoor er goed internet is, toch zagen we bijna geen mensen met telefoons en helemaal geen bellende mensen op straat. De meeste bewoners kunnen zich dit waarschijnlijk ook niet veroorloven want ook hier werken de meeste mensen op hun land en vissen.
25 juli 2023
DORPJE NAWI, VANUA LEVU EILAND, FIJI (16 41.825 S 179 52.591 E)
Nadat we met mijn moeder hadden gesproken motorden we tussen Vanua Levu en het buiten rif door naar het plaatsje Nawi waar we onderweg de ferry van Vanua levu naar Taveuni eiland zagen varen.
Rond tien uur en na vijf mijl ging ons anker er bij het plaatsje Nawi in. Dertien jaar geleden zijn we hier ook geweest en hebben hier Fiji dag gevierd met Farasiko en Angela en met de leraren Simione en Agnes. Tien jaar geleden waren we terug in Fiji en hebben we Farasiko en Angela in Savusavu en in hun ouderlijk dorp Dakuniba ontmoet. Nu waren we benieuwd hoe het dorpje Nawi er in 2023 uitzag.
We roeiden naar de kant waar gelijk vier mannen kwamen aanwandelen. Ze zagen dat we Kava bij ons hadden zodat iemand de chief haalde en we met zijn allen naar de gemeenschap hut wandelden. Daar zaten we op matten en werd onze Kava op een ceremoniele manier in ontvangst genomen. We vertelden dat we hier dertien jaar geleden ook waren geweest en dat we hier Fiji dag hadden gevierd. We hadden foto's bij ons en zo zat er nu een jongeman op de mat die zichzelf herkende. Toen was hij nog een kleine jongen die meedeed aan de Fiji spelen. Ze verontschuldigden zich dat ze niet zoveel tijd hadden omdat ze druk bezig waren met het bouwen van een toilet bij het gemeenschap huis maar we mochten wel door het dorp wandelen. Zo zagen we dat de oude kerk (waarvan het dak er in 2009 door een typhoon was afgewaaid) er nog steeds stond maar dat ze verderop een nieuwe kerk hadden. Om deze nieuwe kerk te bouwen hadden ze geld gekregen van een amerikaanse kerk.
Eigenlijk is er niet veel veranderd. De huizen zijn nog steeds van golfplaten met een soort schoorsteen als aanbouw waar de vouwen koken. Het vuur wordt gemaakt van gedroogde kokos noten en ander gedroogde vegetatie. De meeste huizen hebben geen elektriciteit en we zagen ook geen mensen met telefoons (behalve de leraren). De toiletten en douches zijn meestal kleine hutjes los van het huis. De mannen werken nog steeds op het land en vissen in de zee, de vrouwen doen het huishouden en voeden de kinderen op zodat ze weinig geld hebben en ook geen bankrekening.
Bij de school aangekomen bleken de leraren Simione en Agnes een aantal jaar geleden te zijn vertrokken. Als het goed is werkt Simione nu op Taveuni eiland en is zijn vrouw Agnes overleden aan kanker.
In het kantoor van de school spraken we enige tijd met het hoofd van de school. We vertelden dat dertien jaar geleden de school geen elektriciteit had, dat de kinderen soms niet eens hun pennen en schriften konden betalen en dat ze iedere dag drie uur een generator hadden laten lopen voor het hele dorp. De school had toen net een computer van de europese unie gekregen en Paul had hun geholpen met deze computer. Hij had goed nieuws want vorig jaar is er een nieuwe regering gekomen waardoor alle kinderen naar school kunnen. De scholen krijgen tweehonderd vijftig fiji dollars per kind per jaar en daar kunnen nu de boeken, schriften pennen etc van betaald worden. Ook betaald de regering het onderkomen/eten voor de kinderen die iets verder weg wonen en doordeweeks hier moeten blijven. Ook hebben alle scholen (ca 720 scholen) van de regering zonnepanelen gekregen zodat alle scholen nu elektriciteit hebben. Zo zagen we in het kantoor twee laptops staan en een copieer machine. Alle leraren wonen dichtbij de school en hebben in hun huis elektriciteit en internet zodat ze hun lessen kunnen voorbereiden en dingen kunnen printen als dit nodig is. De kinderen op deze school hebben thuis geen telefoon/internet.
Hier op school zitten nu ca. tweeen tachtig kinderen met vijf leraren. Enkele leraren hebben twee klassen zo zijn groep drie en vier en zeven en acht in een lokaal samen gevoegd.
Nadat we een tijd met het hoofd van de school hadden gesproken wandelden we even langs alle lokalen waar we een praatje maakten met de leraren en gelijk vrolijke nieuwsgierige kinderen om ons heen hadden.
De meeste kinderen hebben dit dorp nooit verlaten en dus ook nog nooit blanke mensen in levende lijve gezien. Een lerares vertelde dat de meeste kinderen ook niet weten wat een supermarkt is omdat ze die hier niet hebben. Omdat ze sinds vorig jaar geld hebben gekregen van de regering willen ze nu een excursie naar Savusavu regelen zodat de kinderen dit kunnen zien.
Helaas waren alle leraren hier korter dan vijf jaar zodat we hier op school geen bekende tegen kwamen.
Van de nieuwe regering krijgen alle Fjijiers boven de zestig jaar een uitkering zodat de bewoners boven de zestig in Savusavu een bankrekening moesten openen. Dit zijn leuke dingen om te horen!
Om twaalf uur was het lunch tijd voor de leraren en kinderen zodat we door het dorpje terug naar het strand wandelden. Onderweg zagen we prachtige bomen/struiken in bloei.
BOMEN/STRUIKEN IN BLOEI.
In het gemeenschap huis waren nu vrouwen bezig. Ze hadden thuis gekookt voor de mannen die werkten aan het toilet van het gemeenschap huis en hier gezamenlijk de lunch gingen eten op geweven matten. Terug aan boord aten we onze lunch en kwam er wat wind opzetten zodat we lager wal lagen en we de zeilen hesen. KIOA EILAND , FIJI (16 38.780 S 179 56.082 E)
Toen we ons anker ophaalden kwam er net een vrouw op een vlot voorbij peddelen.
Vol tuig zeilden we met ca. zeven knopen wind, aan de wind door de SomoSomo straat richting Taveuni. Toen we zagen dat we onze bestemming niet voor het donker konden halen gingen we overstag en zeilden noord westwaarts naar Kioa eiland. We zeilden tussen het Kioa rif door naar de oostkant van het eiland waar ons anker er na acht mijl en rond vijf uur inging. Een kleine baai met een mooi verlaten strand met palmbomen en wat rotsen.
24 juli 2023
VIANI BAY, VANUA LEVU EILAND, FIJI (16 45.685 S 179 55.376 E)
Rond zeven uur was het al zonnig en hesen we de zeilen. Vol tuig zeilden we met ca. zes knopen zuid oosten wind aan de wind langs de kust en het rif van Vanua Levu eiland oostwaarts. Onderweg spraken we met mijn moeder en met Rineke, dronken een smoothy, aten de lunch en genoten van het mooie weer. Rond het middag uur trok de wind aan tot ca. tien knopen en zo zeilden we de Somosomo strait in tussen Vanua Levu en Taveuni eiland. Verderop in de Somosomo strait kwamen we in de luwte van het Taveuni eiland en nam de wind af tot ca. vier a vijf knopen en ging tegen staan zodat we besloten eerder te stoppen. Rond vijf uur starten we de motor en motorden door Vaini pass, Vaini bay in. In deze grote baai lagen op verschillende plekken ca. zeven zeilboten voor anker. Wij bleven meer aan de buitenkant van de baai omdat we morgen verder willen.
23 juli 2023
LESIACEVA POINT, SAVUSAVU BAY, VANUA LEVU EILAND, (16 48.907 S 179 16.902 E)
Toen het rond zes uur licht werd kwam de zon al snel tevoorschijn en werd het een mooie warme zonnig dag zonder wind. Nadat ik met mijn moeder had gesproken ging ik rond zeven uur nog even joggen maar was het eigenlijk al te warm geworden. Ik rende door het centrum van Savusavu en verder de heuvel op naar de "Bethany assemble of god" kerk waar ik vroeg hoe laat de diens begon, dat was tien uur.
Terug bij de boot was Paul in gesprek met onze nieuwe buurman uit Australie zodat we even naar hem toe roeiden en verder spraken. Daarna was het tijd voor een smoothy in de kuip en maakten we ons klaar om naar de kerk te gaan.
Toen we even voor tien uur bij de kerk aankwamen bleek dat om tien uur de (kinder)bijbel studie begon en om elf uur de kerkdienst. Gina (de vrouw van de administratie van Waitui marina) gaf op de veranda een groepje kinderen bijbel studie en nodigde ons uit erbij te komen zitten.
BETHANY ASSEMBLE OF GOD
Toen rond elf uur de kerkdienst begon was de kerk vol en bleek Gina de hoofd zangers van de kerk te zijn. Het eerste uur werd er veel gezongen en spraken er verschillende kerk leden. Rond twaalf uur begon de preek van de dominee en omdat de dienst meer in het Fiji dan engels was besloten we om rond kwart over twaalf de dienst te verlaten. Eigenlijk willen we vandaag vertrekken. Buiten bleek er nog steeds geen wind te zijn zodat we onze lunch bij Blue Bay aten. Aan boord ging Paul de mast in om de windvaan die door een vogel was losgekomen vast te zetten. Rond half drie kwam er een lichte bries en met ca vijf tot acht knopen wind, zeilden we halve tot aan de wind alleen op voorzeil de baai van Savusavu.door naar het buiten rif waar al verschillende zeilboten voor anker lagen. Rond half vijf en na vijf mijl ging ons anker er bij Lesiaceba point in.
22 juli 2023
NAKAMA CREEK, SAVUSAVU, VANUA LEVU EILAND, FIJI (16 46.701 S 179 19.863 E)
Als eerst sprak ik met mijn moeder en daarna ging ik even voor zeven uur joggen. Gelukkig was het nog een beetje bewolkt maar al snel kwam de zon tevoorschijn en werd het een mooie zonnige dag. We dronken samen een smoothy in de kuip en keken naar de bedrijvigheid om ons heen. Even voor elf uur gingen we naar de kant waar we door William (de manager van Waitui marina) werden opgehaald. Met hem reden we over de heuvel richting het vliegveld en verder langs de zuid oost kust naar hun familie landgoed. De over, over,over overgrootouders van William waren engelsen die met de boot naar Fiji waren gekomen en hier zijn gebleven(rond 1800). Ze kochten wat land en bouwden er een huis op. Hun kinderen trouwden vaak met kinderen van de chiefs van dorpen en zo konden ze makkelijk steeds meer land kopen waar hun kinderen dan hun huizen op bouwden. Na vijf generaties hebben ze een heel groot stuk land waar nu twaalf families van William op wonen (broers,zussen, neven, nichten met hun kinderen). Het huis waar hun over over over overgrootouders in woonden is nu bewoond door een broer van William. Naast dit huis is ook de familie kerk en hun familie begraafplaats. De kerk wordt nog steeds iedere zondag gebruikt want een andere broer van William is dominee.
EERSTE HUIS
FAMILIE KERK
Terwijl William ons het familie verhaal vertelde ontmoetten we ook zijn broer en vrouw die in dit huis wonen. Op hun dak zagen we grote glazen potten in de zon staan. 
POTTEN KOKOS OLIE MET KRUIDEN
Hij maakt kokosolie doet hier verschillende lokale kruiden in die medicinale werkingen hebben en zet dit dan ca. een half jaar in de zon om de kruiden in de olie te laten trekken. Al deze informatie over kruiden etc. heeft hij van zijn ouders/grootouders geleerd. Zo heeft hij verschillende olien en zepen voor verschillende huid aandoeningen en ziektes.
HUN BEDRIJF HEET " KULA PALMS HERBAL SOAPS AND OILS". (Voor meer informatie facebook kulapalms of kulapalmsfiji.company.site.
OLIE EN ZEEP DIE IK KOCHT/KREEG
Ook maakt hij verschillende soorten kokosolie zeep met medicinale werkingen.
Zo maakt hij een zwarte zeep van kokosolie met kolen (coal)die een ontgiftende (detox) werking hebben. Deze zeep wordt als een soort masker gebruikt. Je brengt het aan op een natte huid, laat het een paar minuten intrekken en spoelt het dan af.
Een andere zeep maakt hij van Tumeric en kolen (coal) die goed is tegen acne en zo maakt hij nog veel meer verschillende soorten zepen.
Daarnaast maakt hij een olie van Dilo nut (beach almond) die o.a goed is voor schimmels(fungus), brandwonden, haar, suikerziekte en nog meer. Eerst moet de buitenste laag van de noot eraf, daarna gaat de noot in de hand machine om deze in stukjes te malen. Deze stukjes moeten in de zon drogen om ze daarna in een andere hand machine te doen die de olie eruit perst. Deze olie is heel duur aangezien de noot maar weinig olie bevat. Een hele grote zak noten (ca twintig kilo)geeft ca drie liter olie.
1 DILO NUT, 2 EERSTE HAND MACHINE OM ZE TE MALEN,
LESIACEVA POINT, SAVUSAVU BAY, VANUA LEVU EILAND, (16 48.907 S 179 16.902 E)
Toen het rond zes uur licht werd kwam de zon al snel tevoorschijn en werd het een mooie warme zonnig dag zonder wind. Nadat ik met mijn moeder had gesproken ging ik rond zeven uur nog even joggen maar was het eigenlijk al te warm geworden. Ik rende door het centrum van Savusavu en verder de heuvel op naar de "Bethany assemble of god" kerk waar ik vroeg hoe laat de diens begon, dat was tien uur.
Terug bij de boot was Paul in gesprek met onze nieuwe buurman uit Australie zodat we even naar hem toe roeiden en verder spraken. Daarna was het tijd voor een smoothy in de kuip en maakten we ons klaar om naar de kerk te gaan.
Toen we even voor tien uur bij de kerk aankwamen bleek dat om tien uur de (kinder)bijbel studie begon en om elf uur de kerkdienst. Gina (de vrouw van de administratie van Waitui marina) gaf op de veranda een groepje kinderen bijbel studie en nodigde ons uit erbij te komen zitten.
Toen rond elf uur de kerkdienst begon was de kerk vol en bleek Gina de hoofd zangers van de kerk te zijn. Het eerste uur werd er veel gezongen en spraken er verschillende kerk leden. Rond twaalf uur begon de preek van de dominee en omdat de dienst meer in het Fiji dan engels was besloten we om rond kwart over twaalf de dienst te verlaten. Eigenlijk willen we vandaag vertrekken. Buiten bleek er nog steeds geen wind te zijn zodat we onze lunch bij Blue Bay aten. Aan boord ging Paul de mast in om de windvaan die door een vogel was losgekomen vast te zetten. Rond half drie kwam er een lichte bries en met ca vijf tot acht knopen wind, zeilden we halve tot aan de wind alleen op voorzeil de baai van Savusavu.door naar het buiten rif waar al verschillende zeilboten voor anker lagen. Rond half vijf en na vijf mijl ging ons anker er bij Lesiaceba point in.
22 juli 2023
NAKAMA CREEK, SAVUSAVU, VANUA LEVU EILAND, FIJI (16 46.701 S 179 19.863 E)
Als eerst sprak ik met mijn moeder en daarna ging ik even voor zeven uur joggen. Gelukkig was het nog een beetje bewolkt maar al snel kwam de zon tevoorschijn en werd het een mooie zonnige dag. We dronken samen een smoothy in de kuip en keken naar de bedrijvigheid om ons heen. Even voor elf uur gingen we naar de kant waar we door William (de manager van Waitui marina) werden opgehaald. Met hem reden we over de heuvel richting het vliegveld en verder langs de zuid oost kust naar hun familie landgoed. De over, over,over overgrootouders van William waren engelsen die met de boot naar Fiji waren gekomen en hier zijn gebleven(rond 1800). Ze kochten wat land en bouwden er een huis op. Hun kinderen trouwden vaak met kinderen van de chiefs van dorpen en zo konden ze makkelijk steeds meer land kopen waar hun kinderen dan hun huizen op bouwden. Na vijf generaties hebben ze een heel groot stuk land waar nu twaalf families van William op wonen (broers,zussen, neven, nichten met hun kinderen). Het huis waar hun over over over overgrootouders in woonden is nu bewoond door een broer van William. Naast dit huis is ook de familie kerk en hun familie begraafplaats. De kerk wordt nog steeds iedere zondag gebruikt want een andere broer van William is dominee.
FAMILIE KERK
Hij maakt kokosolie doet hier verschillende lokale kruiden in die medicinale werkingen hebben en zet dit dan ca. een half jaar in de zon om de kruiden in de olie te laten trekken. Al deze informatie over kruiden etc. heeft hij van zijn ouders/grootouders geleerd. Zo heeft hij verschillende olien en zepen voor verschillende huid aandoeningen en ziektes.
Ook maakt hij verschillende soorten kokosolie zeep met medicinale werkingen.
Zo maakt hij een zwarte zeep van kokosolie met kolen (coal)die een ontgiftende (detox) werking hebben. Deze zeep wordt als een soort masker gebruikt. Je brengt het aan op een natte huid, laat het een paar minuten intrekken en spoelt het dan af.
