MAYOTTE EN VERDER NAAR ZUID AFRIKA OKTOBER 2025

WEBLOG WORDT EEN KEER IN DE WEEK BIJGEWERKT
DUBBELKLIK OP FOTO'S OM GROTER TE MAKEN.

 

MAYOTTE


zaterdag 11 oktober (kleine verandering)
BAIE DE PAMANDZI BIJ PETITE TERRE, MAYOTTE, (12 46.782 S 45 15.702 E)  
Vanochtend bekeek Paul de accu’s en waren ze bijna allemaal gelijk met een verschil van 0,16 Volt terwijl van Battlborn het verschil 0,2/0,3 mocht zijn zodat hij alles weer aan elkaar koppelde en aansloot. Onderwijl deed ik een handwas en na de koffie/chocomelk hing ik het te drogen. Rond tien uur gingen we naar de kant en wandelden naar het benzinestation om de diesel en benzine prijzen te bekijken. Diesel (hier gasoline) koste €1,48 en benzine €1,78 We wandelden nog wat door het centrum waar we langs kleine winkeltjes kwamen en verderop de moskee zagen. 
CENTRUM  DORP DZAOUDZI
Terug bij de yachtclub zaten we gezellig met andere zeilers te praten en internetten we nog iets. Rond vier uur waren we terug aan boord.

vrijdag 10 oktober
BAIE DE PAMANDZI BIJ PETITE TERRE, MAYOTTE, (12 46.782 S 45 15.702 E)  
Paul was vanochtend bezig om de laatste twee accu’s gelijk te krijgen met de rest maar helaas was het ook vandaag bewolkt. De laatste dagen hebben we meer bewolking met soms regen en wordt het steeds warmer, tijd om zuidwaarts te gaan! 
Rond half tien gingen we naar de kant en wandelden tweeënhalve kilometer naar de Carrefour. Eerst langs de baai daarna door het dorp waar we langs kleine winkeltjes en de moskee kwamen en waar we vele vrouwen met modder/klei masker op hun gezichten zagen als bescherming tegen de zon. Ik vroeg of ik ze mocht fotograferen maar de meeste wilden dit niet maar een enkeling wel!
DE VROUWEN
Het was een kleine Carrefour met etenswaren en wat schoonmaakartikelen maar helaas was het brood op. We wandelden via andere kleine weggetjes terug en zagen nieuwe wijken met flats van drie hoog. Bij de yachtclub aangekomen wandelden we verder naar de ferryterminal want ook vandaag gingen de ferry’s niet, tenminste heel weinig zodat we lange wachtrijen zagen.  
BIJ DE FERRY
Terug bij de yachtclub vertelden we Martin dat we dinsdag wilden vertrekken richting zuid Afrika, geen probleem.
Ik vulde het pre arrival OSASA (voor zuid Afrika) in en betaalde dit terwijl Paul druk bezig was met het downloaden van de Google kaarten. Rond drie uur waren we terug aan boord en belde ik nog even met mijn moeder voordat ik het avond eten maakte. 

donderdag 9 oktober
BAIE DE PAMANDZI BIJ PETITE TERRE, MAYOTTE, (12 46.782 S 45 15.702 E)  
Vandaag was Paul nog steeds bezig de accu’s gelijk gevuld te krijgen en omdat het alweer een bewolkte dag was stond de generator aan.
Paul ontdekte dat enkele zonnepanelen minder opbrachten en vond het probleem in de connecties van de elektradraden die gecorrodeerd waren zodat we die vervingen. Na de lunch starten we starlink op zodat Paul informatie op internet opzocht en ik rustig een boek las.

woensdag 8 oktober
BAIE DE PAMANDZI BIJ PETITE TERRE, MAYOTTE, (12 46.782 S 45 15.702 E)  
Onze lithium batterijen zijn nog niet allemaal hetzelfde opgeladen zodat Paul vanochtend de generator startte en ze probeerde allemaal gelijk te krijgen met de Victron acculader die we in Madagascar hebben gekocht. Helaas was het vandaag bewolkt zodat de zonnepanelen weinig deden en het halverwege de ochtend zelfs hard begon te regenen zodat we het water opvingen voor de afwas/was. Verder hadden we een rustige dag aan boord, we lazen krant/boek, aten de lunch en aan het eind van de dag starten we starlink op zodat ik nog even met mijn moeder sprak. 
Door de stakingen gaan de ferry’s nog steeds niet zodat we geduld moeten hebben om naar het grote eiland te gaan. Door de cycloon vorig jaar is er veel verwoest en hebben de arme en illegale mensen nog steeds weinig. De diefstal is hierdoor groter geworden, zeker op het grote eiland zodat we hebben besloten om hier niet te gaan rondvaren. Zeker nu we gehoord hebben dat als we wel gingen rondvaren we voorzichtig moesten zijn als we naar de kant gingen omdat ze dan de dinghy konden stelen of nog erger in de Giebateau inbreken. 

dinsdag 7 oktober
BAIE DE PAMANDZI BIJ PETITE TERRE, MAYOTTE, (12 46.782 S 45 15.702 E)  
Het was volle maan met een extreem hoog en laag water. Gisteren had de dinghy bij laag water al op de grond gestaan zodat we vandaag pas naar de kant wilden als er na laag water weer genoeg water stond, dat was rond één uur. 
Vanochtend was Paul druk bezig met het uit elkaar halen, schoonmaken en invetten van alle zes de lieren terwijl ik huishoudelijke klusjes deed en de lunch maakte. 
UIT ELKAAR HALEN VAN DE LIEREN
Rond half twee hadden we de lunch gegeten en was Paul klaar zodat we naar de kant gingen waar we bij de yachtclub douchten, internetten en met mijn moeder, tante Jannie en Eveline spraken. Ook deed ik een kleine handwas van de kleren die erg afgaven. Rond half zes kwamen de muggen en gingen we terug naar de Giebateau, tijd voor het avond eten en een film. 

maandag 6 oktober
BAIE DE PAMANDZI BIJ PETITE TERRE, MAYOTTE, (12 46.782 S 45 15.702 E)  
Terwijl het licht werd en ik de waterkoker aan had deden we de stuurautomaat aan en werkte deze nog steeds goed (al was de voltage extra laag omdat de waterkoker aan stond). Na zijn ontbijt koppelde Paul de computer van de stuurautomaat aan het systeem en deed alles het weer goed. Rond acht uur gingen we naar de kant en wandelden drie kilometer naar de kleine watersportzaak en de supermarkt waar ik wat boodschappen deed. Alles is hier weer een stuk duurder dan in Madagascar.
ONDERWEG
Onderweg zagen we vele vrouwen die hun gezichten met modder/klei hadden ingesmeerd als bescherming tegen de zon. Hier in Mayotte zagen we veel meer vrouwen die dit doen dan dat we in Madagascar hadden gezien. Vervolgens liepen we de drie kilometer terug naar de yacht club waar we met verschillende clubleden spraken en internetten. Eigenlijk hadden we vandaag naar het grote eiland willen gaan maar omdat de ferry’s staken moeten we even geduld hebben. Vlak voor we terug gingen belden we nog even met mijn moeder en rond vier uur waren we terug aan boord waar ik de boodschappen opruimde en we ons avond eten aten. 

zondag 5 oktober
BAIE DE PAMANDZI BIJ PETITE TERRE, MAYOTTE, (12 46.782 S 45 15.702 E)  
Vanochtend haalden we de achterbakskist leeg en bekeek Paul de stroom aanvoer naar de computer van de stuurautomaat. Daar kwam 13.1 Volt binnen zodat de elektra kabels goed waren. Paul koppelde de computer van de stuurautomaat en haalde deze eruit. Binnen haalden we de computer uit elkaar maar zagen niets bijzonders op de printplaat zodat we deze terugplaatsten.
COMPUTER VAN DE STUURAUTOMAAT 
Meteen toen we de stuurautomaat aanzetten begon dezelfde klok als vorige keer te piepen met de melding “LOW Battery 12.7 Volt”. Deze klok werkte niet goed (drukknoppen werkte niet)zodat we deze loskoppelden uit het systeem en was het probleem opgelost. Waarschijnlijk stuurde hij verkeerde informatie naar de computer waardoor deze stopte met werken. De rest van de ochtend hielden we de stuurautomaat aan en keken of alles goed bleef werken. Na de lunch gingen we naar de kant waar het bij de yacht club net als gisteren vrij druk was. 

DE YACHT CLUB
Er was een hoge kraan die zeilboten met hoog water in of uit het water hees. We zaten gezellig met de clubleden te praten, internetten wat en belde met mijn moeder. Rond vijf uur waren we terug aan boord.

zaterdag 4 oktober
BAIE DE PAMANDZI BIJ PETITE TERRE, MAYOTTE, (12 46.782 S 45 15.702 E)  
Vorige keer dat we de gas barbecue wilden gebruiken deed deze het niet. Vanochtend maakte Paul de opening waar het gas de barbecue in komt schoon/iets groter en deed deze het weer. Één van de Franse zeilers die hier op zijn zeilboot woont kwam langs en zaten we gezellig te praten.  Hij vertelde o.a waar we sitaflex konden kopen. Rond tien uur gingen we naar de kant en namen een taxi (twee euro p.p) naar de police national waar deze winkel tegenover was. De eigenaar was net in de winkel maar was eigenlijk op zaterdag gesloten zodat we snel sitaflex kochten. Vervolgens liepen we door het dorp en zagen de schade die de cycloon heeft aangericht. Rond twaalf uur waren we terug bij de yachtclub waar we internetten en ik mijn moeder en Ruud belde. Rond half vijf waren we terug aan boord. 

vrijdag 3 oktober
BAIE DE PAMANDZI BIJ PETITE TERRE, MAYOTTE, (12 46.782 S 45 15.702 E)  
Terwijl we ik de kuip zaten zagen we de schade die cyclone Chido op 13 december 2024 heeft aangericht. Vele boten lagen nog kapotgeslagen op de kant/rotsen en verderop staken twee masten uit het water. We hadden al gehoord dat er tijdens de cycloon ca. driehonderd boten voor anker lagen en dat de golven ca. acht meter hoog waren geweest. Het oog van de cycloon was recht over gekomen en dat konden we ook zien, elke richting die we uitkeken lagen er wel boten gestand op de kant en huizen die beschadigd waren waarvan de meeste geen daken en ruiten meer hebben. Verder waren  ze druk bezig met het maken van een nieuwe ferrydock. 
Er stonden aardig wat zeilboten, catamarans en motorboten op de kant waar de eigenaren nog druk bezig waren hun boten te repareren die de cycloon veroorzaakt heeft. Rond half tien motorden we met de dinghy naar de geïmproviseerde dinghy dock en klommen via autobanden de kant op met een getijde verschil van ca. drie meter. Nadat we de fleece dekens in de wasmachine hadden gedaan liepen we naar een kleine supermarkt in de buurt waar we stokbrood kochten. Onderweg zagen we vanaf de kant pas goed hoeveel wrakken hier lagen.
SCHADE VAN CYCLOON CHIDO
Terug bij de yachtclub spraken we met andere zeilers waarvan de meeste ook richting zuid Afrika gingen. Zo hoorden we dat de onrust in Madagascar was toegenomen en niet alleen meer in enkele grote steden was maar ook op het platte land en bij de kust.
Verder internetten we en was ik nog steeds bezig met het uitwerken van Zuid-Afrika terwijl Paul druk bezig was te bekijken hoe we daarnaar toe gaan zeilen. Waarschijnlijk toch anders dan we in eerste instantie van plan waren, wordt vervolgd. Rond vier uur waren we terug aan boord.

donderdag 2 oktober
BAIE DE PAMANDZI BIJ PETITE TERRE, MAYOTTE, (12 46.782 S 45 15.702 E)  
Rond zes uur zaten we lekker in de kuip, ik met een kop koffie Paul met zijn ontbijt. Toen het te warm werd gingen we naar binnen waar we wat klusjes deden. Rond half tien gingen we naar de kant waar we bij de yachtclub internette en ik de vuile kleren en beddengoed met de wasmachine waste (twee euro per wasbeurt). Onderwijl zette ik de foto’s op de blogspot en zocht informatie waar we konden stoppen bij Mozambique mocht het hard gaan waaien. We hadden via noonsite en compendium enkele ankerplekken gevonden waar ze voorheen zonder inklaren waren gestopt. Op een recentere site zag ik dat er dichtbij enkele van deze ankerplekken lodges/hotels waren gebouwd waarvan de managers de ambtenaren waarschuwde als ze een boot voor anker zagen. Deze kwamen dan en moesten geld zien waardoor er nu werd geadviseerd nergens te stoppen vanwege de corruptie. Ik liet dit alles gelijk aan Paul zien, wordt vervolgd. Verder was ik druk bezig met het uitwerken van de Compendium zuid Afrika van soggypaw,  de Zuid Afrika pilot en wat andere sites over waar we willen stoppen en wat er dan te doen en te bezichtigen is. Paul keek voornamelijk YouTube filmpjes waar hij zijn informatie vandaan haalt. Vlak voor we terug gingen belde ik nog even met mijn moeder. Rond half drie gingen we terug naar de Giebateau en stopten onderweg bij de  Franse zeilboot Kaona met Helena en Remi waar we aan boord werden uitgenodigd. Ze waren ook al lang onderweg, zijn ook naar Ushuaia en Alaska geweest en we bleken enkele gemeenschappelijke kennissen te hebben zoals Bannister en Sunstone. Rond vijf uur waren we terug op de Giebateau. 