Een andere zeep maakt hij van Tumeric en kolen (coal) die goed is tegen acne en zo maakt hij nog veel meer verschillende soorten zepen.
Daarnaast maakt hij een olie van Dilo nut (beach almond) die o.a goed is voor schimmels(fungus), brandwonden, haar, suikerziekte en nog meer. Eerst moet de buitenste laag van de noot eraf, daarna gaat de noot in de hand machine om deze in stukjes te malen. Deze stukjes moeten in de zon drogen om ze daarna in een andere hand machine te doen die de olie eruit perst. Deze olie is heel duur aangezien de noot maar weinig olie bevat. Een hele grote zak noten (ca twintig kilo)geeft ca drie liter olie.
3 /4 TWEEDE HAND MACHINE OM OLIE ERUIT TE PERSEN..
Toen we verder over het familie landgoed reden kwamen we langs huizen van andere broers, zussen, neven en ontmoetten we ook Eliza de zus van William die met ons mee ging. Met zijn vieren reden we verder de heuvel op naar het huis van William en Corrina waar we Corrina met hun twee honden ontmoetten. Ze hebben een mooi huis met een zeer grote tuin en met een prachtig uitzicht over de zee met in de verte Taveuni eiland.
HUN UITZICHT
Inmiddels was het lunch tijd geweest en aten we buiten op de veranda een heerlijke lunch van rijst met kip curry en ondertussen zaten we heel gezellig te praatten en genoten we van het uitzicht.
LUNCH MET WILLIAM, CORRINA EN ELIZA
De tijd vloog voorbij en werd het al bijna donker toen ze ons even voor zes uur terug brachten naar de marina. Hier namen we tijdelijk afscheid want we gaan ze zeker nog een keer zien voordat we Fiji gaan verlaten.
21 juli 2023
NAKAMA CREEK, SAVUSAVU, VANUA LEVU EILAND, FIJI (16 46.701 S 179 19.863 E)
Toen ik rond half zeven ging joggen zag ik net als op de andere dagen, schoonmakers bezig om de straten en parken schoon te vegen en werden de vuilnisbakken geleegd. Net als gisteren begon het halverwege hard te regenen maar omdat het ca. twintig a vijfentwintig graden was vond ik dat helemaal niet erg, eigenlijk best lekker. Terug aan boord spraken we met mijn .moeder en met tante Jannie en onderwijl regende het pijpestelen buiten. Ik bekeek de emails voor ons visum van Australie nog eens goed en zag toen dat we onze visums al op tien juli hadden binnen gekregen. Yes, we kunnen naar Australie.
Ik keek nog eens goed op de website van de australische regering welk eten we wel en niet mogen meenemen en eigenlijk valt het best mee. Geen planten, dieren, noten, zaden, rijst, gedroogd fruit, eieren, verse groente, fruit en vlees (zoals in de meeste landen). Verder zijn er tal van etenswaren die je moet laten zien maar die waarschijnlijk wel aan boord mogen blijven,
Paul belde de marina in Newcastle (australie) voor een prijsopgave en om aan te geven dat we de boot daar achter willen laten als wij naar Nederland gaan. Rond twaalf uur werd het een beetje droog en gingen we naar het Blue Bay restaurant waar we een heerlijke lunch aten. Iedere keer bestellen we een ander gerecht en alle gerechten zijn even heerlijk maar soms wat pittig. Vandaag had ik de lokale vis met groentes in kokos en daarnaast casave (soort aardappel).
TRADITIONEEL FIJI GERECHT. (VIS IN LOMO MET DAHL)
In de middag werd het droog en wandelden we het plaatsje in waar we bij de markt groente, fruit en kava kochten.
KAVA
Rond half drie waren we terug en gingen we internetten. Met 250 GB hoeven we niet rustig aan te doen!
20 juli 2023
NAKAMA CREEK, SAVUSAVU, VANUA LEVU EILAND, FIJI (16 46.701 S 179 19.863 E)
Rond kwart over zes werd het licht en sprak ik met mijn moeder. Het was droog en het leek erop dat het zelfs zonnig zou worden zodat ik snel ging joggen en water haalde bij de steiger van Waitui marina. Toen ik terug kwam had Paul de duik spullen tevoorschijn gehaald om onder de Giebateau te gaan. We vermoedden dat de anodes vervangen moesten worden en dat we wat aangroei onder de boot hadden.. Maar de anodes waren nog redelijk goed en de aangroei bleek alleen wat groene slierten te zijn die er makkelijk afgehaald konden worden zodat Paul snel klaar was. Toen Paul klaar was spoelden we alles af met zoet water en namen een douche. Daarna was het tijd voor een smoothy en spoelde ik nog meer kleren die ik had gewassen. Het bleef droog maar bewolkt zodat we besloten te gaan wandelen. De wandeling ging door het dorpje waar we langs de bakker (the bread kitchen) kwamen, deze bakker heeft heerlijk bruin brood maar vandaag zagen we kaneel broodjes zodat we er een kochten, echt heerlijk!
UITZICHT VANAF DE HEUVEL
Toen we terug liepen was juist iemand bezig de klimop plant in zijn tuin weg te hakken. We vroegen hoe vaak hij dit moest doen, dit was in het regen seizoen om de veertien dagen. Toen we weer langs de bakker (the bread kitchen) kwamen kochten we een bruin brood en nog twee kaneel broodjes voor morgen bij de chocomel. Terug bij de marina aten we in het Blue bay restaurant onze lunch. We hadden al gezien dat veel zeilboten die hier langer dan ons lagen gisteren of vandaag de mooring hebben verlatenen. Vandaag zagen we meerdere nieuwe boten binnen komen, sommige met gele vlag en andere vanuit de Lau groep. Zo zagen we ook een X yacht binnen komen die we in Tonga hadden gezien en waar we na de lunch even naar toe gingen. Ze kwamen nu van Tonga en hadden een goede tocht gehad maar moesten nog inklaren. Terug aan boord was bijna alle was droog zodat we het meeste konden opruimen. Aan het eind van de middag begon het weer te regenen en zaten we binnen te internetten.
19 juli 2023
NAKAMA CREEK, SAVUSAVU, VANUA LEVU EILAND, FIJI (16 46.701 S 179 19.863 E)
Het regende vanochtend zodat ik eerst met mijn moeder sprak en daarna ging joggen. Helaas begon het halverwege weer hard te regenen zodat ik behoorlijk nat terug kwam. Eigenlijk is het nu het droge seizoen in Fiji maar sinds we hier zijn aangekomen hebben we alleen nog maar bewolkte dagen met wind en regen gehad. Terug aan boord dronken we een smoothy en watt's appten we met wat vrienden. De weervoorspelling had aangegeven dat het vandaag droog zou worden zodat ik vanochtend voor het joggen het beddegoed in de was had gezet. Nu er nog steeds harde regenbuien over kwamen spoelde ik het toch uit en hing het op omdat er ook genoeg wind was om het droog te blazen. Ik bekeek de voorraad eten en wat er allemaal op moet alvorens aan te komen in Australie. Australie is erg streng met het invoeren van eten zodat we ook eten gaan weggeven. Tegelijkertijd haalde ik wat winter kleding tevoorschijn. We zijn nu een jaar in de warmte en als we naar Australie zeilen gaan we de winter tegemoet dus waarschijnlijk is het wel lekker om halverwege wat warmere kleren aan te kunnen doen. Toen ik klaar was aten we de lunch bij Blue Bay en ging ik naar de supermarkt. Dertien jaar geleden had ik hier in Labasa een heerlijke zoete soja saus gekocht. Helaas kon ik dezelfde niet vinden maar zag wel een andere zoete soja saus en nog twee andere soja sausen die ook lekker leken. Thuis heb ik ze gelijk geproefd en zijn alle drie heel lekker zodat ik er nog meer van ga kopen. Aan het eind van de middag werd het droog en kwam zelfs de zon even tevoorschijn zodat mijn was uiteindelijk toch droog is geworden. Verder internetten we veel. Er zijn hier in de buurt mooie wandelingen naar twee watervallen maar de wandelpaden zijn op dit moment modderig en glibberig zodat we daar vanaf zien.
18 juli 2023
NAKAMA CREEK, SAVUSAVU, VANUA LEVU EILAND, FIJI (16 46.701 S 179 19.863 E)
Na het joggen namen we rond acht uur een taxi naar het ziekenhuis omdat het heel hard regende. Daar aangekomen gingen we naar de tandarts afdeling. Er werken hier zes tandartsen waar Paul en ik door een tandarts geholpen werden. In de behandelkamer aangekomen zagen we allemaal verouderde tandarts spullen, spullen die we in Nederland, America, Canada etc. niet meer gebruiken. Er was ook geen tandarts assistente en geen afzuiging van water in je mond. Paul liet een kies vullen en ik liet vijf kleine oude vullingen vervangen, dit alles voor 70 Fjij dollar ( 30 euro).
CAROLINE BIJ DE TANDARTS
Toen we terug wilden regende het nog steeds hard zodat we ook terug een taxi namen.. Aangekomen bij Waitui maria spraken we lange tijd met William (de manager). Het bleek dat ze de marina drie maanden geleden hebben overgenomen van de vorige eigenaar. Ze gingen ervan uit dat alle moorings goed waren want bij de moorings zaten certificaten van de controles. Afgelopen weekend braken er toch twee lijnen van twee mooring en moest hij heel wat regelen, nu gaan ze voor alle zekerheid zelf alle moorings nakijken.
Inmiddels was het half twaalf geworden zodat we naar Blue Bay gingen voor een vroege lunch. Na de lunch was het een tijdje droog zodat we een wandeling maakten alvorens terug te gaan naar de boot waar ik de vuile was uitspoelde en we samen internetten.
17 juli 2023
NAKAMA CREEK, SAVUSAVU, VANUA LEVU EILAND, FIJI (16 46.701 S 179 19.863 E)
Vanochtend begon ik met joggen en yoga en daarna sprak ik met mijn moeder terwijl Paul zat te internetten. Samen dronken we buiten in de kuip een smoothy en daarna gingen we naar de kant. Eerst wandelden we de andere kant uit waar we nog niet eerder waren geweest om daarna het dorpje door te wandelen op zoek naar een handbagage koffer. Ze leken allemaal erg groot en toen we op internet gingen kijken hoe groot de handbagage koffers mogen zijn is het per vliegtuig maatschappij anders. Terug bij de Waitui marina namen we de ferry naar Nawi eiland waar we de nieuwe marina bekeken. Aan een kant zijn de steigers/boxen al klaar en liggen er al boten, aan de andere zijde zijn ze nog druk bezig met nieuwe steigers. Verder zagen we een mooi restaurant, wc/douches/wasmachines, en een paar winkeltjes. We namen de eerste ferry terug en aten onze lunch bij Blue Bay. Vandaag aten we kip in zoet/zure saus en kip met groentes en rijst. De kip in zoet/zuur viel wat tegen maar de groentes met kip waren heerlijk!
KIP MET GROENTES BIJ BLUE BAY
Er zaten ook nog andere zeilers waarmee we aan de praat kwamen en zo zaten we een tijd lang gezellig te praatten. Toen we in de middag terug aan boord kwamen zette ik de foto's op de weblog terwijl Paul bezig ging om het roest van de romp af te halen. Nu we aan de mooring liggen en ons anker niet hoeven te gebruiken komt er heel wat roest van ons oude anker af GRR.
Toen we verder over het familie landgoed reden kwamen we langs huizen van andere broers, zussen, neven en ontmoetten we ook Eliza de zus van William die met ons mee ging. Met zijn vieren reden we verder de heuvel op naar het huis van William en Corrina waar we Corrina met hun twee honden ontmoetten. Ze hebben een mooi huis met een zeer grote tuin en met een prachtig uitzicht over de zee met in de verte Taveuni eiland.
Inmiddels was het lunch tijd geweest en aten we buiten op de veranda een heerlijke lunch van rijst met kip curry en ondertussen zaten we heel gezellig te praatten en genoten we van het uitzicht.
De tijd vloog voorbij en werd het al bijna donker toen ze ons even voor zes uur terug brachten naar de marina. Hier namen we tijdelijk afscheid want we gaan ze zeker nog een keer zien voordat we Fiji gaan verlaten.
21 juli 2023
NAKAMA CREEK, SAVUSAVU, VANUA LEVU EILAND, FIJI (16 46.701 S 179 19.863 E)
Toen ik rond half zeven ging joggen zag ik net als op de andere dagen, schoonmakers bezig om de straten en parken schoon te vegen en werden de vuilnisbakken geleegd. Net als gisteren begon het halverwege hard te regenen maar omdat het ca. twintig a vijfentwintig graden was vond ik dat helemaal niet erg, eigenlijk best lekker. Terug aan boord spraken we met mijn .moeder en met tante Jannie en onderwijl regende het pijpestelen buiten. Ik bekeek de emails voor ons visum van Australie nog eens goed en zag toen dat we onze visums al op tien juli hadden binnen gekregen. Yes, we kunnen naar Australie.
Ik keek nog eens goed op de website van de australische regering welk eten we wel en niet mogen meenemen en eigenlijk valt het best mee. Geen planten, dieren, noten, zaden, rijst, gedroogd fruit, eieren, verse groente, fruit en vlees (zoals in de meeste landen). Verder zijn er tal van etenswaren die je moet laten zien maar die waarschijnlijk wel aan boord mogen blijven,
Paul belde de marina in Newcastle (australie) voor een prijsopgave en om aan te geven dat we de boot daar achter willen laten als wij naar Nederland gaan. Rond twaalf uur werd het een beetje droog en gingen we naar het Blue Bay restaurant waar we een heerlijke lunch aten. Iedere keer bestellen we een ander gerecht en alle gerechten zijn even heerlijk maar soms wat pittig. Vandaag had ik de lokale vis met groentes in kokos en daarnaast casave (soort aardappel).
In de middag werd het droog en wandelden we het plaatsje in waar we bij de markt groente, fruit en kava kochten.
Rond half drie waren we terug en gingen we internetten. Met 250 GB hoeven we niet rustig aan te doen!
20 juli 2023
NAKAMA CREEK, SAVUSAVU, VANUA LEVU EILAND, FIJI (16 46.701 S 179 19.863 E)
Rond kwart over zes werd het licht en sprak ik met mijn moeder. Het was droog en het leek erop dat het zelfs zonnig zou worden zodat ik snel ging joggen en water haalde bij de steiger van Waitui marina. Toen ik terug kwam had Paul de duik spullen tevoorschijn gehaald om onder de Giebateau te gaan. We vermoedden dat de anodes vervangen moesten worden en dat we wat aangroei onder de boot hadden.. Maar de anodes waren nog redelijk goed en de aangroei bleek alleen wat groene slierten te zijn die er makkelijk afgehaald konden worden zodat Paul snel klaar was. Toen Paul klaar was spoelden we alles af met zoet water en namen een douche. Daarna was het tijd voor een smoothy en spoelde ik nog meer kleren die ik had gewassen. Het bleef droog maar bewolkt zodat we besloten te gaan wandelen. De wandeling ging door het dorpje waar we langs de bakker (the bread kitchen) kwamen, deze bakker heeft heerlijk bruin brood maar vandaag zagen we kaneel broodjes zodat we er een kochten, echt heerlijk!
THE HOT BREAD KITCHEN BAKERY MET KANEELBROODJE
We wandelden verder de heuvel op richting het vliegveld. Bovenop de heuvel hadden we een mooi uitzicht naar de andere kant van de heuvel. Ook hier hebben ze veel last van de klimop plant die heel veel andere planten en bomen verstikt. 
Toen we terug liepen was juist iemand bezig de klimop plant in zijn tuin weg te hakken. We vroegen hoe vaak hij dit moest doen, dit was in het regen seizoen om de veertien dagen. Toen we weer langs de bakker (the bread kitchen) kwamen kochten we een bruin brood en nog twee kaneel broodjes voor morgen bij de chocomel. Terug bij de marina aten we in het Blue bay restaurant onze lunch. We hadden al gezien dat veel zeilboten die hier langer dan ons lagen gisteren of vandaag de mooring hebben verlatenen. Vandaag zagen we meerdere nieuwe boten binnen komen, sommige met gele vlag en andere vanuit de Lau groep. Zo zagen we ook een X yacht binnen komen die we in Tonga hadden gezien en waar we na de lunch even naar toe gingen. Ze kwamen nu van Tonga en hadden een goede tocht gehad maar moesten nog inklaren. Terug aan boord was bijna alle was droog zodat we het meeste konden opruimen. Aan het eind van de middag begon het weer te regenen en zaten we binnen te internetten.