Woensdag 1 oktober
BAIE DE PAMANDZI BIJ PETITE TERRE, MAYOTTE, (12 46.782 S 45 15.702 E)  
Rond negen uur kwam Martin met zijn bijboot bij de Giebateau en gaf ons het inklaar formulier dat we moesten invullen en spraken af zelf met een taxi naar het vliegveld te gaan. Na de koffie vulde ik het formulier in en gingen we naar de kant waar we met de taxibusje naar het vliegveld reden. De taxi’s zijn hier collectief en hebben per regio een vast tarief. Er zaten al wat mensen in zodat we rondgereden werden om andere passagiers af te zetten maar ook omdat er blokkades op de weg waren voordat we bij het vliegveld aankwamen. Van een mede passagier hoorden we dat er vaak blokkades waren veroorzaakt door bewoners die protesteerden tegen verschillende dingen. Bij het kleine vliegveld liepen we naar een telefoon waar het nummer van de immigratie op stond. Even later kwam er een ambtenaar die het formulier en de paspoorten meenam en na tien minuten kregen we onze paspoorten (zonder stempel) en het formulier met stempel terug. Met de taxi reden we terug naar de yachtclub waar we het formulier in de postbox van Martin deden. We kwamen in gesprek met enkele franse zeilers en zagen dat iemand gemasseerd werd. Het bleek een masseuse te zijn die hier op haar boot woont en soms zeilers helpt/masseert. Paul heeft soms hoofdpijn dat uit zijn nek/schouder komt en we vroegen of zij ernaar wilde kijken. Na wat strekken en drukken vertelde ze wat de oorzaak was en liet ze mij zien waar de drukpunten (acupressure) waren waardoor de pijn weg trok en gaf ze Paul oefeningen die hij moest doen om dit te voorkomen. Bij de yachtclub hadden ze gratis WiFi zodat we lange tijd op de telefoon internetten en mijn moeder belde. Rond drie uur gaf Martin ons formulier met extra stempel terug. Dit moeten we aan boord houden aangezien we controle kunnen krijgen als we hier gaan rondzeilen. Rond half vier waren we terug aan boord waar we rustig in de kuip zaten en binnen wat klusjes deden. 

dinsdag 30 september
TAAL
In Mayotte worden vier talen gesproken. Ondanks het feit dat het Frans de enige officiële taal is, overtreffen de drie andere landstalen, het inheemse Bushi en Shimaore (een Comorees dialect) en het Swahili afkomstig uit Tanzania de Franse taal. Het Shimaore is daarvan veruit de belangrijkste taal.

BAIE DE PAMANDZI BIJ PETITE TERRE, MAYOTTE, (12 46.782 S 45 15.702 E)  
06.00 167 mijl Pos 12 47.400 S 45 59.192 E  42 mijl/koers 261 naar Mayotte.
12.00  100 mijl Pos 13 01.220 S 47 00.652 E
14.30  220 mijl Pos 12 46.782 S 45 15.702 E BAIE DE PAMANDZI
Rond half zes werd het licht en kwam er wat wind zodat we de zeilen hesen en aan de wind richting Mayotte zeilden. Even later kwam de zon tevoorschijn en trok de wind aan tot ca. tien a dertien knopen zodat we lekker doorzeilden. Rond twaalf uur waren we nog maar een half uur van de “Pass de Brandele” vandaan toen de stuurautomaat begon te piepen aangezien deze de weinig stroom kreeg en het niet meer deed. Vol tuig stuurde ik de Giebateau door de Pass tussen het koraal door. Eenmaal in de lagoon haalden we met veel moeite het grootzeil naar beneden(erg lastig zonder stuurautomaat). Vervolgens zeilden we alleen op voorzeil door de lagoon naar Baie de Panmandzi bij het eiland petite Terre (Ile Panmandzi) waar ons anker er rond half drie en na tweehonderdtwintig mijl inging. Ik riep “Mayotte traffic” op om ons te melden en vroeg of we morgen konden inklaren maar helaas moesten we vandaag komen. Toen we goed en wel lagen gingen we naar de kant en vroegen naar Martin (havenmeester) die ons verder zou helpen. Na enig zoeken vonden we hem in de marina (scheepswerf) waar hij bezig was met zijn boot. Mayotte Traffic had al contact met hem opgenomen dat we waren aangekomen en nu moesten we alleen nog naar het vliegveld voor immigratie maar dat kon ook morgen want dan had hij tijd. Terug aan boord ruimden we de spullen op, starten Starlink die nog steeds op pauze stond maar het nu wel deed zodat we de e-mails binnen haalden en mijn moeder belden. Daarna gingen we vroeg naar bed.

maandag 29 september
GESCHIEDENIS MAYOTTE
Het eiland is in de 16e eeuw ontdekt door de Portugees Diego Ribeiro. In 1831 werd Mayotte door de koning van Madagaskar veroverd. Deze verkocht het in 1841 aan Frankrijk, dat het met de andere eilanden van de Comoren tot één kolonie samenvoegde.
Bij het referendum over de onafhankelijkheid van de Comoren van 1974 koos Mayotte ervoor om Frans te blijven, terwijl de andere eilanden kozen voor onafhankelijkheid. In maart 2009 maakte de bevolking middels een referendum met 95,2% voorstemmen duidelijk dat Mayotte een volwaardig overzees departement van Frankrijk moest worden. Dit betekende onder meer dat er een eind kwam aan de polygamie en sharia die op de islamitische eilanden gold. Op 31 maart 2011 werd Mayotte het vijfde Franse overzeese departement en het 101e Franse departement. Op 1 januari 2014 werd het recht van de Europese Unie geldig in Mayotte, doordat de eilandengroep de status van ultraperifere regio verkreeg.
In 2017, 2018 en 2022 braken op Mayotte ernstige onlusten uit als protest tegen de illegale immigratie vanuit de Comoren, Madagaskar en ook steeds meer van het Afrikaanse vasteland. In deze jaren werden zo'n 24.000 migranten per jaar door Frankrijk gedeporteerd naar vooral het Comoorse eiland Anjouan. In 2023 zond Frankrijk vijfhonderd militairen naar het eiland om 20.000 extra migranten uit te zetten en een deel van de sloppenwijken te 'zuiveren'. Maar de migranten blijven komen, ondanks de soms gevaarlijke oversteek.
Op vrijdag 13 december 2024 werd het eiland getroffen door de tropische cycloon Chido, de zwaarste cycloon sinds 1934. Er werden windstoten gemeten van 226 kilometer per uur. Er vielen 39 doden en meer dan 5.600 gewonden. Naast veel schade aan openbare voorzieningen, waaronder een ziekenhuis en de luchthaven Pamandzi, werden veel sloppenwijken verwoest. Dat kwam niet alleen door de wind, maar ook door de overstromingen die door de orkaan werden veroorzaakt. Tijdens de ramp viel het mobiele netwerk uit, net als de watervoorziening, de elektriciteit en het internet. Gebouwen die aardbevingsbestendig waren gebouwd, konden niet tegen de orkaan op. Ook dreigde het voedsel op te raken.
Bij de barbecue eergisteren in Creater Bay hadden we gehoord dat er in Madagascar onrust was vanwege het water en elektriciteit dat beschikbaar was en dat hetzelfde ook voor Mayotte gold, afwachten maar!