19 juli 2023
NAKAMA CREEK, SAVUSAVU, VANUA LEVU EILAND, FIJI (16 46.701 S 179 19.863 E)
Het regende vanochtend zodat ik eerst met mijn moeder sprak en daarna ging joggen. Helaas begon het halverwege weer hard te regenen zodat ik behoorlijk nat terug kwam. Eigenlijk is het nu het droge seizoen in Fiji maar sinds we hier zijn aangekomen hebben we alleen nog maar bewolkte dagen met wind en regen gehad. Terug aan boord dronken we een smoothy en watt's appten we met wat vrienden. De weervoorspelling had aangegeven dat het vandaag droog zou worden zodat ik vanochtend voor het joggen het beddegoed in de was had gezet. Nu er nog steeds harde regenbuien over kwamen spoelde ik het toch uit en hing het op omdat er ook genoeg wind was om het droog te blazen. Ik bekeek de voorraad eten en wat er allemaal op moet alvorens aan te komen in Australie. Australie is erg streng met het invoeren van eten zodat we ook eten gaan weggeven. Tegelijkertijd haalde ik wat winter kleding tevoorschijn. We zijn nu een jaar in de warmte en als we naar Australie zeilen gaan we de winter tegemoet dus waarschijnlijk is het wel lekker om halverwege wat warmere kleren aan te kunnen doen. Toen ik klaar was aten we de lunch bij Blue Bay en ging ik naar de supermarkt. Dertien jaar geleden had ik hier in Labasa een heerlijke zoete soja saus gekocht. Helaas kon ik dezelfde niet vinden maar zag wel een andere zoete soja saus en nog twee andere soja sausen die ook lekker leken. Thuis heb ik ze gelijk geproefd en zijn alle drie heel lekker zodat ik er nog meer van ga kopen. Aan het eind van de middag werd het droog en kwam zelfs de zon even tevoorschijn zodat mijn was uiteindelijk toch droog is geworden. Verder internetten we veel. Er zijn hier in de buurt mooie wandelingen naar twee watervallen maar de wandelpaden zijn op dit moment modderig en glibberig zodat we daar vanaf zien.
18 juli 2023
NAKAMA CREEK, SAVUSAVU, VANUA LEVU EILAND, FIJI (16 46.701 S 179 19.863 E)
Na het joggen namen we rond acht uur een taxi naar het ziekenhuis omdat het heel hard regende. Daar aangekomen gingen we naar de tandarts afdeling. Er werken hier zes tandartsen waar Paul en ik door een tandarts geholpen werden. In de behandelkamer aangekomen zagen we allemaal verouderde tandarts spullen, spullen die we in Nederland, America, Canada etc. niet meer gebruiken. Er was ook geen tandarts assistente en geen afzuiging van water in je mond. Paul liet een kies vullen en ik liet vijf kleine oude vullingen vervangen, dit alles voor 70 Fjij dollar ( 30 euro).
Toen we terug wilden regende het nog steeds hard zodat we ook terug een taxi namen.. Aangekomen bij Waitui maria spraken we lange tijd met William (de manager). Het bleek dat ze de marina drie maanden geleden hebben overgenomen van de vorige eigenaar. Ze gingen ervan uit dat alle moorings goed waren want bij de moorings zaten certificaten van de controles. Afgelopen weekend braken er toch twee lijnen van twee mooring en moest hij heel wat regelen, nu gaan ze voor alle zekerheid zelf alle moorings nakijken.
Inmiddels was het half twaalf geworden zodat we naar Blue Bay gingen voor een vroege lunch. Na de lunch was het een tijdje droog zodat we een wandeling maakten alvorens terug te gaan naar de boot waar ik de vuile was uitspoelde en we samen internetten.
17 juli 2023
NAKAMA CREEK, SAVUSAVU, VANUA LEVU EILAND, FIJI (16 46.701 S 179 19.863 E)
Vanochtend begon ik met joggen en yoga en daarna sprak ik met mijn moeder terwijl Paul zat te internetten. Samen dronken we buiten in de kuip een smoothy en daarna gingen we naar de kant. Eerst wandelden we de andere kant uit waar we nog niet eerder waren geweest om daarna het dorpje door te wandelen op zoek naar een handbagage koffer. Ze leken allemaal erg groot en toen we op internet gingen kijken hoe groot de handbagage koffers mogen zijn is het per vliegtuig maatschappij anders. Terug bij de Waitui marina namen we de ferry naar Nawi eiland waar we de nieuwe marina bekeken. Aan een kant zijn de steigers/boxen al klaar en liggen er al boten, aan de andere zijde zijn ze nog druk bezig met nieuwe steigers. Verder zagen we een mooi restaurant, wc/douches/wasmachines, en een paar winkeltjes. We namen de eerste ferry terug en aten onze lunch bij Blue Bay. Vandaag aten we kip in zoet/zure saus en kip met groentes en rijst. De kip in zoet/zuur viel wat tegen maar de groentes met kip waren heerlijk!
Er zaten ook nog andere zeilers waarmee we aan de praat kwamen en zo zaten we een tijd lang gezellig te praatten. Toen we in de middag terug aan boord kwamen zette ik de foto's op de weblog terwijl Paul bezig ging om het roest van de romp af te halen. Nu we aan de mooring liggen en ons anker niet hoeven te gebruiken komt er heel wat roest van ons oude anker af GRR.
16 juli 2023
NAKAMA CREEK, SAVUSAVU, VANUA LEVU EILAND, FIJI (16 46.701 S 179 19.863 E)
Vannacht heeft het behoorlijk hard gewaaid maar we lagen goed aan de mooring. Vanochtend was het nog steeds bewolkt met regenbuien en ca. vijfentwintig graden. Rond negen uur liepen we door het dorpje naar de St Leonard Anglican kerk waar we de kerkdienst bijwoonden.
ST LEONARD ANGLICAN CHURCH
Na de dienst spraken we een tijdje met lerares. Zij geeft les aan de kinderen in groep drie. Thuis spreken de mensen Fiji of Fiji Hindi maar op school worden alle lessen in het engels gegeven zodat zij de kinderen engels moet leren spreken en schrijven. Hier in Fiji worden de school kosten door de regering betaald zodat iedereen naar school kan en iedereen engels leert.
Op de terug weg waren de meeste winkels open maar de restaurants gesloten. Terug bij Waitui marina zagen we dat het restaurant " Blue bay" aan de overkant open was. Het restaurant zag er gezellig uit zodat we er naar toe gingen.
BLUE BAY RESTAURANT
Ze hebben hier heel wat meer gerechten op de menukaart en ook hier kosten de meeste gerechten acht Fiji dollar (ca 3,5 euro). We bestelden noodles met kip en kip met patat. Dit is het beste restaurant waar we tot nu toe in Savusavu hebben gegeten. Echt heel wat beter dan de andere tot zover zodat dit nu ons favoriete restaurant is. Onder het eten spraken we met wat vrienden en rond twee uur waren we terug aan boord. We waren nog maar net binnen toen het begon te stort regenen. Eigenlijk is het nu de droge tijd voor Fiji maar tot nu toe hebben ze veel meer regen gehad dan normaal.
15 juli 2023
NAKAMA CREEK, SAVUSAVU, VANUA LEVU EILAND, FIJI (16 46.701 S 179 19.863 E)
Alweer een dag met regenbuien en wind maar met nog steeds een temperatuur van ca, zesentwintig graden. In de ochtend bleven we aan boord internetten. Over de marifoon hoorden we op een gegeven moment dat er een zeilboot zonder bemanning van de mooring was losgekomen. Door de windvlagen was de lijn van de mooring gebroken en dobberden de zeilboot van de mooring weg. Gelukkig zagen andere zeilers het en riepen de Waitui marina op. Even later zagen we dat de zeilboot hier naar binnen werd gesleept. Toen we rond elf uur naar de kant gingen kwamen we de eigenaren tegen, ze waren boodschappen gaan doen en hadden onderweg al van andere zeilers gehoord dat hun boot van de mooring af was. Zij vertelden dat dit de derde mooring ik korte tijd was waarvan de lijn het begeven heeft Ze hebben geen vertrouwen meer in deze moorings. Paul had gezien dat de lijn van hun mooring een stuk dunner was dan de lijn van onze mooring, hij heeft nog wel vertrouwen in de mooring waar wij aan liggen. Het schijnt dat de moorings twee keer per jaar worden gecontroleerd een keer voor het hurricane seizoen en een keer voor het zeil seizoen.
GIEBATEAU OP ANKER BIJ WAITUI MARINA
We liggen op een mooie plek voor het haven kantoor zodat we naar de steiger kunnen roeien maar waar ook elke keer een klein ferry bootje langs komt die van de marina naar Nawi eiland en terug vaart. Paul wil nu een klein tuin lampje met een zonnepaneel kopen voor op de punt zodat hij onze voorpunt van de boot ook in het donker goed kan zien. Nadat we ergens gegeten hadden kochten we in een winkel een simpel tuin lampje en daarna gingen we naar de mark bij het busstation. In het voorste gedeelte van de de markt verkopen ze wortels van de kava plant en souvenirs.
Het woord kava heeft betrekking op zowel de plant als de drank die ermee wordt bereid. Kava wordt verbouwd vanwege een aantal stoffen die hem tot een genot- en geneesmiddel maken.
Alleen de wortel wordt gebruikt. Deze bevat een groot aantal psychoactieve stoffen. Om die stoffen vrij te maken wordt de wortel gekauwd, gemalen of gestampt. Bij de kauw methode wordt de wortel in stukjes gehakt die in de mond worden genomen. Na enige tijd kauwen wordt de brij in een kom gespuugd, met water gemengd en gefilterd door kokosvezel.
Bij het malen worden stukjes verse wortel in een vijzel vermalen met weinig water, ook de wortels zelf leveren vocht.
Het stampen gebeurt tamelijk eenvoudig op een grote steen met een kei.
Bij al deze bereidingen ontstaat een emulsie van druppeltjes werkzame stoffen in een zetmeelachtige oplossing. De smaak is enigszins scherp, de kleur varieert van grijs tot lichtbruin en glazig groen. De emulsie wordt vermengd met koud water en zo snel mogelijk gedronken. De sterkte hangt ook af van de soort, de versheid en de kweekwijze. Door drogen en veroudering verliest kava aan kracht.
KAVA is een belangrijk aspect bij het bezoeken van een dorp in Fiji. Het is gebruikelijk om een geschenk van Yaqona (Kava-wortel) te presenteren aan het uitvoerende hoofd van het dorp om daarna te vragen of je het drop mag bezoeken. Vaak wordt je dan uitgenodigd voor een kava ceremonie, dan drink je gezamenlijk kava met de dorp bewoners.
Vervolgens wandelden we verder naar de groente/fruit markt en rond vier uur waren we terug aan boord.
GROENTE/FRUIT MARKT.
14 juli 2023
NAKAMA CREEK, SAVUSAVU, VANUA LEVU EILAND, FIJI (16 46.701 S 179 19.863 E)
We hadden al gezien dat we een week met wind en regen zouden krijgen, er komt een aardige depressie aan vandaar dat we ook vlug uit Tonga zijn vertrokken. We hadden een mooie snelle overtocht zodat we voor het slechte weer binnen waren. Gisteren bleef het al bewolkt met wat regen en hier in de anker baai was nog weinig wind. Vandaag bleef het ook bewolkt met iets meer buien en aan het eind van de middag begon het steeds harder te waaien op de ankerplek.
Vanochtend vroeg sprak ik met mijn moeder want we zijn meer naar het westen gezeild en zijn daardoor een uur opgeschoven. Dus zes uur in de ochtend bij ons is acht uur in de avond in Nederland. Verder deden we wat klusjes; schoonmaken, water halen om de vuile kleren te wassen, weblog bijwerken etc.
Rond half twaalf roeiend we naar de kant omdat we zo dichtbij de steiger van Watui marina liggen.
WAITUI MARINA MET FERRY
We wandelden het centrum in waar we in een ander indiaas restaurant een soort nasi en curry met rijst aten.
UIT ETEN
Daarna gingen we winkelen omdat we een nieuwe kruiskop schroevedraaier moeten kopen en nog wat andere kleine spullen. Rond vier uur waren we terug aan boord waar Paul ging internetten en ik de foto's op de weblog zette.
13 juli 2023
NAKAMA CREEK, SAVUSAVU, VANUA LEVU EILAND, FIJI (16 46.701 S 179 19.863 E)
Rond acht uur riepen we eerst Copra shed marina op (marifoon kanaal 16) maar we liggen aan een rode/oranje mooring en die behoort tot de Waitui marina zodat we die op kanaal 16 opriepen. Zij belden voor ons de ambtenaren en vertelde dat die rond tien uur zouden komen. Terwijl we buiten chocomel dronken zagen we twee andere zeilboten met gele vlag (betekend dat je moet inklaren omdat je uit een ander land komt) binnenkomen en hoorden over de marifoon dat ze naar de nieuwe marina moesten omdat alle moorings (Waitui marina, Copa shed marina en Savusavu marina) vol waren. Rond tien uur kwamen twee ambtenaren van health en na wat papieren te hebben ingevuld gingen ze een half uur later weg. Alles gaat hier even rustig en gezellig. Daarna was het wachten, wachten en nog eens wachten, even voor twaalf uur kwamen immigratie, custom en biosecurity. Het bleek dat het email adres dat ik gebruikt had voor Yachtreport niet goed was en dat ze dit nooit ontvangen hadden. Gelukkig was dit geen probleem want ik had drie copies bij me. Ik moest allerlei papieren invullen en ondertekenen en ondertussen beantwoorden Paul verschillende vragen. De twee copies van advance Fiji waren nodig omdat zij er een meenam en wij de andere gestempeld terug kregen (je hebt dus twee copies nodig en geen drie).
Het was een bewolkte dag, met aardig wat wind en hier en daar een bui dus toen de ambtenaren weg waren, gingen wij naar de kant.
In het marina kantoor vroegen we hoeveel de mooring koste F$ 18,00 (7,00 euro) per dag. We moeten wachten op ons cruising permit dat ca. drie werkdagen duurt zodat we zeker tot dinsdag of langer blijven. We hadden nog Frans polynesies geld omdat we hier ook mee hadden kunnen betalen in Vanuatu en New Caladonie maar omdat we onze plannen veranderd hebben gaan we daar niet meer naar toe. We gingen naar twee banken maar die wilden geen frans polynesische dollars omwisselen zodat we uiteindelijk een wisselkantoor (zelf niet alle wisselkantoren wilden dit doen) vonden die het wel wilde omwisselde voor Fiji dollars maar wel tegen een slechte omrekening factor. Inmiddels was het drie uur geworden en wandelden we naar het kantoor van Biosecurity waar we alleen met gepast geld konden betalen F$ 85, (35 euro). Bij het busstation zagen we een kios van Digicel waar we een nieuwe simkaart met data kochten F$ 35, (14 euro) . In dit pakket zit gratis bellen en sms binnen Fiji, voor 250 minuten bellen naar Amerika, UK, Canada, India, China, Japan, Malysie, zuid Korea, Nieuw Zeeland en Australie met daarnaast 250 GB aan data en dit voor dertig dagen. Ons telefoon nummer 00679 7118949.
Als laatst liepen we het plaatsje uit naar het ziekenhuis dat ca. drie kilometer erbuiten gelegen ligt. Hier betaalden we de rekening van health F$ 163,50 (67 euro). De betaling was bij de tandartsen balie zodat we gelijk vroegen of Paul zijn kies gevuld kon worden. Het was inmiddels vier uur en dan sluiten ze zodat we een afspraak voor dinsdag maakten. Toen we de prijs hoorden maakten we ook gelijk een afspraak voor mij om wat oude vullingen te vervangen. Nu alles geregeld was wandelden we terug naar het dorpje waar we ergens wat aten, Paul kip met patat en ik chili kip met rijst voor F$ 15,00 ( 6 euro) daar kan ik haast niet voor koken. Iedereen is hier even vriendelijk en alles is hier ook zeer goedkoop!
VANUA LEVU GROEP
De Vanua Levugroep (16°35'ZB, 179°11'OL)is een eilandengroep in het noorden van Fiji en heeft een oppervlakte van 6.199 km².
De groep bestaat uit het hoofdeiland Vanua Levu met als grootste plaats Labasa en een aantal andere eilanden eromheen, waarvan Taveuni het belangrijkste is. Andere eilanden zijn onder meer de Ringgoldeilanden, Laucala, Matagi, Namena Lala, Qamea, Rabi, Vorovoro en Yadua Taba.
Wij liggen nu in SavuSavu aan de zuidkant van het eiland Vanua levu.
12 juli 2023
3e DAG ONDERWEG NAAR FIJI
WE HEBBEN POLYNESIE (MANY ISLANDS)VERLATEN EN ZIJN AANGEKOMEN IN MELANESIE (BLACK ISLANDS).
Met ca twintig a vijfentwintig knopen oosten wind zeilden we alleen met twee reven in het grootzeil ruime wind verder de nacht door. Het was grotendeels bewolkt en aan het eind van de nacht kwam de kleine maan die door de bewolking heen scheen. Toen het licht werd zeilden we al langs het eilandje Cakautabu dat onderdeel is van de oostelijke Lau eilanden groep van Fiji. We hesen het werk voorzeil erbij en met uitgeboomd werk voorzeil aan de ene kant en twee reven grootzeil aan de andere kant zeilden we met ca achttien tot twintig knopen wind tussen de eilanden van de oostelijke Lau groep door. Het zijn niet al te grootte groene eilanden of kleine motu's met vaak mooie stranden en riffen waarvan de meeste eilanden bewoont zijn. Op een gegeven moment zagen we de Catamaran "Kermotu" weer op de AIS radar verschijnen en zagen we ze ook achter ons zeilen. Rond half drie lieten we de Lau eilanden achter ons en zeilden ruime wind verder richting de zuidkust van het eiland Taveuni. In het donker verlieten we rond half acht de westerlengte en zeilden de oosterlengte graden in. Voor ons zagen we de lichten van de huizen op Taveuni eiland en rond negen uur in de avond passeerden we Taveuni en zeilden met ca. vijftien knopen wind, ruime wind verder richting Lesiaceva point het aan het begin van SavuSavu bay. Hier werd het uitgeboomde werk voorzeil weggehaald en met twee reven in het grootzeil, zeilden we halve wind heel rustig verder, we hebben geen haast! Rond half vijf kwamen we in het donker (met onze schijnwerper voor op de punt aan), Nakama creek in waar we een vrije mooring zochten. Alle mooring waren bezet maar we zagen toch nog een lege zodat we die oppakten. Rond vijf uur en na vierhonderd dertien mijl lagen we aan de mooring van de Waitui marina en gingen snel nog wat slapen op de bank.
Tijd 10.00 304 mijl afgelegd, positie 17 26.147 S 179 02.808 W .
koers naar Fiji 292 graden en we varen 293 graden
Tijd 19.30 361 mijl afgelegd, positie 17 08.285 S 180 00.000 E (nog 40 mijl naar SavuSavu, Vanua Levu eiland, Fiji)
Tijd 05.00 413 mijl afgelegd, positie 16 46.701 S 179 19.863 E WAITUI MARINA SAVUSAVU
BEVOLKING VAN FIJI
De bevolking van Fiji bestaat voornamelijk uit inheemse Fijiers, die vooral Melanesiers zijn (54,3%), maar een groot deel van de bevolking heeft ook Polynesische roots. De grootste minderheid vormen de Indo-Fijiers (38,1%), afstammelingen van Indiase contract arbeiders die in de 19e eeuw door de Britse kolonialisten naar de eilanden werden gebracht. Het percentage Indo-Fijiers is de afgelopen twee decennia om verschillende redenen aanzienlijk afgenomen.
Ongeveer 1,2% van de bevolking bestaat uit de Rotuman (inwoners van Rotuma), wiens cultuur meer overeenkomsten heeft met landen zoals Tonga of Samoa dan met de rest van Fiji. Er zijn ook kleinere aantallen Europeanen, Chinezen en andere minderheden. Ongeveer 0,3% van de bevolking komt uit Australie.
De officiele talen zijn Fiji, dat behoort tot de Austronesische talen, Hindi en Engels. De Indiase bevolking spreekt Fiji Hindi (ook wel "Fiji Dialoog"), in aanvulling op het Hindi en Urdu. Dat is ook de officiele taal. Daarnaast wordt er ook Lauanisch Rotumanisch gesproken.
11 juli 2023
2e DAG ONDERWEG NAAR FIJI
Onder een prachtige heldere sterrenhemel waar later de kleine maan zich bijvoegde zeilden we met ca dertien tot zestien knopen oosten wind, halve tot ruime wind met de All purpose Genua en grootzeil lekker verder. De ene zeilboot hebben we ver achter ons gelaten maar de zesenveertig voet catamaran "Kermotu" was bijna de hele nacht op de AIS radar te zien. Gelukkig hielden wij wat hoger aan en zij lager zodat ze uiteindelijk van de radar verdwenen en we geen alarm meer hoorden.
Rond zes uur werd het licht en kwam even later de zon achter de horizon tevoorschijn. Vandaag werd het niet z'n mooie heldere dag als gisteren maar bleef het bewolkt. Rond zeven uur haalden we de All purpose Genua naar de andere kant zodat we met een uitgeboomde All Purpose Genua aan de ene kant en grootzeil met rol voorzeil aan de andere kant verder zeilden. Rond half tien nam de wind toe tot zeventien a twintig knopen zodat we de All purpose Genua weghaalden en het rol voorzeil uitboomde. De golven bouwde zich langzaam op en zo zeilden we de hele ochtend verder. Rond twaalf uur nam de wind nog iets toe zodat we ons zonnen afdak weghaalden, twee reven in het grootzeil zetten en de boom eruit haalden en halve tot ruime wind verder zeilden. Op een gegeven moment ging het AIS alarm af en zagen we dat de catamaran "Kermotu" nog steeds schuin naast ons zeilden. Vanaf dat moment ging ons AIS alarm regelmatig af, omdat ze op een afstand van ca. vijf mijl naast ons zeilden. De rest van de middag zeilden we met rol voorzeil en twee reven in het grootzeil halve tot ruime wind Terwijl we in de middag buiten een toastje zalm aten, zagen we hoe een tropical; bird probeerde te landden op de top van de mast en de windex een tik gaf zodat deze nu weer een beetje los zit, GRRR. Aan het eind van de middag werd het voorzeil opnieuw uitgeboomd en zeilden we ruime wind tot ca. acht uur zo door. Daarna nam de wind toe tot ca twintig a vijfentwintig knopen wind en rolden we het voorzeil weg zodat we alleen met twee reven in het grootzeil de tweede nacht in zeilden.
Tijd 10.00 148 mijl afgelegd, positie 18 17.181 S 176 30.283 W .
koers naar Fiji 289 graden en we varen 290 graden
Tijd 22.00 233 mijl afgelegd, positie 17 50.273 S 177 52.470 W (nog 174 mijl naar SavuSavu, Vanua Levu eiland, Fiji)
GESCHIEDENIS (wikipedia)
De eerste bekende bewoners van Fiji kwamen vermoedelijk rond 1500 voor Christus naar Fiji. De eerste bewoners kwamen uit Nieuw-Caledonie en worden het Lapita-volk genoemd. Ze waren voornamelijk zeelieden en vissers. Iets later dan het Polynesische Lapita-volk kwamen de Melanesiers naar Fiji. Voor deze twee volken was kannibalisme gebruikelijk. Hoewel de Melanesiers veel gewoonten overnamen van het Lapita-volk, werden deze uiteindelijk toch verdrongen door de bevolkingsgroei van de donkere Melanesiers.
Tijdens de ontdekkingsreizen van de Europeanen in de zeventiende en achttiende eeuw, was de Nederlander Abel Tasman in 1643 de eerste die Fiji bezocht. In 1774 trok ook de Engelsman James Cook door dit gebied. De echte ontdekking van Fiji staat echter meestal op naam van kapitein William Bligh, die in 1789 door dit gebied zeilde.
In het begin van de negentiende eeuw werd er door de Europeanen veel met Fiji gehandeld. In de jaren 30 van de negentiende eeuw stuurde Groot-Brittannie missionarissen naar Fiji om tegen het kannibalisme te strijden, dat daar nog steeds normaal was (een aantal van deze missionarissen werd echter door de kannibalen opgegeten). In 1840 werden voor het eerst alle eilanden van Fiji ontdekt door de Amerikanen. In 1854 bekeerde Seru Epenisa Cakobau, de toenmalige leider van Fiji, zich tot het christendom. Veel inwoners van Fiji namen het christendom vervolgens aan naast hun traditionele tradities en religies.
In 1865 kwam Fiji in financiele moeilijkheden; het Verenigd Koninkrijk hielp hen uit de brand. Op 10 oktober 1874 werd Fiji officieel een kolonie van het Verenigd Koninkrijk (de Kolonie Fiji). De Britten deden hun best om Fiji's economie te herstellen. Ze bouwden plantages. Vervolgens haalden ze tot 1916 duizenden contract arbeiders als koelies uit India (een andere kolonie van de Britten) om te helpen op de plantages. De beide wereldoorlogen gingen feitelijk aan Fiji voorbij.
In de jaren 60 van de twintigste eeuw kwam er al een beweging richting onafhankelijkheid, maar het duurde tot 10 oktober 1970 tot Fiji uiteindelijk onafhankelijk werd als het Dominion Fiji met de Britse koningin als staatshoofd. In 1987 werd Fiji, na een staatsgreep, uitgeroepen tot een republiek onder leiding van de gekozen president Rabuka. In 1997 kwam er, nog steeds onder leiding van deze president, een grondwet en kwam Fiji weer onder de Britse Kroon binnen het Gemenebest.
In mei 1999 werd de eerste Indo-Fijiaanse premier gekozen. Veel inheemse Fijiers waren hier niet tevreden mee, omdat ze het idee hadden dat hun traditionele landrechten op het spel stonden. Op 19 mei 2000 werd er door hen, onder leiding van George Speight, een staatsgreep gepleegd in Suva bij het parlementsgebouw. Onder andere werd de president gegijzeld. De coupplegers wilden dat de multi-etnische grondwet gewijzigd werd. Ze kregen steeds meer steun en uiteindelijk, na een aantal weken, werden de gijzelaars vrijgelaten en werd de grondwet toch veranderd. Internationaal was hier veel kritiek op; er werd onder andere aangeraden niet naar Fiji te reizen. Hierdoor ging de economie behoorlijk achteruit. In maart 2001 besloot de regering de oude grondwet weer in gebruik te nemen. Speight bekende dat hij schuldig was geweest aan landverraad en ter dood veroordeeld, wat later werd omgezet in levenslang]
10 juli 2023
1e DAG ONDERWEG NAAR FIJI
Om te kunnen uitklaren moet de boot aan de kade van Neifu liggen. Toen we rond zeven uur wakker werden motorden we naar de kade en begonnen aan de voorbereidingen voor onderweg. Het is maar vierhonderd mijl (iets meer dan zevenhonderd kilometer) ruime wind zodat we de achter hut niet leeg haalden omdat we beide onderweg op de bank gaan slapen. De All purpose Genua werd gehesen, de kotterstag met werk voorzeil werd klaargemaakt en binnen werd alles opgeruimd. Rond half negen ging ik naar Customs/immigratie waar ik uitklaarde. Paul moest nog even komen om een document te tekenen en als laatst moesten we de port captain betalen (ca zeven euro). Gisteren had ik het advance document al naar Fiji geemaild maar vandaag moest dit document drie keer worden uitgeprint. Terwijl Paul aan boord bleef en met de buurman sprak wandelde ik het centrum in om alles uit te laten printen, nog wat brood te kopen en van het laatste geld kocht ik nog een souvenir.
Tien uur gingen de trossen los, met rol voorzeil en vol grootzeil zeilden we met ca tien knopen wind halve wind de open oceaan op.
Het was leuk om Tonga na dertien jaar nog een keer te zien maar vergeleken met dertien jaar geleden is er wel wat veranderd. Op zich zijn het nog steeds mooie groene eilanden met prachtige zandstranden en koraal riffen. Maar helaas wonen er steeds minder mensen in de dorpjes op de eilanden en staan er vele huizen leeg. De bewoners op deze eilandjes leven nog steeds van de groente/fruit die ze zelf verbouwen en vissen. Meestal hebben ze wel elektriciteit van zonnepanelen die Japan ooit heeft gedoneert (was dertien jaar geleden ook al). Als inkomen weven ze dingen van pandanus bladeren en verkopen ze hun groente/fruit op de markt in Neiafu. Vaak hebben ze familie in het buitenland wonen die hun geld toesturen. Wat dat betreft heeft het leven op deze eilanden geen luxe maar straalt het wel een heerlijke rust uit die wij in het westen niet meer gewend zijn. Het grootse verschil met vorige keer is dat de dropjes meer uitgestorven zijn (veel minder bewoners) en dat er nu overal telefoon/internet ontvangst is.
Eenmaal op de open oceaan konden we met ca. twaalf tot vijftien knopen, ruime wind verder zeilen. Grootzeil en rol voorzeil aan de ene kant en de all purpose Genua uitgeboomd aan de andere kant. Inmiddels was het een mooie heldere zonnige dag geworden met een hele lichte oceaan deining en zaten we lekker buiten onder ons zonnedak en zagen we achter ons ook de twee andere zeilboten (die waren uitgeklaard om naar Fiji te zeilen) naar buiten komen. Langzaam zagen we de Tonga eilanden achter ons verdwijnen. Vlak voor de zon rond zes uur onderging rolden we het rol voorzeil weg en haalden de All purpose Genua naar de andere kant. Zo zeilden we met de All purpose Genua en het grootzeil aan dezelfde kant onze eerste heldere nacht in.
Tijd 10.00 000 mijl afgelegd, positie 18 39.333 S 173 58.972 W 400 mijl naar SavuSavu in Fiji.
koers naar Fiji 285 graden en we varen 287 graden
Tijd 21.00 062 mijl afgelegd, positie 18 28.458 S 175 01.980 W (nog 341 mijl naar SavuSavu, Vanua Levu eiland, Fiji)
FIJI (wikipedia)
Republiek Fiji of Matanitu ko Viti (Fijisch) is een land in Melanesie, in stille oceaan op het zuidelijk halfrond.
GEOGRAFIE FIJI (wikipedia)
Fiji heeft een oppervlakte van ca. 18.272 km²
Het bestaat uit meer dan 332 eilanden waarvan er 106 bewoond zijn. De grootste zijn Viti Levu en Vanua Levu.
Op het grootste eiland Viti Levu bevindt zich de hoofdstad: Suva, waar bijna driekwart van de totale bevolking woont. Andere belangrijke steden op Viti Levu zijn: Lautoka (waar de grootste haven is) en Nadi (waar de grootste luchthaven zich bevindt).
De Fiji-eilanden zijn erg bergachtig met pieken tot boven de 1300 meter, met als hoogste punt de Tomanivi of Victoria (1324 m). Er heerst een tropisch klimaat en de eilanden zijn bedekt met tropische bossen.
Fiji is verdeeld in de volgende eiland groepen:
1 Kadavu-eilanden 2 Lau-eilanden 3 Moala-eilanden 3 Lomaiviti-eilanden 4 Mamanuca-eilanden 5 Rotuma 6 Vanua Levugroep
7 Ringgoldeilanden 8 Viti Levugroep 9 Yasawa-eilanden
Aangrenzende territoriale wateren zijn die van Vanuatu, Salomons eilanden, Tuvalu, Wallis en Futuna en Tonga.
09 juli 2023
VAVA' U ISLAND, VAVA'U GROEP, TONGA (18 39.333 S 173 58.972 W)
De zon scheen al volop toen er vanochtend rond acht uur een lichte bries kwam en we de zeilen hesen. In eerste instantie dobber/zeilden we rustig vol tuig, halve wind zuidwaarts langs het eiland Pangaimotu terug naar het rif om vervolgens ruime wind met het voorzeil uitgeboomd en grootzeil aan de andere kant over het rif en langs de zuid kust van Pangaimotu en Kapa eiland te zeilen. Ondertussen zagen we even twee orca's, enkele springende vissen en vogels. Terwijl we zeilden spraken we met mijn moeder, tante Jannie en enkele vrienden.
Nadat we de zuidkust van Kapa waren gepasseerd stak de middag bries op en zeilden we tussen de eilanden noordwaarts terug naar Neiafu waar ons anker er rond half vijf en na vijftien mijl inging.
De rest van de middag/avond hebben we geinternet want morgen gaan we uitklaren. Het advance formulier van Fiji is naar drie email adressen gestuurd, yachtreport@frcs.orgfj (custom), yachtinfo@biosecurityfiji.com healthquarantinefiji@gmail.com.
NAKAMA CREEK, SAVUSAVU, VANUA LEVU EILAND, FIJI (16 46.701 S 179 19.863 E)
Vannacht heeft het behoorlijk hard gewaaid maar we lagen goed aan de mooring. Vanochtend was het nog steeds bewolkt met regenbuien en ca. vijfentwintig graden. Rond negen uur liepen we door het dorpje naar de St Leonard Anglican kerk waar we de kerkdienst bijwoonden.
Na de dienst spraken we een tijdje met lerares. Zij geeft les aan de kinderen in groep drie. Thuis spreken de mensen Fiji of Fiji Hindi maar op school worden alle lessen in het engels gegeven zodat zij de kinderen engels moet leren spreken en schrijven. Hier in Fiji worden de school kosten door de regering betaald zodat iedereen naar school kan en iedereen engels leert.
Op de terug weg waren de meeste winkels open maar de restaurants gesloten. Terug bij Waitui marina zagen we dat het restaurant " Blue bay" aan de overkant open was. Het restaurant zag er gezellig uit zodat we er naar toe gingen.
Ze hebben hier heel wat meer gerechten op de menukaart en ook hier kosten de meeste gerechten acht Fiji dollar (ca 3,5 euro). We bestelden noodles met kip en kip met patat. Dit is het beste restaurant waar we tot nu toe in Savusavu hebben gegeten. Echt heel wat beter dan de andere tot zover zodat dit nu ons favoriete restaurant is. Onder het eten spraken we met wat vrienden en rond twee uur waren we terug aan boord. We waren nog maar net binnen toen het begon te stort regenen. Eigenlijk is het nu de droge tijd voor Fiji maar tot nu toe hebben ze veel meer regen gehad dan normaal.
15 juli 2023
NAKAMA CREEK, SAVUSAVU, VANUA LEVU EILAND, FIJI (16 46.701 S 179 19.863 E)
Alweer een dag met regenbuien en wind maar met nog steeds een temperatuur van ca, zesentwintig graden. In de ochtend bleven we aan boord internetten. Over de marifoon hoorden we op een gegeven moment dat er een zeilboot zonder bemanning van de mooring was losgekomen. Door de windvlagen was de lijn van de mooring gebroken en dobberden de zeilboot van de mooring weg. Gelukkig zagen andere zeilers het en riepen de Waitui marina op. Even later zagen we dat de zeilboot hier naar binnen werd gesleept. Toen we rond elf uur naar de kant gingen kwamen we de eigenaren tegen, ze waren boodschappen gaan doen en hadden onderweg al van andere zeilers gehoord dat hun boot van de mooring af was. Zij vertelden dat dit de derde mooring ik korte tijd was waarvan de lijn het begeven heeft Ze hebben geen vertrouwen meer in deze moorings. Paul had gezien dat de lijn van hun mooring een stuk dunner was dan de lijn van onze mooring, hij heeft nog wel vertrouwen in de mooring waar wij aan liggen. Het schijnt dat de moorings twee keer per jaar worden gecontroleerd een keer voor het hurricane seizoen en een keer voor het zeil seizoen.