TWEEDE DAG OP ZEE   (OP WEG NAAR MAYOTTE)
06.00 086 mijl Pos 13 00.585 S 47 13.962 E  114 mijl/koers 276 naar Mayotte.
12.00  100 mijl Pos 13 01.220 S 47 00.652 E
18.00  119 mijl Pos 12 56.720 S 46 41.767 E 
00.00 143 mijl Pos 12 47.444 S 46 23.040 E
Rond zes uur werd het licht en kwam er een en lichte bries van ca. zes a zeven knopen wind zodat we de zeilen hesen en vol tuig aan de wind richting Mayotte zeilden. De wind draaide steeds een beetje zodat we rond acht uur de All Purpose Genua hesen en met een knik in de schoot langzaam verder zeilden. De wind nam langzaam af en door de swell die vanaf de noordkust van Madagascar kwam begonnen de zeilen rond twaalf uur te klapperen zodat we de zeilen weghaalden en verder motorden. Onderweg hielden we om beurten wacht en zagen twee tankers. Rond vijf uur (vlak voor het donker werd) kregen we wat wind en zeilden vol tuig aan de wind de nacht in. We zagen nog drie tankers in de buurt en riepen er twee op, beide zagen ons op de AIS radar. Ook vandaag hadden we geen internet dus geen weerbericht, e-mails en watts app. In de nacht zeilden we onder een prachtige sterrenhemel met een bijna halve maan die over het water scheen tot rond drie uur de wind zover afgenomen was dat de zeilen begonnen te klapperen en we alweer een motorboot werden. Zo motorden we verder de nacht door en zagen aan de horizon de lichten van Mayotte verschijnen.

zondag 28 september
GEOGRAFIE MAYOTTE 
Mayotte is een Frans overzees departement, gelegen in de Indische Oceaan tussen Madagaskar en Mozambique.
Mayotte, bestaande uit het hoofdeiland Grande-Terre en de bijbehorende eilandjes Petite-Terre, Mtsamboro en Mbouzi, ligt ten noorden van de Straat Mozambique. Het behoort tot de eilandengroep van de Comoren, maar niet tot de republiek van de Comoren, waartoe de rest van de eilandengroep wel behoort.
Mayotte heeft een oppervlakte van 374 km2 (ca. 39 bij 22 kilometer). De meeste inwoners wonen in de hoofdstad Mamoudzou dat op het hoofdeiland Grande-Terre ligt en die tot 1963 de hoofdstad van de Comoren was. Dzaoudzi op Petite-Terre bezit de luchthaven Dzaoudzi- Pamandzi.
Het hoogste top (660 meter) is die van de Mont Bénara, een uitgedoofde vulkaan. Rondom het eiland zijn veel koraalriffen.

EERSTE DAG OP ZEE   (OP WEG NAAR MAYOTTE)
05.30 000 mijl Pos 13 23.977 S 48 13.216 E  187 mijl/koers 286 naar Mayotte.
12.00  022 mijl Pos 13 07.441 S 48 04.648 E
18.00 052 mijl Pos 12 52.000 S 47 41.190 E 
00.00 068 mijl Pos 13 02.125 S 47 31.565 E 
03.00 076 mijl Pos 13 01.898 S 47 23.957 E 
Rond half zes haalden we ons anker op en hesen de zeilen. Vol tuig zeilden we met een landbries van ca. zes knopen de baai uit en met een knik in de schoot langs Nosy Be noordwaarts in de hoop dat als we noordelijker van Madagascar waren we de wind die om de kaap stond zouden oppikken. Rond tien uur hadden we te weinig wind en begonnen de zeilen door de swell te klapperen zodat we anderhalf uur motorden tot we ca. zeven a tien knopen wind kregen en we vol tuig aan de wind noordwestwaarts zeilden. In het begin zagen we nog meerdere kano’s met zeiltjes en enkele motorboten met toeristen maar verder uit de kust waren we alleen. Vlak voor het donkere werd draaide de wind steeds meer tegen en kwamen we uit bij de Castor bank (ondiepte) waar we een walvis zagen en verschillende Madagassische houten visboten. We gingen overstag en zeilden onder een mooie sterrenhemel met een iets kleine halve maan zuidwestwaarts de nacht in. 
Nieuw bij starlink is dat als je het abonnement op pauze zet je vijf euro moet betalen maar je daarvoor wel noodoproepen kan doen. Zodoende hadden we onze starlink op pauze laten staan om te kijken wat dit inhield. Met een abonnement op pauze kregen we op zee geen verbinding en omdat we nog niet helemaal weten wanneer we Mayotte gaan verlaten kozen we ervoor niet het dure abonnement in te schakelen maar het even zonder internet te doen tot we in Mayotte zijn. 
Nadat we een film hadden gekeken ging ik rond negen uur slapen en had Paul de eerste wacht. De wind nam steeds meer af maar hij hield de Giebateau zeilende. Toen ik om twaalf uur de wacht overnam, nam de wind nog meer af en begonnen de zeilen te klapperen zodat we deze weghaalden en de motor startten. Zo motorden we de rest van de nacht verder.

MADAGASCAR SEPTEMBER 2025

DUBBELKLIK OP FOTO'S OM GROTER TE MAKEN.

MADAGASCAR 

dinsdag 30 september
TAAL
In Mayotte worden vier talen gesproken. Ondanks het feit dat het Frans de enige officiële taal is, overtreffen de drie andere landstalen, het inheemse Bushi en Shimaore (een Comorees dialect) en het Swahili afkomstig uit Tanzania de Franse taal. Het Shimaore is daarvan veruit de belangrijkste taal.

BAIE DE PAMANDZI BIJ PETITE TERRE, MAYOTTE, (12 46.782 S 45 15.702 E)  
06.00 167 mijl Pos 12 47.400 S 45 59.192 E  42 mijl/koers 261 naar Mayotte.
12.00  100 mijl Pos 13 01.220 S 47 00.652 E
14.30  220 mijl Pos 12 46.782 S 45 15.702 E BAIE DE PAMANDZI
Rond half zes werd het licht en kwam er wat wind zodat we de zeilen hesen en aan de wind richting Mayotte zeilden. Even later kwam de zon tevoorschijn en trok de wind aan tot ca. tien a dertien knopen zodat we lekker doorzeilden. Rond twaalf uur waren we nog maar een half uur van de “Pass de Brandele” vandaan toen de stuurautomaat begon te piepen aangezien deze de weinig stroom kreeg en het niet meer deed. Vol tuig stuurde ik de Giebateau door de Pass tussen het koraal door. Eenmaal in de lagoon haalden we met veel moeite het grootzeil naar beneden(erg lastig zonder stuurautomaat). Vervolgens zeilden we alleen op voorzeil door de lagoon naar Baie de Panmandzi bij het eiland petite Terre (Ile Panmandzi) waar ons anker er rond half drie en na tweehonderdtwintig mijl inging. Ik riep “Mayotte traffic” op om ons te melden en vroeg of we morgen konden inklaren maar helaas moesten we vandaag komen. Toen we goed en wel lagen gingen we naar de kant en vroegen naar Martin (havenmeester) die ons verder zou helpen. Na enig zoeken vonden we hem in de marina (scheepswerf) waar hij bezig was met zijn boot. Mayotte Traffic had al contact met hem opgenomen dat we waren aangekomen en nu moesten we alleen nog naar het vliegveld voor immigratie maar dat kon ook morgen want dan had hij tijd. Terug aan boord ruimden we de spullen op, starten Starlink die nog steeds op pauze stond maar het nu wel deed zodat we de e-mails binnen haalden en mijn moeder belden. Daarna gingen we vroeg naar bed.