We liggen op een mooie plek voor het haven kantoor zodat we naar de steiger kunnen roeien maar waar ook elke keer een klein ferry bootje langs komt die van de marina naar Nawi eiland en terug vaart. Paul wil nu een klein tuin lampje met een zonnepaneel kopen voor op de punt zodat hij onze voorpunt van de boot ook in het donker goed kan zien. Nadat we ergens gegeten hadden kochten we in een winkel een simpel tuin lampje en daarna gingen we naar de mark bij het busstation. In het voorste gedeelte van de de markt verkopen ze wortels van de kava plant en souvenirs.
VERKOOP VAN SOUVENIRS EN KAVA 
EVEN IETS OVER KAVA IN FIJI
Kava, ook wel 'kava kava' genoemd, is een kruidachtige plant (Piper methysticum) die groeit op kleine eilanden in de grote oceaan, zoals Vanuatu, Fiji en de Solomon eilanden. De wortels van dit kruid bevatten psychoactieve stoffen met kalmerende, verdovende en lustopwekkende effecten.
EVEN IETS OVER KAVA IN FIJI
Het woord kava heeft betrekking op zowel de plant als de drank die ermee wordt bereid. Kava wordt verbouwd vanwege een aantal stoffen die hem tot een genot- en geneesmiddel maken.
Alleen de wortel wordt gebruikt. Deze bevat een groot aantal psychoactieve stoffen. Om die stoffen vrij te maken wordt de wortel gekauwd, gemalen of gestampt. Bij de kauw methode wordt de wortel in stukjes gehakt die in de mond worden genomen. Na enige tijd kauwen wordt de brij in een kom gespuugd, met water gemengd en gefilterd door kokosvezel.
Bij het malen worden stukjes verse wortel in een vijzel vermalen met weinig water, ook de wortels zelf leveren vocht.
Het stampen gebeurt tamelijk eenvoudig op een grote steen met een kei.
Bij al deze bereidingen ontstaat een emulsie van druppeltjes werkzame stoffen in een zetmeelachtige oplossing. De smaak is enigszins scherp, de kleur varieert van grijs tot lichtbruin en glazig groen. De emulsie wordt vermengd met koud water en zo snel mogelijk gedronken. De sterkte hangt ook af van de soort, de versheid en de kweekwijze. Door drogen en veroudering verliest kava aan kracht.
KAVA is een belangrijk aspect bij het bezoeken van een dorp in Fiji. Het is gebruikelijk om een geschenk van Yaqona (Kava-wortel) te presenteren aan het uitvoerende hoofd van het dorp om daarna te vragen of je het drop mag bezoeken. Vaak wordt je dan uitgenodigd voor een kava ceremonie, dan drink je gezamenlijk kava met de dorp bewoners.
Vervolgens wandelden we verder naar de groente/fruit markt en rond vier uur waren we terug aan boord.
14 juli 2023
NAKAMA CREEK, SAVUSAVU, VANUA LEVU EILAND, FIJI (16 46.701 S 179 19.863 E)
We hadden al gezien dat we een week met wind en regen zouden krijgen, er komt een aardige depressie aan vandaar dat we ook vlug uit Tonga zijn vertrokken. We hadden een mooie snelle overtocht zodat we voor het slechte weer binnen waren. Gisteren bleef het al bewolkt met wat regen en hier in de anker baai was nog weinig wind. Vandaag bleef het ook bewolkt met iets meer buien en aan het eind van de middag begon het steeds harder te waaien op de ankerplek.
Vanochtend vroeg sprak ik met mijn moeder want we zijn meer naar het westen gezeild en zijn daardoor een uur opgeschoven. Dus zes uur in de ochtend bij ons is acht uur in de avond in Nederland. Verder deden we wat klusjes; schoonmaken, water halen om de vuile kleren te wassen, weblog bijwerken etc.
Rond half twaalf roeiend we naar de kant omdat we zo dichtbij de steiger van Watui marina liggen.
We wandelden het centrum in waar we in een ander indiaas restaurant een soort nasi en curry met rijst aten.
Daarna gingen we winkelen omdat we een nieuwe kruiskop schroevedraaier moeten kopen en nog wat andere kleine spullen. Rond vier uur waren we terug aan boord waar Paul ging internetten en ik de foto's op de weblog zette.
13 juli 2023
NAKAMA CREEK, SAVUSAVU, VANUA LEVU EILAND, FIJI (16 46.701 S 179 19.863 E)
Rond acht uur riepen we eerst Copra shed marina op (marifoon kanaal 16) maar we liggen aan een rode/oranje mooring en die behoort tot de Waitui marina zodat we die op kanaal 16 opriepen. Zij belden voor ons de ambtenaren en vertelde dat die rond tien uur zouden komen. Terwijl we buiten chocomel dronken zagen we twee andere zeilboten met gele vlag (betekend dat je moet inklaren omdat je uit een ander land komt) binnenkomen en hoorden over de marifoon dat ze naar de nieuwe marina moesten omdat alle moorings (Waitui marina, Copa shed marina en Savusavu marina) vol waren. Rond tien uur kwamen twee ambtenaren van health en na wat papieren te hebben ingevuld gingen ze een half uur later weg. Alles gaat hier even rustig en gezellig. Daarna was het wachten, wachten en nog eens wachten, even voor twaalf uur kwamen immigratie, custom en biosecurity. Het bleek dat het email adres dat ik gebruikt had voor Yachtreport niet goed was en dat ze dit nooit ontvangen hadden. Gelukkig was dit geen probleem want ik had drie copies bij me. Ik moest allerlei papieren invullen en ondertekenen en ondertussen beantwoorden Paul verschillende vragen. De twee copies van advance Fiji waren nodig omdat zij er een meenam en wij de andere gestempeld terug kregen (je hebt dus twee copies nodig en geen drie).
Het was een bewolkte dag, met aardig wat wind en hier en daar een bui dus toen de ambtenaren weg waren, gingen wij naar de kant.
In het marina kantoor vroegen we hoeveel de mooring koste F$ 18,00 (7,00 euro) per dag. We moeten wachten op ons cruising permit dat ca. drie werkdagen duurt zodat we zeker tot dinsdag of langer blijven. We hadden nog Frans polynesies geld omdat we hier ook mee hadden kunnen betalen in Vanuatu en New Caladonie maar omdat we onze plannen veranderd hebben gaan we daar niet meer naar toe. We gingen naar twee banken maar die wilden geen frans polynesische dollars omwisselen zodat we uiteindelijk een wisselkantoor (zelf niet alle wisselkantoren wilden dit doen) vonden die het wel wilde omwisselde voor Fiji dollars maar wel tegen een slechte omrekening factor. Inmiddels was het drie uur geworden en wandelden we naar het kantoor van Biosecurity waar we alleen met gepast geld konden betalen F$ 85, (35 euro). Bij het busstation zagen we een kios van Digicel waar we een nieuwe simkaart met data kochten F$ 35, (14 euro) . In dit pakket zit gratis bellen en sms binnen Fiji, voor 250 minuten bellen naar Amerika, UK, Canada, India, China, Japan, Malysie, zuid Korea, Nieuw Zeeland en Australie met daarnaast 250 GB aan data en dit voor dertig dagen. Ons telefoon nummer 00679 7118949.
Als laatst liepen we het plaatsje uit naar het ziekenhuis dat ca. drie kilometer erbuiten gelegen ligt. Hier betaalden we de rekening van health F$ 163,50 (67 euro). De betaling was bij de tandartsen balie zodat we gelijk vroegen of Paul zijn kies gevuld kon worden. Het was inmiddels vier uur en dan sluiten ze zodat we een afspraak voor dinsdag maakten. Toen we de prijs hoorden maakten we ook gelijk een afspraak voor mij om wat oude vullingen te vervangen. Nu alles geregeld was wandelden we terug naar het dorpje waar we ergens wat aten, Paul kip met patat en ik chili kip met rijst voor F$ 15,00 ( 6 euro) daar kan ik haast niet voor koken. Iedereen is hier even vriendelijk en alles is hier ook zeer goedkoop!
VANUA LEVU GROEP
De Vanua Levugroep (16°35'ZB, 179°11'OL)is een eilandengroep in het noorden van Fiji en heeft een oppervlakte van 6.199 km².
De groep bestaat uit het hoofdeiland Vanua Levu met als grootste plaats Labasa en een aantal andere eilanden eromheen, waarvan Taveuni het belangrijkste is. Andere eilanden zijn onder meer de Ringgoldeilanden, Laucala, Matagi, Namena Lala, Qamea, Rabi, Vorovoro en Yadua Taba.
Wij liggen nu in SavuSavu aan de zuidkant van het eiland Vanua levu.
12 juli 2023
3e DAG ONDERWEG NAAR FIJI
WE HEBBEN POLYNESIE (MANY ISLANDS)VERLATEN EN ZIJN AANGEKOMEN IN MELANESIE (BLACK ISLANDS).
Met ca twintig a vijfentwintig knopen oosten wind zeilden we alleen met twee reven in het grootzeil ruime wind verder de nacht door. Het was grotendeels bewolkt en aan het eind van de nacht kwam de kleine maan die door de bewolking heen scheen. Toen het licht werd zeilden we al langs het eilandje Cakautabu dat onderdeel is van de oostelijke Lau eilanden groep van Fiji. We hesen het werk voorzeil erbij en met uitgeboomd werk voorzeil aan de ene kant en twee reven grootzeil aan de andere kant zeilden we met ca achttien tot twintig knopen wind tussen de eilanden van de oostelijke Lau groep door. Het zijn niet al te grootte groene eilanden of kleine motu's met vaak mooie stranden en riffen waarvan de meeste eilanden bewoont zijn. Op een gegeven moment zagen we de Catamaran "Kermotu" weer op de AIS radar verschijnen en zagen we ze ook achter ons zeilen. Rond half drie lieten we de Lau eilanden achter ons en zeilden ruime wind verder richting de zuidkust van het eiland Taveuni. In het donker verlieten we rond half acht de westerlengte en zeilden de oosterlengte graden in. Voor ons zagen we de lichten van de huizen op Taveuni eiland en rond negen uur in de avond passeerden we Taveuni en zeilden met ca. vijftien knopen wind, ruime wind verder richting Lesiaceva point het aan het begin van SavuSavu bay. Hier werd het uitgeboomde werk voorzeil weggehaald en met twee reven in het grootzeil, zeilden we halve wind heel rustig verder, we hebben geen haast! Rond half vijf kwamen we in het donker (met onze schijnwerper voor op de punt aan), Nakama creek in waar we een vrije mooring zochten. Alle mooring waren bezet maar we zagen toch nog een lege zodat we die oppakten. Rond vijf uur en na vierhonderd dertien mijl lagen we aan de mooring van de Waitui marina en gingen snel nog wat slapen op de bank.
Tijd 10.00 304 mijl afgelegd, positie 17 26.147 S 179 02.808 W .
koers naar Fiji 292 graden en we varen 293 graden
Tijd 19.30 361 mijl afgelegd, positie 17 08.285 S 180 00.000 E (nog 40 mijl naar SavuSavu, Vanua Levu eiland, Fiji)
Tijd 05.00 413 mijl afgelegd, positie 16 46.701 S 179 19.863 E WAITUI MARINA SAVUSAVU
BEVOLKING VAN FIJI
De bevolking van Fiji bestaat voornamelijk uit inheemse Fijiers, die vooral Melanesiers zijn (54,3%), maar een groot deel van de bevolking heeft ook Polynesische roots. De grootste minderheid vormen de Indo-Fijiers (38,1%), afstammelingen van Indiase contract arbeiders die in de 19e eeuw door de Britse kolonialisten naar de eilanden werden gebracht. Het percentage Indo-Fijiers is de afgelopen twee decennia om verschillende redenen aanzienlijk afgenomen.
Ongeveer 1,2% van de bevolking bestaat uit de Rotuman (inwoners van Rotuma), wiens cultuur meer overeenkomsten heeft met landen zoals Tonga of Samoa dan met de rest van Fiji. Er zijn ook kleinere aantallen Europeanen, Chinezen en andere minderheden. Ongeveer 0,3% van de bevolking komt uit Australie.
De officiele talen zijn Fiji, dat behoort tot de Austronesische talen, Hindi en Engels. De Indiase bevolking spreekt Fiji Hindi (ook wel "Fiji Dialoog"), in aanvulling op het Hindi en Urdu. Dat is ook de officiele taal. Daarnaast wordt er ook Lauanisch Rotumanisch gesproken.
11 juli 2023
2e DAG ONDERWEG NAAR FIJI
Onder een prachtige heldere sterrenhemel waar later de kleine maan zich bijvoegde zeilden we met ca dertien tot zestien knopen oosten wind, halve tot ruime wind met de All purpose Genua en grootzeil lekker verder. De ene zeilboot hebben we ver achter ons gelaten maar de zesenveertig voet catamaran "Kermotu" was bijna de hele nacht op de AIS radar te zien. Gelukkig hielden wij wat hoger aan en zij lager zodat ze uiteindelijk van de radar verdwenen en we geen alarm meer hoorden.
Rond zes uur werd het licht en kwam even later de zon achter de horizon tevoorschijn. Vandaag werd het niet z'n mooie heldere dag als gisteren maar bleef het bewolkt. Rond zeven uur haalden we de All purpose Genua naar de andere kant zodat we met een uitgeboomde All Purpose Genua aan de ene kant en grootzeil met rol voorzeil aan de andere kant verder zeilden. Rond half tien nam de wind toe tot zeventien a twintig knopen zodat we de All purpose Genua weghaalden en het rol voorzeil uitboomde. De golven bouwde zich langzaam op en zo zeilden we de hele ochtend verder. Rond twaalf uur nam de wind nog iets toe zodat we ons zonnen afdak weghaalden, twee reven in het grootzeil zetten en de boom eruit haalden en halve tot ruime wind verder zeilden. Op een gegeven moment ging het AIS alarm af en zagen we dat de catamaran "Kermotu" nog steeds schuin naast ons zeilden. Vanaf dat moment ging ons AIS alarm regelmatig af, omdat ze op een afstand van ca. vijf mijl naast ons zeilden. De rest van de middag zeilden we met rol voorzeil en twee reven in het grootzeil halve tot ruime wind Terwijl we in de middag buiten een toastje zalm aten, zagen we hoe een tropical; bird probeerde te landden op de top van de mast en de windex een tik gaf zodat deze nu weer een beetje los zit, GRRR. Aan het eind van de middag werd het voorzeil opnieuw uitgeboomd en zeilden we ruime wind tot ca. acht uur zo door. Daarna nam de wind toe tot ca twintig a vijfentwintig knopen wind en rolden we het voorzeil weg zodat we alleen met twee reven in het grootzeil de tweede nacht in zeilden.
Tijd 10.00 148 mijl afgelegd, positie 18 17.181 S 176 30.283 W .
koers naar Fiji 289 graden en we varen 290 graden
Tijd 22.00 233 mijl afgelegd, positie 17 50.273 S 177 52.470 W (nog 174 mijl naar SavuSavu, Vanua Levu eiland, Fiji)
GESCHIEDENIS (wikipedia)
De eerste bekende bewoners van Fiji kwamen vermoedelijk rond 1500 voor Christus naar Fiji. De eerste bewoners kwamen uit Nieuw-Caledonie en worden het Lapita-volk genoemd. Ze waren voornamelijk zeelieden en vissers. Iets later dan het Polynesische Lapita-volk kwamen de Melanesiers naar Fiji. Voor deze twee volken was kannibalisme gebruikelijk. Hoewel de Melanesiers veel gewoonten overnamen van het Lapita-volk, werden deze uiteindelijk toch verdrongen door de bevolkingsgroei van de donkere Melanesiers.
Tijdens de ontdekkingsreizen van de Europeanen in de zeventiende en achttiende eeuw, was de Nederlander Abel Tasman in 1643 de eerste die Fiji bezocht. In 1774 trok ook de Engelsman James Cook door dit gebied. De echte ontdekking van Fiji staat echter meestal op naam van kapitein William Bligh, die in 1789 door dit gebied zeilde.
In het begin van de negentiende eeuw werd er door de Europeanen veel met Fiji gehandeld. In de jaren 30 van de negentiende eeuw stuurde Groot-Brittannie missionarissen naar Fiji om tegen het kannibalisme te strijden, dat daar nog steeds normaal was (een aantal van deze missionarissen werd echter door de kannibalen opgegeten). In 1840 werden voor het eerst alle eilanden van Fiji ontdekt door de Amerikanen. In 1854 bekeerde Seru Epenisa Cakobau, de toenmalige leider van Fiji, zich tot het christendom. Veel inwoners van Fiji namen het christendom vervolgens aan naast hun traditionele tradities en religies.