maandag 29 september
GESCHIEDENIS MAYOTTE
Het eiland is in de 16e eeuw ontdekt door de Portugees Diego Ribeiro. In 1831 werd Mayotte door de koning van Madagaskar veroverd. Deze verkocht het in 1841 aan Frankrijk, dat het met de andere eilanden van de Comoren tot één kolonie samenvoegde.
Bij het referendum over de onafhankelijkheid van de Comoren van 1974 koos Mayotte ervoor om Frans te blijven, terwijl de andere eilanden kozen voor onafhankelijkheid. In maart 2009 maakte de bevolking middels een referendum met 95,2% voorstemmen duidelijk dat Mayotte een volwaardig overzees departement van Frankrijk moest worden. Dit betekende onder meer dat er een eind kwam aan de polygamie en sharia die op de islamitische eilanden gold. Op 31 maart 2011 werd Mayotte het vijfde Franse overzeese departement en het 101e Franse departement. Op 1 januari 2014 werd het recht van de Europese Unie geldig in Mayotte, doordat de eilandengroep de status van ultraperifere regio verkreeg.
In 2017, 2018 en 2022 braken op Mayotte ernstige onlusten uit als protest tegen de illegale immigratie vanuit de Comoren, Madagaskar en ook steeds meer van het Afrikaanse vasteland. In deze jaren werden zo'n 24.000 migranten per jaar door Frankrijk gedeporteerd naar vooral het Comoorse eiland Anjouan. In 2023 zond Frankrijk vijfhonderd militairen naar het eiland om 20.000 extra migranten uit te zetten en een deel van de sloppenwijken te 'zuiveren'. Maar de migranten blijven komen, ondanks de soms gevaarlijke oversteek.
Op vrijdag 13 december 2024 werd het eiland getroffen door de tropische cycloon Chido, de zwaarste cycloon sinds 1934. Er werden windstoten gemeten van 226 kilometer per uur. Er vielen 39 doden en meer dan 5.600 gewonden. Naast veel schade aan openbare voorzieningen, waaronder een ziekenhuis en de luchthaven Pamandzi, werden veel sloppenwijken verwoest. Dat kwam niet alleen door de wind, maar ook door de overstromingen die door de orkaan werden veroorzaakt. Tijdens de ramp viel het mobiele netwerk uit, net als de watervoorziening, de elektriciteit en het internet. Gebouwen die aardbevingsbestendig waren gebouwd, konden niet tegen de orkaan op. Ook dreigde het voedsel op te raken.
Bij de barbecue eergisteren in Creater Bay hadden we gehoord dat er in Madagascar onrust was vanwege het water en elektriciteit dat beschikbaar was en dat hetzelfde ook voor Mayotte gold, afwachten maar!

TWEEDE DAG OP ZEE   (OP WEG NAAR MAYOTTE)
06.00 086 mijl Pos 13 00.585 S 47 13.962 E  114 mijl/koers 276 naar Mayotte.
12.00  100 mijl Pos 13 01.220 S 47 00.652 E
18.00  119 mijl Pos 12 56.720 S 46 41.767 E 
00.00 143 mijl Pos 12 47.444 S 46 23.040 E
Rond zes uur werd het licht en kwam er een en lichte bries van ca. zes a zeven knopen wind zodat we de zeilen hesen en vol tuig aan de wind richting Mayotte zeilden. De wind draaide steeds een beetje zodat we rond acht uur de All Purpose Genua hesen en met een knik in de schoot langzaam verder zeilden. De wind nam langzaam af en door de swell die vanaf de noordkust van Madagascar kwam begonnen de zeilen rond twaalf uur te klapperen zodat we de zeilen weghaalden en verder motorden. Onderweg hielden we om beurten wacht en zagen twee tankers. Rond vijf uur (vlak voor het donker werd) kregen we wat wind en zeilden vol tuig aan de wind de nacht in. We zagen nog drie tankers in de buurt en riepen er twee op, beide zagen ons op de AIS radar. Ook vandaag hadden we geen internet dus geen weerbericht, e-mails en watts app. In de nacht zeilden we onder een prachtige sterrenhemel met een bijna halve maan die over het water scheen tot rond drie uur de wind zover afgenomen was dat de zeilen begonnen te klapperen en we alweer een motorboot werden. Zo motorden we verder de nacht door en zagen aan de horizon de lichten van Mayotte verschijnen.

zondag 28 september
GEOGRAFIE MAYOTTE 
Mayotte is een Frans overzees departement, gelegen in de Indische Oceaan tussen Madagaskar en Mozambique.
Mayotte, bestaande uit het hoofdeiland Grande-Terre en de bijbehorende eilandjes Petite-Terre, Mtsamboro en Mbouzi, ligt ten noorden van de Straat Mozambique. Het behoort tot de eilandengroep van de Comoren, maar niet tot de republiek van de Comoren, waartoe de rest van de eilandengroep wel behoort.
Mayotte heeft een oppervlakte van 374 km2 (ca. 39 bij 22 kilometer). De meeste inwoners wonen in de hoofdstad Mamoudzou dat op het hoofdeiland Grande-Terre ligt en die tot 1963 de hoofdstad van de Comoren was. Dzaoudzi op Petite-Terre bezit de luchthaven Dzaoudzi- Pamandzi.
Het hoogste top (660 meter) is die van de Mont Bénara, een uitgedoofde vulkaan. Rondom het eiland zijn veel koraalriffen.

EERSTE DAG OP ZEE   (OP WEG NAAR MAYOTTE)
05.30 000 mijl Pos 13 23.977 S 48 13.216 E  187 mijl/koers 286 naar Mayotte.
12.00  022 mijl Pos 13 07.441 S 48 04.648 E
18.00 052 mijl Pos 12 52.000 S 47 41.190 E 
00.00 068 mijl Pos 13 02.125 S 47 31.565 E 
03.00 076 mijl Pos 13 01.898 S 47 23.957 E 
Rond half zes haalden we ons anker op en hesen de zeilen. Vol tuig zeilden we met een landbries van ca. zes knopen de baai uit en met een knik in de schoot langs Nosy Be noordwaarts in de hoop dat als we noordelijker van Madagascar waren we de wind die om de kaap stond zouden oppikken. Rond tien uur hadden we te weinig wind en begonnen de zeilen door de swell te klapperen zodat we anderhalf uur motorden tot we ca. zeven a tien knopen wind kregen en we vol tuig aan de wind noordwestwaarts zeilden. In het begin zagen we nog meerdere kano’s met zeiltjes en enkele motorboten met toeristen maar verder uit de kust waren we alleen. Vlak voor het donkere werd draaide de wind steeds meer tegen en kwamen we uit bij de Castor bank (ondiepte) waar we een walvis zagen en verschillende Madagassische houten visboten. We gingen overstag en zeilden onder een mooie sterrenhemel met een iets kleine halve maan zuidwestwaarts de nacht in. 
Nieuw bij starlink is dat als je het abonnement op pauze zet je vijf euro moet betalen maar je daarvoor wel noodoproepen kan doen. Zodoende hadden we onze starlink op pauze laten staan om te kijken wat dit inhield. Met een abonnement op pauze kregen we op zee geen verbinding en omdat we nog niet helemaal weten wanneer we Mayotte gaan verlaten kozen we ervoor niet het dure abonnement in te schakelen maar het even zonder internet te doen tot we in Mayotte zijn. 
Nadat we een film hadden gekeken ging ik rond negen uur slapen en had Paul de eerste wacht. De wind nam steeds meer af maar hij hield de Giebateau zeilende. Toen ik om twaalf uur de wacht overnam, nam de wind nog meer af en begonnen de zeilen te klapperen zodat we deze weghaalden en de motor startten. Zo motorden we de rest van de nacht verder.