In 1865 kwam Fiji in financiele moeilijkheden; het Verenigd Koninkrijk hielp hen uit de brand. Op 10 oktober 1874 werd Fiji officieel een kolonie van het Verenigd Koninkrijk (de Kolonie Fiji). De Britten deden hun best om Fiji's economie te herstellen. Ze bouwden plantages. Vervolgens haalden ze tot 1916 duizenden contract arbeiders als koelies uit India (een andere kolonie van de Britten) om te helpen op de plantages. De beide wereldoorlogen gingen feitelijk aan Fiji voorbij.
In de jaren 60 van de twintigste eeuw kwam er al een beweging richting onafhankelijkheid, maar het duurde tot 10 oktober 1970 tot Fiji uiteindelijk onafhankelijk werd als het Dominion Fiji met de Britse koningin als staatshoofd. In 1987 werd Fiji, na een staatsgreep, uitgeroepen tot een republiek onder leiding van de gekozen president Rabuka. In 1997 kwam er, nog steeds onder leiding van deze president, een grondwet en kwam Fiji weer onder de Britse Kroon binnen het Gemenebest.
In mei 1999 werd de eerste Indo-Fijiaanse premier gekozen. Veel inheemse Fijiers waren hier niet tevreden mee, omdat ze het idee hadden dat hun traditionele landrechten op het spel stonden. Op 19 mei 2000 werd er door hen, onder leiding van George Speight, een staatsgreep gepleegd in Suva bij het parlementsgebouw. Onder andere werd de president gegijzeld. De coupplegers wilden dat de multi-etnische grondwet gewijzigd werd. Ze kregen steeds meer steun en uiteindelijk, na een aantal weken, werden de gijzelaars vrijgelaten en werd de grondwet toch veranderd. Internationaal was hier veel kritiek op; er werd onder andere aangeraden niet naar Fiji te reizen. Hierdoor ging de economie behoorlijk achteruit. In maart 2001 besloot de regering de oude grondwet weer in gebruik te nemen. Speight bekende dat hij schuldig was geweest aan landverraad en ter dood veroordeeld, wat later werd omgezet in levenslang]
10 juli 2023
1e DAG ONDERWEG NAAR FIJI
Om te kunnen uitklaren moet de boot aan de kade van Neifu liggen. Toen we rond zeven uur wakker werden motorden we naar de kade en begonnen aan de voorbereidingen voor onderweg. Het is maar vierhonderd mijl (iets meer dan zevenhonderd kilometer) ruime wind zodat we de achter hut niet leeg haalden omdat we beide onderweg op de bank gaan slapen. De All purpose Genua werd gehesen, de kotterstag met werk voorzeil werd klaargemaakt en binnen werd alles opgeruimd. Rond half negen ging ik naar Customs/immigratie waar ik uitklaarde. Paul moest nog even komen om een document te tekenen en als laatst moesten we de port captain betalen (ca zeven euro). Gisteren had ik het advance document al naar Fiji geemaild maar vandaag moest dit document drie keer worden uitgeprint. Terwijl Paul aan boord bleef en met de buurman sprak wandelde ik het centrum in om alles uit te laten printen, nog wat brood te kopen en van het laatste geld kocht ik nog een souvenir.
Tien uur gingen de trossen los, met rol voorzeil en vol grootzeil zeilden we met ca tien knopen wind halve wind de open oceaan op.
Het was leuk om Tonga na dertien jaar nog een keer te zien maar vergeleken met dertien jaar geleden is er wel wat veranderd. Op zich zijn het nog steeds mooie groene eilanden met prachtige zandstranden en koraal riffen. Maar helaas wonen er steeds minder mensen in de dorpjes op de eilanden en staan er vele huizen leeg. De bewoners op deze eilandjes leven nog steeds van de groente/fruit die ze zelf verbouwen en vissen. Meestal hebben ze wel elektriciteit van zonnepanelen die Japan ooit heeft gedoneert (was dertien jaar geleden ook al). Als inkomen weven ze dingen van pandanus bladeren en verkopen ze hun groente/fruit op de markt in Neiafu. Vaak hebben ze familie in het buitenland wonen die hun geld toesturen. Wat dat betreft heeft het leven op deze eilanden geen luxe maar straalt het wel een heerlijke rust uit die wij in het westen niet meer gewend zijn. Het grootse verschil met vorige keer is dat de dropjes meer uitgestorven zijn (veel minder bewoners) en dat er nu overal telefoon/internet ontvangst is.
Eenmaal op de open oceaan konden we met ca. twaalf tot vijftien knopen, ruime wind verder zeilen. Grootzeil en rol voorzeil aan de ene kant en de all purpose Genua uitgeboomd aan de andere kant. Inmiddels was het een mooie heldere zonnige dag geworden met een hele lichte oceaan deining en zaten we lekker buiten onder ons zonnedak en zagen we achter ons ook de twee andere zeilboten (die waren uitgeklaard om naar Fiji te zeilen) naar buiten komen. Langzaam zagen we de Tonga eilanden achter ons verdwijnen. Vlak voor de zon rond zes uur onderging rolden we het rol voorzeil weg en haalden de All purpose Genua naar de andere kant. Zo zeilden we met de All purpose Genua en het grootzeil aan dezelfde kant onze eerste heldere nacht in.
Tijd 10.00 000 mijl afgelegd, positie 18 39.333 S 173 58.972 W 400 mijl naar SavuSavu in Fiji.
koers naar Fiji 285 graden en we varen 287 graden
Tijd 21.00 062 mijl afgelegd, positie 18 28.458 S 175 01.980 W (nog 341 mijl naar SavuSavu, Vanua Levu eiland, Fiji)
FIJI (wikipedia)
Republiek Fiji of Matanitu ko Viti (Fijisch) is een land in Melanesie, in stille oceaan op het zuidelijk halfrond.
GEOGRAFIE FIJI (wikipedia)
Fiji heeft een oppervlakte van ca. 18.272 km²
Het bestaat uit meer dan 332 eilanden waarvan er 106 bewoond zijn. De grootste zijn Viti Levu en Vanua Levu.
Op het grootste eiland Viti Levu bevindt zich de hoofdstad: Suva, waar bijna driekwart van de totale bevolking woont. Andere belangrijke steden op Viti Levu zijn: Lautoka (waar de grootste haven is) en Nadi (waar de grootste luchthaven zich bevindt).
De Fiji-eilanden zijn erg bergachtig met pieken tot boven de 1300 meter, met als hoogste punt de Tomanivi of Victoria (1324 m). Er heerst een tropisch klimaat en de eilanden zijn bedekt met tropische bossen.
Fiji is verdeeld in de volgende eiland groepen:
1 Kadavu-eilanden 2 Lau-eilanden 3 Moala-eilanden 3 Lomaiviti-eilanden 4 Mamanuca-eilanden 5 Rotuma 6 Vanua Levugroep
7 Ringgoldeilanden 8 Viti Levugroep 9 Yasawa-eilanden
Aangrenzende territoriale wateren zijn die van Vanuatu, Salomons eilanden, Tuvalu, Wallis en Futuna en Tonga.
09 juli 2023
VAVA' U ISLAND, VAVA'U GROEP, TONGA (18 39.333 S 173 58.972 W)
De zon scheen al volop toen er vanochtend rond acht uur een lichte bries kwam en we de zeilen hesen. In eerste instantie dobber/zeilden we rustig vol tuig, halve wind zuidwaarts langs het eiland Pangaimotu terug naar het rif om vervolgens ruime wind met het voorzeil uitgeboomd en grootzeil aan de andere kant over het rif en langs de zuid kust van Pangaimotu en Kapa eiland te zeilen. Ondertussen zagen we even twee orca's, enkele springende vissen en vogels. Terwijl we zeilden spraken we met mijn moeder, tante Jannie en enkele vrienden.
Nadat we de zuidkust van Kapa waren gepasseerd stak de middag bries op en zeilden we tussen de eilanden noordwaarts terug naar Neiafu waar ons anker er rond half vijf en na vijftien mijl inging.
De rest van de middag/avond hebben we geinternet want morgen gaan we uitklaren. Het advance formulier van Fiji is naar drie email adressen gestuurd, yachtreport@frcs.orgfj (custom), yachtinfo@biosecurityfiji.com healthquarantinefiji@gmail.com.
08 juli 2023
OLO' AU ISLAND, VAVA'U GROEP, TONGA (18 40.178 S 173 57.456 W)
Rond half zeven werd het licht en even later kwam ook de zon tevoorschijn zodat het een mooie zonnige dag werd. In de ochtend keken we wat youtube films, spraken met mijn moeder en onderwijl dronken we een smoothy en genoten van de omgeving.
OMGEVING
Ook maakte ik papaya ijsjes, geprakte papaya met wat honing en creme erdoorheen.
Rond half tien gingen we naar het dorpje dat geheel uitgestorven was. Op een gegeven moment zagen we een man in zijn tuin bezig en vroegen we waar iedereen was, Het bleek dat iedereen met de ferry naar de markt in Neiafu was zodat we terug naar de Giebateau gingen. Hier maakte ik de lunch die we buiten in de kuip aten In de middag waren we druk bezig met het aanvragen van de australische visums dat ons de rest van de middag koste, maar de visums zijn aangevraagd!
Rond vijf uur gingen we terug naar het dorpje en kwamen in gesprek met een man die hier geboren en getogen was maar daarna naar Amerika is verhuist. Nu was hij even terug voor familie bezoek. Hij wist te vertellen dat de bewoners van dit dorp niet naar de markt waren maar naar een begrafenis van het naastgelegen eiland. Verder vertelde hij dat de populatie hier in de vava' u groep erg verminderd, vele bewoners vertrekken,
enkele gaan naar het hoofd eiland Tongatapu (meest zuidelijke eiland) maar de meeste emigreren naar westerse landen zoals nieuw zeeland en Australie. Bijna overal is hier nu telefoon/internet ontvangst en hebben de bewoners telefoons. Met de meeste telefoon bundels met data kun je gratis tonganese app's gebruiken waardoor ze ook meer van de rest van de wereld te weten komen en dat trekt bij de jongere mensen.
Toen de bewoners terug kwamen van de begrafenis vroegen we naar Lita en haar familie, met hun hebben we dertien jaar geleden een leuke tijd gehad. Lita is getrouwd en woont nu in Samoa, haar vader is overleden waardoor haar moeder terug is gegaan naar Neiafu waar haar familie woont. We wilden hier morgen naar de kerk gaan maar toen we vroegen hoe laat de dienst begon bleek dat er morgen een bijeenkomst in de kerk in Neiafu is zodat er hier geen dienst gehouden wordt.Aan het eind van de middag zagen we een prachtige zonsondergang.
07 juli 2023
OLO' AU ISLAND, VAVA'U GROEP, TONGA (18 40.178 S 173 57.456 W)
Tot onze verbazing was er in deze baai aardig goed internet zodat we iedere dag met mijn moeder konden watt's appen. Af en toe viel de verbinding een beetje weg maar over het algemeen was het goed te doen. Nadat we ook vandaag met mijn moeder hadden gesproken gingen we rond half tien naar de kant om de opgeladen telefoon terug te geven en wat fruit van ze te kopen. Op een tafel hadden ze papaya's, bananen, citroenen, pompoenen, cassave te koop liggen, dit allemaal uit eigen tuin en voor een goede prijs. Vervolgens namen we afscheid en rond tien uur ging ons aker op en zeilden we alleen op voorzeil de baai uit. Er stond ca twaalf tot vijftien knopen oostenwind zodat we de eerst een slag zuid oostwaarts maakten tot het rif waar meerdere zeilboten voor anker lagen. De volgende slag gingen we noord oostwaarts tussen Kapa en Taunga eiland door.
OLO' AU ISLAND, VAVA'U GROEP, TONGA (18 40.178 S 173 57.456 W)
Rond half zeven werd het licht en even later kwam ook de zon tevoorschijn zodat het een mooie zonnige dag werd. In de ochtend keken we wat youtube films, spraken met mijn moeder en onderwijl dronken we een smoothy en genoten van de omgeving.
Ook maakte ik papaya ijsjes, geprakte papaya met wat honing en creme erdoorheen.
Rond half tien gingen we naar het dorpje dat geheel uitgestorven was. Op een gegeven moment zagen we een man in zijn tuin bezig en vroegen we waar iedereen was, Het bleek dat iedereen met de ferry naar de markt in Neiafu was zodat we terug naar de Giebateau gingen. Hier maakte ik de lunch die we buiten in de kuip aten In de middag waren we druk bezig met het aanvragen van de australische visums dat ons de rest van de middag koste, maar de visums zijn aangevraagd!
Rond vijf uur gingen we terug naar het dorpje en kwamen in gesprek met een man die hier geboren en getogen was maar daarna naar Amerika is verhuist. Nu was hij even terug voor familie bezoek. Hij wist te vertellen dat de bewoners van dit dorp niet naar de markt waren maar naar een begrafenis van het naastgelegen eiland. Verder vertelde hij dat de populatie hier in de vava' u groep erg verminderd, vele bewoners vertrekken,
enkele gaan naar het hoofd eiland Tongatapu (meest zuidelijke eiland) maar de meeste emigreren naar westerse landen zoals nieuw zeeland en Australie. Bijna overal is hier nu telefoon/internet ontvangst en hebben de bewoners telefoons. Met de meeste telefoon bundels met data kun je gratis tonganese app's gebruiken waardoor ze ook meer van de rest van de wereld te weten komen en dat trekt bij de jongere mensen.
Toen de bewoners terug kwamen van de begrafenis vroegen we naar Lita en haar familie, met hun hebben we dertien jaar geleden een leuke tijd gehad. Lita is getrouwd en woont nu in Samoa, haar vader is overleden waardoor haar moeder terug is gegaan naar Neiafu waar haar familie woont. We wilden hier morgen naar de kerk gaan maar toen we vroegen hoe laat de dienst begon bleek dat er morgen een bijeenkomst in de kerk in Neiafu is zodat er hier geen dienst gehouden wordt.Aan het eind van de middag zagen we een prachtige zonsondergang.
07 juli 2023
OLO' AU ISLAND, VAVA'U GROEP, TONGA (18 40.178 S 173 57.456 W)
Tot onze verbazing was er in deze baai aardig goed internet zodat we iedere dag met mijn moeder konden watt's appen. Af en toe viel de verbinding een beetje weg maar over het algemeen was het goed te doen. Nadat we ook vandaag met mijn moeder hadden gesproken gingen we rond half tien naar de kant om de opgeladen telefoon terug te geven en wat fruit van ze te kopen. Op een tafel hadden ze papaya's, bananen, citroenen, pompoenen, cassave te koop liggen, dit allemaal uit eigen tuin en voor een goede prijs. Vervolgens namen we afscheid en rond tien uur ging ons aker op en zeilden we alleen op voorzeil de baai uit. Er stond ca twaalf tot vijftien knopen oostenwind zodat we de eerst een slag zuid oostwaarts maakten tot het rif waar meerdere zeilboten voor anker lagen. De volgende slag gingen we noord oostwaarts tussen Kapa en Taunga eiland door.
TIJDENS ZEILEN
Daarna moesten we over een ondiep rif heen dat we op de motor deden aangezien we wind tegen hadden Doordat het een mooie zonnige dag was konden we de bodem met de koraal koppen goed zodat we er makkelijk tussendoor maneuvreerden. Vervolgens konden we halve wind noordwaarts zeilen met aan de ene kant Pangaimotu eiland en aan de andere kant achtereenvolgens de kleine eilandjes Oru, Mafana en Olo' au. Oostwaarts van deze kleine eilandjes ligt het buiten rif met enkele motu's waar we enkele zeilboten zagen liggen. Na zestien mijl ging rond drie uur ons anker er bij het eilandje Olo' au in.
Toen we goed en wel lagen bleek de waterpomp van de motor te lekken. 
WATERPOMP
Gelukkig hebben we een oude gereviseerde waterpomp als reserve die we nu omwisselden en daarbij gelijk de impellor verwisselden. Toen we klaar waren hadden we geen lekkage meer..
06 juli 2023
VAKA' EITU ISLAND, VAVA'U GROEP, TONGA (18 43.355 S 174 06.016 W)
Vanochtend belde ik eerst met mijn moeder en daarna ging ik bezig met de foto's. Onderwijl was Paul verder gegaan met het repareren van het voetblok. Na de smoothy gingen we rond negen uur naar de kant waar David gelijk naar ons toe kwam om een praatje te maken terwijl de vrouwen en Maja druk bezig waren met het vlechten van gedroogde Pandanus bladeren.
VROUWEN BEZIG MET VLECHTEN.
Na een praatje hadden gemaakt liepen Paul en ik verder over het eiland naar het strand waar ik gisteren ook was geweest. Het was hoog water waardoor er weinig strand was.
HET STRAND MET UITZICHT NAAR DE ANDERE EILANDEN
Met een omweg wandelden we terug waar David nu op zijn land aan het werk was en de vrouwen nog steeds druk bezig met het weven van manden.
Rond twaalf uur waren we terug aan boord en aten een vers gebakken broodje uit de broodmachine. Na de lunch hielden we siesta en rond drie uur motorden we in ons dinghy naar het eilandje Lape. Dertien jaar geleden was hier een levendig dorpje van meerdere gezinnen met kinderen, een lagere school en een kerk. Er was toen vlak voor onze komst een storm geweest die hun steiger kapot had gemaakt en het dorpje had een potlock georganiseerd voor de zeilers zodat wij geld konden geven en zij een nieuwe steiger konden maken. We hadden goede herinneringen aan dit dorpje en wilden het nog een keer bekijken. We herkende de plaats waar we gegeten hadden, waar we kava met de mannen gedronken hadden, de kerk en de school maar nu was alles uitgestorven. We spraken met een oudere vrouw die thuis was. Er wonen nog drie mensen, zij
met haar man en haar broer in een ander huis. De rest is verhuist of overleden.
HET DROPJE OP LAPE (de weg met potlock plek, de kerk en mooie bloemen)
Terug bij de boot pakten we wat spullen om weg te geven en gingen naar David en zijn familie. De vrouwen waren nog steeds aan het weven en van hun kreeg ik een zelf geweven mandje als aandenken. De dochter wilde graag dat we de battery van haar telefoon nog een keer oplaadden zodat we morgen ochtend nog een keer terug komen.
05 juli 2023
VAKA' EITU ISLAND, VAVA'U GROEP, TONGA (18 43.355 S 174 06.016 W)
Als eerst repareerde Paul het voetblok met epoxy en een matje terwijl ik met mijn moeder sprak.
VOETBLOK
Dertien jaar geleden hebben we Pen hier ontmoet. Dus toen we vanochtend aan de kant kwamen vroegen we aan David (die hier nu met zijn gezin woont) of Pen er was. Hij vertelde dat Pen op dit moment in Nieuw Zeeland aan het werk is dus gaan we hem helaas niet ontmoetten . David woont hier elf jaar met zijn vrouw, drie dochters, zoon met schoondochter en hun zoontje. Op dit moment hebben ze een gast Maja (uit Nieuw Zeeland) die een weekje bij hun logeert. We kregen koffie met cake(soort oliebol) en zaten een tijdje met David te praatten. Twee jaar geleden is er in Tongatapu (zuidelijkste eiland van Tonga) een vulkaan uitbarsting geweest dat een tsunami teweeg heeft gebracht maar gelukkig heeft David hier niet veel schade van ondervonden. Hij heeft zonnepanelen op zijn dak waarvan er één niet was aangesloten. Paul en David gingen het dak op om te kijken of Paul kon helpen terwijl ik met zijn vrouw verder sprak die onderwijl manden van groene kokos bladeren maakten. Deze manden worden gebruikt om voedsel in te vervoeren en te verkopen.
MANDEN VAN GROENE KOKOSBLADEREN
Verderop lagen gedroogde pandanus bladen en vroeg ik wat ze daarvan maakten.
Van de lage jonge pandanus bomen hakken ze de bladeren af.
JONGE PANDANUS versus OUDE PANDANUS BOOM
Deze bladeren hebben aan de zijkant stekels die ze eraf snijden, daarna koken ze de bladeren om ze vervolgens in de zon te te laten drogen. Als ze eenmaal droog zijn rollen ze ze op zodat de kreukels eruit gaan. Daarna zijn ze klaar voor gebruik en weven ze er manden en waaiers van.
VAN PANDANUS BLAD EN BEWERKING ERVAN.
Paul moest terug naar de boot om wat spullen te halen om verder te kunnen werken aan de zonnepanelen zodat ik meeging om spullen op te halen om weg te geven. Toen we terug kwamen was John (gisteren ontmoet) er ook en gingen de mannen het dak op om verder te werken met het aansluiten van de zonnepannelen .
DOCHTERS AAN HET KOKEN
Toen de cassave gaar was wandelden ik met twee dochters, Maja en Martin (andere zeiler) naar de andere kant van het eiland. Als eerst liepen we door hun grote tuin waar ze mais, kava, cassave, Jam (soort aardappel) en twee soorten Tarro verbouwen. Van beide de tarro planten eten ze de wortels maar van één kun je ook het kleine groene blad eten. Dat smaakt als spinazie maar moet wel bijna een uur gekookt worden eer het gaar is.
TWEE SOORTEN TARRO
Gelukkig hebben we een oude gereviseerde waterpomp als reserve die we nu omwisselden en daarbij gelijk de impellor verwisselden. Toen we klaar waren hadden we geen lekkage meer..
06 juli 2023
VAKA' EITU ISLAND, VAVA'U GROEP, TONGA (18 43.355 S 174 06.016 W)
Vanochtend belde ik eerst met mijn moeder en daarna ging ik bezig met de foto's. Onderwijl was Paul verder gegaan met het repareren van het voetblok. Na de smoothy gingen we rond negen uur naar de kant waar David gelijk naar ons toe kwam om een praatje te maken terwijl de vrouwen en Maja druk bezig waren met het vlechten van gedroogde Pandanus bladeren.
Na een praatje hadden gemaakt liepen Paul en ik verder over het eiland naar het strand waar ik gisteren ook was geweest. Het was hoog water waardoor er weinig strand was.
Met een omweg wandelden we terug waar David nu op zijn land aan het werk was en de vrouwen nog steeds druk bezig met het weven van manden.
Rond twaalf uur waren we terug aan boord en aten een vers gebakken broodje uit de broodmachine. Na de lunch hielden we siesta en rond drie uur motorden we in ons dinghy naar het eilandje Lape. Dertien jaar geleden was hier een levendig dorpje van meerdere gezinnen met kinderen, een lagere school en een kerk. Er was toen vlak voor onze komst een storm geweest die hun steiger kapot had gemaakt en het dorpje had een potlock georganiseerd voor de zeilers zodat wij geld konden geven en zij een nieuwe steiger konden maken. We hadden goede herinneringen aan dit dorpje en wilden het nog een keer bekijken. We herkende de plaats waar we gegeten hadden, waar we kava met de mannen gedronken hadden, de kerk en de school maar nu was alles uitgestorven. We spraken met een oudere vrouw die thuis was. Er wonen nog drie mensen, zij
met haar man en haar broer in een ander huis. De rest is verhuist of overleden.
Terug bij de boot pakten we wat spullen om weg te geven en gingen naar David en zijn familie. De vrouwen waren nog steeds aan het weven en van hun kreeg ik een zelf geweven mandje als aandenken. De dochter wilde graag dat we de battery van haar telefoon nog een keer oplaadden zodat we morgen ochtend nog een keer terug komen.
05 juli 2023
VAKA' EITU ISLAND, VAVA'U GROEP, TONGA (18 43.355 S 174 06.016 W)
Als eerst repareerde Paul het voetblok met epoxy en een matje terwijl ik met mijn moeder sprak.
Dertien jaar geleden hebben we Pen hier ontmoet. Dus toen we vanochtend aan de kant kwamen vroegen we aan David (die hier nu met zijn gezin woont) of Pen er was. Hij vertelde dat Pen op dit moment in Nieuw Zeeland aan het werk is dus gaan we hem helaas niet ontmoetten . David woont hier elf jaar met zijn vrouw, drie dochters, zoon met schoondochter en hun zoontje. Op dit moment hebben ze een gast Maja (uit Nieuw Zeeland) die een weekje bij hun logeert. We kregen koffie met cake(soort oliebol) en zaten een tijdje met David te praatten. Twee jaar geleden is er in Tongatapu (zuidelijkste eiland van Tonga) een vulkaan uitbarsting geweest dat een tsunami teweeg heeft gebracht maar gelukkig heeft David hier niet veel schade van ondervonden. Hij heeft zonnepanelen op zijn dak waarvan er één niet was aangesloten. Paul en David gingen het dak op om te kijken of Paul kon helpen terwijl ik met zijn vrouw verder sprak die onderwijl manden van groene kokos bladeren maakten. Deze manden worden gebruikt om voedsel in te vervoeren en te verkopen.
Verderop lagen gedroogde pandanus bladen en vroeg ik wat ze daarvan maakten.
Van de lage jonge pandanus bomen hakken ze de bladeren af.
Deze bladeren hebben aan de zijkant stekels die ze eraf snijden, daarna koken ze de bladeren om ze vervolgens in de zon te te laten drogen. Als ze eenmaal droog zijn rollen ze ze op zodat de kreukels eruit gaan. Daarna zijn ze klaar voor gebruik en weven ze er manden en waaiers van.
Paul moest terug naar de boot om wat spullen te halen om verder te kunnen werken aan de zonnepanelen zodat ik meeging om spullen op te halen om weg te geven. Toen we terug kwamen was John (gisteren ontmoet) er ook en gingen de mannen het dak op om verder te werken met het aansluiten van de zonnepannelen .
MANNEN AAN HET WERK OM DE ZONNEPANNELEN AAN TE SLUITEN
Ik ging bij de familie (dochters/schoondochter) zitten die op een open vuur cassave aan het koken waren. 
Toen de cassave gaar was wandelden ik met twee dochters, Maja en Martin (andere zeiler) naar de andere kant van het eiland. Als eerst liepen we door hun grote tuin waar ze mais, kava, cassave, Jam (soort aardappel) en twee soorten Tarro verbouwen. Van beide de tarro planten eten ze de wortels maar van één kun je ook het kleine groene blad eten. Dat smaakt als spinazie maar moet wel bijna een uur gekookt worden eer het gaar is.
Verder hebben ze papaya, sinaasappel, mandarijnen, citroen, mango, kokos en heel veel bananen bomen. Ze vertelden dat dit eiland een hele voedzame grond heeft en dat de bewoners van Nuapapa, Kapa hier ook een tuin hebben. Ook hier hebben ze last van de klimop alleen doen ze er verder niets aan tenzij ze hun tuin willen uitbreiden, dan hakken ze alles weg.
Nadat we de tuin gepasseerd waren wandelden we verder door het bos waar we vele kokosnoten met uitlopers op de grond zagen liggen. Deze gebruiken ze deels om kokos olie van te maken. Eenmaal aan de andere kant van het eiland kwamen we op een mooi zandstrand met koraal ervoor.
HET STRAND
Nadat we de tuin gepasseerd waren wandelden we verder door het bos waar we vele kokosnoten met uitlopers op de grond zagen liggen. Deze gebruiken ze deels om kokos olie van te maken. Eenmaal aan de andere kant van het eiland kwamen we op een mooi zandstrand met koraal ervoor.
Hier zagen we mooie zeesterren, verschillende soorten zeekomkommers, visjes etc. 
ZEESTERREN EN ZEEKOMKOMMERS
Ook zagen we een hele mooie schelp waarvan het diertje van binnen erg giftig is en je deze schelp dus nooit mag oppakken.
GIFTIGE SCHELP
Rond twee uur waren we terug bij de mannen die inmiddels klaar waren zodat we terug naar de boot gingen waar we een late lunch aten. Rond vier uur waren we uitgenodigd bij de gehuurde catamaran naast ons om wat te komen drinken zodat we daar gezellig de rest van de middag zaten te praatten.
04 juli 2023
VAKA' EITU ISLAND, VAVA'U GROEP, TONGA (18 43.355 S 174 06.016 W)
Na ons ontbijt, smoothy en met mijn moeder te hebben gesproken haalden we rond half negen ons anker op. Met ca tien knopen wind zeilden we alleen op voorzeil halve tot ruime wind Port of Refuge uit en verder aan de wind richting de eilanden.
ZEILEND NAAR DE EILANDEN.
Ook zagen we een hele mooie schelp waarvan het diertje van binnen erg giftig is en je deze schelp dus nooit mag oppakken.
Rond twee uur waren we terug bij de mannen die inmiddels klaar waren zodat we terug naar de boot gingen waar we een late lunch aten. Rond vier uur waren we uitgenodigd bij de gehuurde catamaran naast ons om wat te komen drinken zodat we daar gezellig de rest van de middag zaten te praatten.
04 juli 2023
VAKA' EITU ISLAND, VAVA'U GROEP, TONGA (18 43.355 S 174 06.016 W)
Na ons ontbijt, smoothy en met mijn moeder te hebben gesproken haalden we rond half negen ons anker op. Met ca tien knopen wind zeilden we alleen op voorzeil halve tot ruime wind Port of Refuge uit en verder aan de wind richting de eilanden.
Eenmaal tussen de groen begroeide eilanden kruisten we met ca twaalf a vijftien knopen wind zuid westwaarts. We zeilden tussen Nuapapa, Kapa, en Oto eilanden waar we aan de noordzijde van Kapa eiland verschillende grotten zagen. 
GROTTEN
Onderwijl keken we met verbazing hoe de klimop planten verder over de bomen/struiken waren gegroeid, alleen de palm/kokosbomen zie je er vaak nog tussen uitkomen. Dertien jaar geleden hadden we deze klimop plant (ie oorspronkelijk ergens vanuit asie is meegekomen) ook al gezien maar niet in de hoeveelheid zoals we die nu zagen. Het probleem met deze klimop plant is, dat de bomen en struiken waar deze overheen groeien dood gaan. Deze klimop doet niet alleen zijn opmars in Tonga maar toen ook in Frans polynesie, Samoa, Tonga en Fiji.
KLIMOP PLANT OVERWOEKERD DE OORSPRONKELIJKE BOMEN/PLANTEN.
Eenmaal om de westpunt van het eiland Nuapapu zeilden we halve wind langs de zuidkant van Nuapapu en tussen het kleine eilandje Lape.
Hierna kwamen we in een beschutte baai; vanuit het noorden en westen beschut door Nuapapu eiland vanuit het zuiden door Vaka' eitu eiland en het oostelijk door Lape eiland. In deze beschutte baai werd het ondieper en zagen we door het prachtige heldere water heen de zand bodem met daartussen de koraal koppen (ook wel bommies genoemd). Rond twaalf uur en na twaalf mijl ging ons anker er naast drie andere zeilboten in.
BIJ DE INGANG VAN DE BAAI.
Het was inmiddels laag water en we zagen dat het gedeelte dat nu droog gevallen was deels uit zand deels uit stenen/koraal bestond zodat we niet makkelijk met onze dinghy aan de kant konden komen. Wel gingen we even bij onze Nieuwe Zeelandse buurman langs. Al snel werden we door John uitgenodigd voor een kop thee en zo zaten we de rest van de middag gezellig te praatten.
03 juli 2023
NEIAFU, PORT OF REFUGE, VAVA'U GROEP, TONGA (18 39.345 S 173 59.971 W)
We waren alweer vroeg wakker zodat we mijn moeder en Jelle/Carin belden. Even voor negen uur gingen we naar het kantoor van Quarantaine dat naast het customs kantoor is. Ook deze ambtenaar was (net als alle ambtenaren afgelopen vrijdag) gekleed in een tupenu ( wikkelrok) met daaroverheen een ta' ovala (geweven mat van pandanus bladen). Na wat uitleg waarom we hem vrijdag niet hadden gezien vulde hij het papier in en betaalden we twintig Palang's (vijf euro).
Terug aan boord dronken we een smoothy en toen bleek dat de hotspot alweer niet goed werkte gingen we terug naar de telefoon winkel Digicel. Paul deed de dinghy met een kabel en hangslot op slot en vroeg aan mij of ik de sleutels had, die had ik niet want we hadden de boot niet op slot gedaan dus de sleutels lagen nog aan boord OEPS! Gelukkig kwam en een australisch echtpaar dat naar hun boot ging om hun boodschappen aan boord te brengen en daarna kwamen ze terug om nog meer dingen te regelen. Paul ging naar Digicel terwijl ik met de australiers meeging om onze sleutels op te halen. Ondertussen was het probleem van de hotspot opgelost en gingen we terug naar de boot waar we de lunch aten. Na de lunch gingen we naar een cafe hier aan de waterkant waar we wat dronken en hun wifi gebruikten. Ik zocht veel informatie over het inklaren in Fiji en of alle informatie die ik had nog klopte, dat deels zo was. Verder bekeek ik waarom mijn moeder ons niet kon bereiken via de belkampioen of internationaal bellen. Ik bekeek de telefoon nummers maar dat was het zelfde als dat ik al had dus dat kon het probleem niet zijn. Paul bekeek ondertussen andere informatie die we nodig hadden en haalde de kranten binnen. Toen we een donkere lucht zagen aankomen gingen we snel terug naar de boot. Vlak voor de regenbui waren we binnen en begonnen we aan het invullen van het Advance formulier van Fiji (form C 2-C) dat ca. dertien pagina's bevat. In dit formulier moet je alle boot gegeven, persoon gegeven, gezondheid conditie en voedsel aan boord invullen. Dit ingevulde formulier moeten we naar drie email adressen sturen(yachtsreport@frca.orgfj (custom),
yachtinfo@biosecurityfiji.com en healthquarantinefiji@gmail.com met daarbij foto's van de boot en onze paspoorten. Nee, het in en uitklaren wordt er niet makkelijker op. Het ergste is nog dat zowel in Frans polynesie als in Tonga je het advance formulier bij aankomst gewoon nog een keer moet invullen. We hadden gehoord dat we drie papieren copies van het Advance formulier van Fiji moeten meenemen naar Fiji dus hopelijk gaan ze die copies gebruiken en hoef ik het niet nog een keer allemaal in te vullen. Gelukkig hebben we de tijd en geen haast (hihi).