zaterdag 27 september
CREATER BAY, NOSY BE, (13 23.977 S 48 13.216 E)  
Rond zeven uur gingen we naar de kant en wandelden naar de Bazaar supermarkt en de groente/fruit markt waar we van ons laatste Malagassische geld boodschappen deden. We hadden gehoord dat het in Mayotte allemaal erg duur was dus hebben we hier goed inkopen gedaan. Rond half negen waren we terug aan boord waar we samen koffie/chocomelk dronken en ik daarna de spullen opruimde en het pre arrival formulier voor Mayotte invulde en verstuurde terwijl Paul buiten klusjes deed. Op noonsite had ik dit formulier gedownload en verstuurde dit naar vier e-mail adressen (martin.hochart@developpement-durable.gouv.frmaitredeport@mayotte.cci.frcontact@mayotte-plaisance.comclearance@mayotte-plaisance.com). Al snel kreeg ik van Martin antwoord dat het goed ontvangen was. Het was inmiddels erg warm geworden zodat we binnen de lunch aten en we daarna siësta hielden. Halverwege de middag startten we de generator op om stroom te draaien, dronken we samen een bananenmilkshake en deed ik de administratie. Rond zes uur gingen we naar de kant voor de Barbecue bij het restaurant bij de marina/dinghy dock waar we Sue en Simon ontmoetten en de Nederlanders van de zeilboot wanderlust met Joeri en Linda aan boord.  Het was rustiger dan voorheen omdat al veel zeilboten zuidwaarts waren vertrokken. Hier hoorden we dat er gisteren onrust en rellen waren uitgebroken waarbij doden waren gevallen in de hoofdstad in het midden van Madagascar omdat mensen protesteerden tegen het weinige water en elektriciteit dat ze kregen. Door internet was deze onrust ook naar andere delen in Madagascar overgeslagen maar hier merkten we er gelukkig weinig van. Maar goed dat we donderdag waren uitgeklaard, morgen vertrekken we naar Mayotte. 

vrijdag 26 september
CREATER BAY, NOSY BE, (13 23.977 S 48 13.216 E)  
Rond zes uur haalden we ons anker op en met een lichte landwind zeilden we rustig alleen op voorzeil richting de straat van Mozambique en onderwijl vulde de watermaker één van onze watertanks. Rond half acht hadden we geen wind en dobberden we rustig wat rond tot er rond negen uur een lichte zeebries kwam en we rustig naar Creater bay zeilden waar ons anker er rond half tien tussen enkele andere zeilboten inging. We zette de starlink aan en gingen beide internetten. Rond twaalf uur maakte ik de lunch en bakte gehaktballen van het gehakt dat ik gisteren in de “Champion” Supermarkt had gekocht. Van Sue had ik gehoord dat de eigenaar van deze supermarkt als slager was begonnen en een goede naam had opgebouwd vandaar dat ik daar gisteren gehakt, kipfilet en worstjes had gekocht. Na de lunch hielden we siësta, onderuit met boek/krant. Rond zes uitgingen we naar de kant waar we andere zeilers ontmoetten en een pizza aten. Rond half negen waren we terug aan boord en belde ik nog even met mijn moeder. 

donderdag 25 september
ANDOANY, BAY, NOSY BE, (13 24.448 S 48 17.062 E)  
Na de koffie/chocomelk gingen we rond half negen naar de kant om uit te klaren.
We wisten al dat alles dichtbij de haven was en dat we als eerst naar het havenkantoor (APMF) moesten. Hier moesten we het uitklaarpapier dat we van het ministerie hadden gekregen afgeven met daarbij een bemanningslijst. Ze kopieerde beide papieren en met deze papieren moesten we als eerst naar de custom(douane) waar ze de papieren in ontvangst namen en we 160.000 Aria (€32,00) moesten betalen vervolgens moesten we naar de politie waar we dezelfde papieren afgaven en 120.000 (€24,00) moesten betalen. Daarna gingen we terug naar het havenkantoor voor de rest van het papierwerk en melden we dat we morgen ochtend vroeg vertrokken. Ook hier moesten we 120.000 Aria(€24,00) betalen. Als laatst gingen we naar de immigratie waar drie mannen met Paul naar de Giebateau gingen om alles te controleren. Toen ze terug kwamen werden onze paspoorten gestempeld en betaalden we ook hier 120.000 (€24,00). Rond half elf en honderdvier euro armer waren we uitgeklaard.
Als eerst haalden we nog wat cash geld en daarna gingen we naar het restaurant “Casa Morfa” waar we een lekkere lunch aten. Terwijl ik nog wat boodschappen en wat rondwandelde bleef Paul internetten en namen we rond half drie een tuktuk terug naar de haven en terug naar de Giebateau waar ik de boodschappen opruimde en we mijn moeder belden. 

woensdag 24 september
ANDOANY, BAY, NOSY BE, (13 24.448 S 48 17.062 E)  
Vanochtend ging Paul het water in om de onderkant van de Giebateau schoon te maken. Het onderwaterschip was nog aardig schoon (heel weinig aangroei) zodat hij al snel klaar was. Na de koffie/chocomelk knipte ik Paul zijn haar en gingen we onderuit met boek/krant/internet. Een lekkere rustige dag aan boord! 