In de avond spraken we gezellig met Rob en Afra en vroegen of zij ons wilden bellen op onze mobiel. Nu bleek dat zij ons ook niet konden bereiken, geen idee wat het probleem is maar het ligt in ieder geval bij ons. Gelukkig lukt watt's appen wel
02 juli 2023
NEIAFU, PORT OF REFUGE, VAVA'U GROEP, TONGA (18 39.345 S 173 59.971 W)
Na een goede nachtrust werden we rond zeven uur wakker. Tijdens ons ontbijt belden we mijn moeder en tante Jannie en daarna werd het tijd om naar de St Joseph's Cathedral te gaan
ST JOSEPH KATHEDRAAL
Toen we bij de St Joseph's Cathedral aankwamen zat deze al aardig vol met mannen die veelal TUPENU ( wikkelrok) droegen met daaroverheen een TA'OVALA (geweven mat van pandanus bladen) en vrouwen in jurken met daaroverheen een TA'OVALA of een KIEKIE (een decoratieve geweven band van pandanus bladen om hun middel met daaronder hangend geweven pandanus slierten).
MANNEN IN TUPENU
De kathedraal was mooi licht van binnen met prachtig beschilderde ramen maar het aller moois was toch wel het zingen. Waar we in Frans Polynesie vrolijk kerkgezang hadden gehoord klonk het gezang hier als de psalmen in Nederland. Alleen werd het zingen hier gedaan door een prachtig mannen/vrouwen koor. De mannen met hun lage basstemmen en de vrouwen met prachtige tenorstemmen, echt heel bijzonder! De preek was kort en deels in het engels deels in het tonga's.
IN DE KERK
Na de kerkdienst spraken we buiten met een paar andere zeilers en bleven de Tonganese mannen in de kerk terwijl de vrouwen naar een ander gebouw ernaast gingen. Nu herinnerden we ons, dat toen we hier dertien jaar geleden in een klein dorpje naar de kerk waren geweest ik na de dienst met de vrouwen/kinderen meeging naar zondag school en Paul met de mannen achter bleef. Later die middag zagen we elkaar weer en als we ons niet vergissen hadden de mannen gezellig kava zitten drinken. Vandaag hier in Neiafu kregen we geen contact met de bewoners, te veel zeilers/toeristen. Terug bij het restaurant waar we de dinghy hadden achtergelaten kwamen we in gesprek met andere zeilers. Er zijn hier heel wat nieuw zeelandse boten (ca dertig) die meedoen aan een rally van Nieuw Zeeland naar Tonga dan Fiji en terug naar Nieuw Zeeland. De meeste zijn hier al bijna een maand en gaan morgen richting Fiji. Van hun kregen we ook te horen dat het broed seizoen van de Humpback walvissen per één juli was begonnen en dat ze al heel wat walvissen hadden gezien..
Rond half twee waren we terug aan boord en aten we de lunch in de kuip. Daarna werd het een rustige warme dag aan boord want in Tonga is alles op zondag dicht en mogen de Tonganesen niets doen. Als je in Tonga op zondag een contract tekent of andere afspraken maakt is dit hier niet rechtsgeldig.
01 juli 2023
NEIAFU, PORT OF REFUGE, VAVA'U GROEP, TONGA (18 39.121 S 173 59.153 W)
Vanochtend waren we rond vijf uur wakker aangezien dat voor ons voorheen zeven uur was. Na ons ontbijt in de kuip zagen we het licht worden en zette ik de vuile was in het sop en ruimde wat op terwijl Paul wat andere klusjes deed. Toen we bedrijvigheid bij de markt bij de kade zagen gingen we met de dinghy naar de kant.
DE BANKWe pinden geld uit de geldautomaat dat helaas alleen via de visa kaart kon en daarna liepen we naar de markt waar volop verse groentes en fruit werden verkocht.
DE MARKT
Zo kocht ik paksoi, tomaten, uien, komkommers, paprika, witte kool, appels, papaya, eieren voor heel wat betere prijzen dan in Frans Polynesie. Terwijl ik over de markt liep keek Paul naar het dansen van verschillende kerk gemeenschappen. Één van de groepen droeg echte traditionele kleding een TUPENU ( wikkelrok) met daaroverheen een TA'OVALA (geweven mat van pandanus bladen).
ÉÉN VAN DE DANS GROEPENToen ik klaar was keken we er samen nog even naar. Vervolgens liep ik nog even naar één van de supermarkten waar ik cola en brood kocht.
DE SUPERMARKT
Terug bij de boot waste ik al de groente en fruit in de dinghy alvorens het aan boord kwam. Ook de eieren gingen in plastiek eierbakken en bleef het karton in de dinghy. Dit om ongedierte van boord te houden. Nadat alles opgeruimd was motorden we terug naar de kleine steiger waar nu vele dinghy's lagen. We liepen naar de telefoon winkel "Digicel" waar we een simkaart met data kochten. Voor vijfenvijftig Tongan pa'anga (22 euro) hebben 22 Gb (voor een maand). Ons telefoon nummer in Tonga is 00676 8837752
In Nederland was het al elf uur 's avonds maar toch belde ik mijn moeder die blij verrast was me te horen. Vervolgens wandelden we wat door het plaatsje. Dertien jaar geleden hebben we hier ook gewandeld maar we zagen niets bekends. Op een gegeven moment zagen we een kraampje waar ze kip bakten en dat je mee kon nemen (take away) zodat we twee stukjes kip met gekookte banaan kochten. Deze portie koste vijftien pa'anga (6 euro) zodat we gelijk terug naar de boot gingen om onze lunch te eten. Inmiddels was de zon tevoorschijn gekomen en was het een mooie zonnige dag geworden zodat ik na de lunch de was uitspoelde en Paul het ophing. Daarna ruimde ik op en deed wat administratieve klusjes terwijl Paul de zijkant van de boot schoonmaakte (aangroei) en de hotspot van de telefoon werkend probeerde te krijgen. Toen dit niet lukte besloten we om rond twee uur terug te gaan naar de winkel waar de man ons goed hielp en het werkend kreeg.
Onderweg van Gambier naar Tonga hebben we veelal bewolking gehad en niet echt hele zonnige dagen, zodat we regelmatig de generator moesten gebruiken om de accu's vol genoeg te houden dus liepen we met twee tien liter tanks naar het tankstation om twintig liter benzine te kopen. Dat koste hier negenenzestig Panga (zeven twintig euro).
GIEBATEAU VOOR ANKER BIJ NEIAFU
Rond vier uur waren we terug aan boord waar Paul de krant binnenhaalde en las en ik druk bezig ging met de website. Na het avond eten en een film te hebben gekeken belden we rond acht uur(negen uur in de ochtend nederlandse tijd) tante Jannie en daarna Jaque en Marian. Uiteindelijk was het tien uur voordat we naar bed gingen.
Onderwijl keken we met verbazing hoe de klimop planten verder over de bomen/struiken waren gegroeid, alleen de palm/kokosbomen zie je er vaak nog tussen uitkomen. Dertien jaar geleden hadden we deze klimop plant (ie oorspronkelijk ergens vanuit asie is meegekomen) ook al gezien maar niet in de hoeveelheid zoals we die nu zagen. Het probleem met deze klimop plant is, dat de bomen en struiken waar deze overheen groeien dood gaan. Deze klimop doet niet alleen zijn opmars in Tonga maar toen ook in Frans polynesie, Samoa, Tonga en Fiji.
Eenmaal om de westpunt van het eiland Nuapapu zeilden we halve wind langs de zuidkant van Nuapapu en tussen het kleine eilandje Lape.
Hierna kwamen we in een beschutte baai; vanuit het noorden en westen beschut door Nuapapu eiland vanuit het zuiden door Vaka' eitu eiland en het oostelijk door Lape eiland. In deze beschutte baai werd het ondieper en zagen we door het prachtige heldere water heen de zand bodem met daartussen de koraal koppen (ook wel bommies genoemd). Rond twaalf uur en na twaalf mijl ging ons anker er naast drie andere zeilboten in.
Het was inmiddels laag water en we zagen dat het gedeelte dat nu droog gevallen was deels uit zand deels uit stenen/koraal bestond zodat we niet makkelijk met onze dinghy aan de kant konden komen. Wel gingen we even bij onze Nieuwe Zeelandse buurman langs. Al snel werden we door John uitgenodigd voor een kop thee en zo zaten we de rest van de middag gezellig te praatten.
03 juli 2023
NEIAFU, PORT OF REFUGE, VAVA'U GROEP, TONGA (18 39.345 S 173 59.971 W)
We waren alweer vroeg wakker zodat we mijn moeder en Jelle/Carin belden. Even voor negen uur gingen we naar het kantoor van Quarantaine dat naast het customs kantoor is. Ook deze ambtenaar was (net als alle ambtenaren afgelopen vrijdag) gekleed in een tupenu ( wikkelrok) met daaroverheen een ta' ovala (geweven mat van pandanus bladen). Na wat uitleg waarom we hem vrijdag niet hadden gezien vulde hij het papier in en betaalden we twintig Palang's (vijf euro).
Terug aan boord dronken we een smoothy en toen bleek dat de hotspot alweer niet goed werkte gingen we terug naar de telefoon winkel Digicel. Paul deed de dinghy met een kabel en hangslot op slot en vroeg aan mij of ik de sleutels had, die had ik niet want we hadden de boot niet op slot gedaan dus de sleutels lagen nog aan boord OEPS! Gelukkig kwam en een australisch echtpaar dat naar hun boot ging om hun boodschappen aan boord te brengen en daarna kwamen ze terug om nog meer dingen te regelen. Paul ging naar Digicel terwijl ik met de australiers meeging om onze sleutels op te halen. Ondertussen was het probleem van de hotspot opgelost en gingen we terug naar de boot waar we de lunch aten. Na de lunch gingen we naar een cafe hier aan de waterkant waar we wat dronken en hun wifi gebruikten. Ik zocht veel informatie over het inklaren in Fiji en of alle informatie die ik had nog klopte, dat deels zo was. Verder bekeek ik waarom mijn moeder ons niet kon bereiken via de belkampioen of internationaal bellen. Ik bekeek de telefoon nummers maar dat was het zelfde als dat ik al had dus dat kon het probleem niet zijn. Paul bekeek ondertussen andere informatie die we nodig hadden en haalde de kranten binnen. Toen we een donkere lucht zagen aankomen gingen we snel terug naar de boot. Vlak voor de regenbui waren we binnen en begonnen we aan het invullen van het Advance formulier van Fiji (form C 2-C) dat ca. dertien pagina's bevat. In dit formulier moet je alle boot gegeven, persoon gegeven, gezondheid conditie en voedsel aan boord invullen. Dit ingevulde formulier moeten we naar drie email adressen sturen(yachtsreport@frca.orgfj (custom),
yachtinfo@biosecurityfiji.com en healthquarantinefiji@gmail.com met daarbij foto's van de boot en onze paspoorten. Nee, het in en uitklaren wordt er niet makkelijker op. Het ergste is nog dat zowel in Frans polynesie als in Tonga je het advance formulier bij aankomst gewoon nog een keer moet invullen. We hadden gehoord dat we drie papieren copies van het Advance formulier van Fiji moeten meenemen naar Fiji dus hopelijk gaan ze die copies gebruiken en hoef ik het niet nog een keer allemaal in te vullen. Gelukkig hebben we de tijd en geen haast (hihi).
In de avond spraken we gezellig met Rob en Afra en vroegen of zij ons wilden bellen op onze mobiel. Nu bleek dat zij ons ook niet konden bereiken, geen idee wat het probleem is maar het ligt in ieder geval bij ons. Gelukkig lukt watt's appen wel
02 juli 2023
NEIAFU, PORT OF REFUGE, VAVA'U GROEP, TONGA (18 39.345 S 173 59.971 W)
Na een goede nachtrust werden we rond zeven uur wakker. Tijdens ons ontbijt belden we mijn moeder en tante Jannie en daarna werd het tijd om naar de St Joseph's Cathedral te gaan
ST JOSEPH KATHEDRAAL
Toen we bij de St Joseph's Cathedral aankwamen zat deze al aardig vol met mannen die veelal TUPENU ( wikkelrok) droegen met daaroverheen een TA'OVALA (geweven mat van pandanus bladen) en vrouwen in jurken met daaroverheen een TA'OVALA of een KIEKIE (een decoratieve geweven band van pandanus bladen om hun middel met daaronder hangend geweven pandanus slierten).
De kathedraal was mooi licht van binnen met prachtig beschilderde ramen maar het aller moois was toch wel het zingen. Waar we in Frans Polynesie vrolijk kerkgezang hadden gehoord klonk het gezang hier als de psalmen in Nederland. Alleen werd het zingen hier gedaan door een prachtig mannen/vrouwen koor. De mannen met hun lage basstemmen en de vrouwen met prachtige tenorstemmen, echt heel bijzonder! De preek was kort en deels in het engels deels in het tonga's.
Na de kerkdienst spraken we buiten met een paar andere zeilers en bleven de Tonganese mannen in de kerk terwijl de vrouwen naar een ander gebouw ernaast gingen. Nu herinnerden we ons, dat toen we hier dertien jaar geleden in een klein dorpje naar de kerk waren geweest ik na de dienst met de vrouwen/kinderen meeging naar zondag school en Paul met de mannen achter bleef. Later die middag zagen we elkaar weer en als we ons niet vergissen hadden de mannen gezellig kava zitten drinken. Vandaag hier in Neiafu kregen we geen contact met de bewoners, te veel zeilers/toeristen. Terug bij het restaurant waar we de dinghy hadden achtergelaten kwamen we in gesprek met andere zeilers. Er zijn hier heel wat nieuw zeelandse boten (ca dertig) die meedoen aan een rally van Nieuw Zeeland naar Tonga dan Fiji en terug naar Nieuw Zeeland. De meeste zijn hier al bijna een maand en gaan morgen richting Fiji. Van hun kregen we ook te horen dat het broed seizoen van de Humpback walvissen per één juli was begonnen en dat ze al heel wat walvissen hadden gezien..
Rond half twee waren we terug aan boord en aten we de lunch in de kuip. Daarna werd het een rustige warme dag aan boord want in Tonga is alles op zondag dicht en mogen de Tonganesen niets doen. Als je in Tonga op zondag een contract tekent of andere afspraken maakt is dit hier niet rechtsgeldig.
01 juli 2023
NEIAFU, PORT OF REFUGE, VAVA'U GROEP, TONGA (18 39.121 S 173 59.153 W)
Vanochtend waren we rond vijf uur wakker aangezien dat voor ons voorheen zeven uur was. Na ons ontbijt in de kuip zagen we het licht worden en zette ik de vuile was in het sop en ruimde wat op terwijl Paul wat andere klusjes deed. Toen we bedrijvigheid bij de markt bij de kade zagen gingen we met de dinghy naar de kant.
DE BANK DE MARKTZo kocht ik paksoi, tomaten, uien, komkommers, paprika, witte kool, appels, papaya, eieren voor heel wat betere prijzen dan in Frans Polynesie. Terwijl ik over de markt liep keek Paul naar het dansen van verschillende kerk gemeenschappen. Één van de groepen droeg echte traditionele kleding een TUPENU ( wikkelrok) met daaroverheen een TA'OVALA (geweven mat van pandanus bladen).
ÉÉN VAN DE DANS GROEPENToen ik klaar was keken we er samen nog even naar. Vervolgens liep ik nog even naar één van de supermarkten waar ik cola en brood kocht. DE SUPERMARKTTerug bij de boot waste ik al de groente en fruit in de dinghy alvorens het aan boord kwam. Ook de eieren gingen in plastiek eierbakken en bleef het karton in de dinghy. Dit om ongedierte van boord te houden. Nadat alles opgeruimd was motorden we terug naar de kleine steiger waar nu vele dinghy's lagen. We liepen naar de telefoon winkel "Digicel" waar we een simkaart met data kochten. Voor vijfenvijftig Tongan pa'anga (22 euro) hebben 22 Gb (voor een maand). Ons telefoon nummer in Tonga is 00676 8837752
In Nederland was het al elf uur 's avonds maar toch belde ik mijn moeder die blij verrast was me te horen. Vervolgens wandelden we wat door het plaatsje. Dertien jaar geleden hebben we hier ook gewandeld maar we zagen niets bekends. Op een gegeven moment zagen we een kraampje waar ze kip bakten en dat je mee kon nemen (take away) zodat we twee stukjes kip met gekookte banaan kochten. Deze portie koste vijftien pa'anga (6 euro) zodat we gelijk terug naar de boot gingen om onze lunch te eten. Inmiddels was de zon tevoorschijn gekomen en was het een mooie zonnige dag geworden zodat ik na de lunch de was uitspoelde en Paul het ophing. Daarna ruimde ik op en deed wat administratieve klusjes terwijl Paul de zijkant van de boot schoonmaakte (aangroei) en de hotspot van de telefoon werkend probeerde te krijgen. Toen dit niet lukte besloten we om rond twee uur terug te gaan naar de winkel waar de man ons goed hielp en het werkend kreeg.
Onderweg van Gambier naar Tonga hebben we veelal bewolking gehad en niet echt hele zonnige dagen, zodat we regelmatig de generator moesten gebruiken om de accu's vol genoeg te houden dus liepen we met twee tien liter tanks naar het tankstation om twintig liter benzine te kopen. Dat koste hier negenenzestig Panga (zeven twintig euro).
Rond vier uur waren we terug aan boord waar Paul de krant binnenhaalde en las en ik druk bezig ging met de website. Na het avond eten en een film te hebben gekeken belden we rond acht uur(negen uur in de ochtend nederlandse tijd) tante Jannie en daarna Jaque en Marian. Uiteindelijk was het tien uur voordat we naar bed gingen.