dinsdag 23 september
ANDOANY, BAY, NOSY BE, (13 24.448 S 48 17.062 E)  
Rond half zeven haalden we ons anker op en zeilden met ca twaalf knopen landwind alleen op voorzeil ruime wind door de “Passé de Loboke” tussen de eilanden Nosy Komba en Nosy Be naar Hellville waar ons anker er rond acht uur en na vijf mijl inging. 
ANDOANY OF OOK WEL HELL-VILLE 
Andoany (vroeger officieel Hell-Ville) is een stad op het eiland Nosy Be. De plaats is genoemd naar admiraal de Hell, Frans gouverneur van La Réunion. Nadat Andoany in 1960 onafhankelijk is verklaard werd de naam Hell-Ville officieel veranderd in Andoany.
Terwijl we in de kuip zaten keken we naar de drukte in de baai waar het een gaan en komen was van dhows en grotere kano’s met motor die spullen, mensen en toeristen vervoerden. 
Rond tien uur gingen we naar de steiger waar we de dinghy met een boatboy (vriend van Jimmy, man die hier alles regelt voor de zeilers) achterlieten. We wandelden door het centrum en zagen veel oude koloniale huizen, kanonnen, Madagascar beelden en vele winkeltjes. 
HELL-VILLE EN BORDUREN VAN LAKENS
Rond twaalf uur aten we onze lunch bij het restaurant Casa Mofo. Terwijl Paul daar bleef zitten ging ik nog even naar de groente/fruit, soeveniersmarkt omdat ik nog een flesje Ylangylang olie wilde kopen. Toen ik de Ylangylang olie in de flesjes rook was het niet zo sterk als de olie die ik al had gekocht en dus kocht ik niets. Terug op de steiger betaalden we de boatboy 10.000 aria (€2,00)en waren we rond drie uur terug op de Giebateau waar ik de boodschappen opruimde en we samen een bananenmilkshake dronken. In Nederland gaan jullie naar de winter hier gaan we naar de zomer en wordt het warmer en warmer, tijd voor siësta. In de namiddag starten we starlink op en belde ik mijn moeder. Na het avond eten keken we een Netflix film.  

maandag 22 september
AMPANGORINA, BAY, NOSY KOMBA, (13 26.631 S 48 21.183 E)   
Toen we rond zeven uur naar de kant gingen was het half tij en werd het laag water. Het getijde verschil was ca. vier meter dus toen we rond half twee terug waren was het water bijna even hoog en hadden we geen last van de rotsen.  
We wandelden deels langs de waterkant over strand en rotsen en deels een beetje landinwaarts over een pad tussen bos en langs veel lodges. Na een half uur kwamen we aan in het dorpje Antitoro waar Stéphano (Italiaan uit Rome) zich vanaf 1978 inzet voor de bewoners. In het dorp zagen we meerdere mooie gebouwen en de bekende hutjes waar de bewoners woonden. We zagen vrouwen kleding wassen, koken maar ook waren ze bezig grotere stukken steen met een hamer kleiner te slaan. Aan de andere kant van het dorpje aangekomen was een riviertje dat nu bijna droog stond en waar we over de rotsen naar de andere kant klauterden en via een bospad verder liepen. Al snel kwamen we op een mooi aangelegd pad van grote stenen met ernaast mooie planten die we volgden(project van Stefano). We kwamen uit bij een mooi huis met een grote groente/fruit tuin waar o.a sla, komkommers, tomaten en andere groentes werden verbouwden en zagen ook tabaksplanten. In de tuin werkten verschillende vrouwen die vertelden dat dit één van Stefano’s projecten was. We wandelden terug over het mooie aangelegde pad waar we de waterkrachtcentrale die Stefano met de bewoners heeft aangelegd passeerden. Terug in het dorpje zagen we een grote school waar we met de directeur spraken die trots vertelde dat er ca. zeshonderd leerlingen waren. Hij gaf ons een rondleiding door het door het dorp en bezochten de tandarts, osteopaat, bioscoop en een huis waar ze chocolade maakten. Allemaal projecten van Stefano met de inwoners. Bij het chocolade atelier kregen uitleg over hoe ze chocolade maakten:
De cacaoboon is de smaakbepalende grondstof van chocolade. 
Na de oogst ondergaan de bonen een natuurlijk gistingsproces en daarna worden ze in de zon te droog gelegd. Hierdoor ontwikkelen de bonen belangrijke smaak- en kleurcomponenten. Nadat ze door de molen in kleine stukjes zijn gemalen en gezeefd om de schil eruit te scheiden blijven er 'nibs' (2 à 3 mm gebroken stukjes cacaoboon) over. De nibs worden vervolgens geroosterd (gebrand). Waardoor de smaak zich verder ontwikkelt. Na het roosteren worden de nibs gemalen waarna er een pasteuze chocoladebruine  stof (de cacaomassa) ontstaat.  De cacaomassa wordt onder hoge druk uitgeperst, (hier met boormachine)waardoor cacaopoeder en -boter ontstaan. Smaak en kleur worden bepaald door de soort gebruikte cacaobonen en de temperatuur waarop ze geroosterd zijn.
VAN CHOCOLADE BOON VAN DE BOOM NAAR HEERLIJKE CHOCOLADE 
Na deze uitleg kochten we wat chocolade en bracht de directeur van de school ons naar Stefano die aan het werk was. Hij maakte tijd zodat we gezellig zaten te praten en hoorden hoe hij hier in 1978 was begonnen. 
STEFANO EN PAUL, OSTEOPAAT, TANDARTS, WATERKRACHTCENTRALE, DE SCHOOL
Zijn eerste project was het aanleggen van waterleidingen vanuit de rivier voor de hygiëne (waste en dronken uit hetzelfde water) daarna zorgde hij voor medische zorg, de school, goede paden bij het dorp en een waterkrachtcentrale voor energie. In het dorp is een kleuterschool en een lagere school waar niet alleen de kinderen van dit dorp op zitten maar ook kinderen van de andere dorpen op dit eiland, van het vaste land en van Nosy Be. De kinderen die van ver komen slapen hier door de weeks en gaan in het weekend naar huis. Terwijl we zaten te praten kwamen er enkele kleine kinderen die wat bananen en brood kregen. Dit bleken weeskinderen uit het dorp te zijn. In het dorp is een huis met gastvrouw die voor deze kinderen zorgt (een ander project van hem).  
Één van de andere projecten is de groente/fruit tuin waar we doorheen waren gelopen. Stefano betaald de vrouwen (salaris) die in de tuin werken en de opbrengst van de verkoop mogen ze ook houden. Toen hij op zijn school een meisje zag dat niet mee kon komen (laat bloeier) besloot hij met haar een project op te starten om van cacao bonen chocolade te maken. Ondertussen loopt dit project goed en heeft ze de school afgemaakt zodat ze hun project overdraagt aan andere meisjes en ze zelf naar de middelbare school in Nosy be gaat. Veel van Stefano’s projecten draagt hij over aan de lokale bevolking en start vervolgens andere projecten op. 
Stefano zelf woont zes maanden per jaar in het dorp en de rest van het jaar in Rome en La Reunion waar hij zich bezig houd met investeerders voor zijn projecten.
Rond twaalf uur en na veel mooie verhalen wandelden we terug naar Ampangorina waar we onderweg een Madagascar torenvalk zagen. De madagaskartorenvalk (Falco newtoni) is een roofvogel uit de familie der valken (Falconidae). 
MADAGASCAR TORENVALK
Rond half één waren we terug bij de bijboot maar omdat het nog te laag water was (net als gisteren) aten we de lunch in hetzelfde restaurant waar we de dinghy hadden achtergelaten en het eten goed was.
Rond twee uur waren we terug aan boord waar ik de foto’s op de blogspot plaatste en daarna de foto’s van vandaag op de computer zette en het stukje schreef terwijl Paul internette. Toen ik klaar was maakte ik het avond eten en belde ik mijn moeder. Daarna keken we zoals iedere avond een film.  

zondag 21 september
AMPANGORINA, BAY, NOSY KOMBA, (13 26.631 S 48 21.183 E)  
NOSY KOMBA
Nosy Komba is een klein vulkanisch eiland (8 kilometer in diameter) op 20 minuten vaarafstand van het eiland Nosy Be. Het eiland wordt ook wel Nosy Ambariovato genoemd, wat eiland omgeven door rotsen betekent. Het eiland is grotendeels bedekt met tropisch regenwoud en de hoogste punt is de vulkaan Antaninaomby met 622 meter.
GIEBATEAU BIJ NOSY KOMBA
Rond zeven uur gingen we naar de kant en liepen door het dorpje Ampangorina en door het Lemar park waar we zwarte Lemur/maki (al meerdere malen gezien) en drie Aldabra reuzenschilpadden zagen. 
DE ALDABRA REUZENSCHILDPAD
De Aldabra-reuzenschildpad is de op een na grootste schildpad ter wereld waarvan de man tot 250 kg en de vrouw 150 kg kan wegen. Kenmerkend is de donkere kleur van zijn koepelvormige schild, zijn ledematen zijn kort en robuust om het gewicht van het dier te kunnen dragen en zijn nek is onevenredig lang om voedsel te kunnen bereiken. Ze eten voornamelijk kruiden en houtachtige boomstammen. Zowel de nek als de ledematen zijn bedekt met verbeende schubben.
VROUWTJES ZWARTE MAKI - ALDABRA REUZENSCHILDPAD
ALDABRA REUZENSCHILDPAD - MANNETJES ZWARTE MAKI
Vervolgens liepen we door het tropische regenwoud waar we vele vogels hoorden en enkele zagen. Daarnaast zagen we ook meerdere mooie vlinders waaronder de Madagascar Forest nymph en een Reuzehognose slang.
REUZEHOGNOSE SLANG - MADAGASCAR FOREST NYMPH
Tijdens de wandeling passeerden we oude bomen, bloeiende bomen waaronder de Afrikaanse tulpenboom en de Gmelina Arborea (waarvan vele gele bloemen op de grond lagen), verschillende soorten bamboe, mooie bloeiende planten, aparte rotsformaties en hadden we soms prachtige uitzichten.
TIJDENS DE WANDELING; UITZICHT, OUDE BOOM, ROTS, HET PAD MET BAMBOO
BOMEN IN BLOEI; AFRIKAANSE TULPBOOM - GMELINA ARBOREA ROXB
De GMELINA AROBEA is snelgroeiende boom. Het produceert hoogwaardig hout dat wordt gebruikt bij de productie van meubels, ambachten, papieren pulp, brandstof en houtskool. De nectar van de bloemen levert honing van hoge kwaliteit op. 
Het eerste deel liepen we alleen door het bos maar hoe hoger we kwamen passeerden we ook akkers, plantages en vele soorten fruitbomen. We kwamen in gesprek met twee jongens die aan het werk waren en vertelden over de bomen en de vanille plant. Zo zagen we de kola boom met de kola noot, de cacao boom met cacao boon en de koffie boom waar op dit moment geen koffiebonen aanzaten.
DE KOLA BOOM EN NOOT
De Kolaboom met de kolanoot, dit is het zaad van de boom die behoort tot Cola acuminata (zie het geslacht Cola). De kolanoot heeft een bittere smaak en bevat cafeïne en wordt gebruikt vanwege de stimulerende eigenschappen. Het gebruik van de kolanoot is net als het gebruik van koffie en thee een historische aangelegenheid. In veel West-Afrikaanse culturen wordt de noot gebruikt als verkwikker en om het hongergevoel te onderdrukken. Tevens wordt de noot gebruikt in ceremonies, waarin de noot wordt aangeboden aan gasten. De kolanoot is vooral bekend omdat deze werd gebruikt in Coca-Cola.
DE CACAO BOOM MET BOON
De cacaoboon is de smaakbepalende grondstof van chocolade. De vrucht groeit direct aan de stam. De boon is het zaad in de vrucht van de cacaoboom. Na de oogst ondergaan de bonen een natuurlijk gistingsproces, fermentatie. Hierdoor ontwikkelen de bonen belangrijke smaak- en kleurcomponenten. Na fermentatie worden de bonen gedroogd en verder verwerkt.
DE KOFFIE BOOM MET KOFFIEBOON
De vrucht van de koffieplant is een steenvrucht, een vrucht met een dikke harde pit en een dun laagje vruchtvlees. Deze pit (oftewel zaad) lijkt echter sterk op een boon wordt daarom koffieboon genoemd. Koffie wordt gemaakt van de ontvelde, gedroogde, geroosterde en gemalen zaden van de koffieplant. De koffiebessen hebben zo'n acht maanden nodig voordat ze rijp genoeg zijn om geplukt te worden. In deze acht maanden verkleuren ze van groen naar rood. Voor de duurdere koffie worden de bessen nog weleens selectief geplukt, maar meestal worden alle bessen geplukt, zowel de rode als de groene. De koffiebonen worden verwerkt, en daarna worden ze gebrand. De temperatuur wordt geleidelijk verhoogd van ongeveer 180 tot 250 °C en gedurende 7 tot 20 minuten verhit, afhankelijk van de gewenste branding, licht of donker.
BOVENSTE KOLA BOOM, TWEEDE DE CACAO, ONDERSTE KOFFIE EN VANILLE
We passeerden daarbij ook de vanille Planifolia waar een bloem aan zat.  De vanille-orchidee (Vanilla planifolia) levert de specerij vanille(stokjes), die niet alleen wordt verwerkt in levensmiddelen, maar ook in onder andere tabak en parfum. Madagaskar is de grootste producent van vanille met meer dan 2000 ton per jaar.
Even voor tien uur passeerden we een kerk waar vrouwen met kinderen naar toe liepen zodat we er ook heen gingen. De kerk zelf was wat vervallen maar bij de ingang bloeiden prachtige Hippaestrum bloemen. We bleven tot de dienst begon en daarna wandelden we iets verder naar een rots met een Christus beeld vanwaar we uitzicht hadden over het binnenland van Nosy Komba. 
KERK MET HIPPAESTRUM, BINNENKANT KERK, ROTS MET UITZICHT.
We liepen verder tot we op ca. zeshonderd meter waren en een ander pad insloegen. Tot nu toe hadden we de blauwe markering gevolgd maar nu volgden we de gele. Ergens moeten we een verkeerde afslag hebben genomen want opeens zagen we geen gele stippen maar bleef het pad goed tot we bij enkele huisjes kwamen waar het pad ophield. De vrouw vertelde dat de afdaling hier verder over rotsen ging en dat dit niet eenvoudig was. Al klauterend gingen we verder tot we de rotsen achter ons hadden gelaten en we op een pad uit kwamen dat alleen door bewoners werd gebruikt. We passeerden enkele huisjes/dorpjes tot we uiteindelijk weer op het goede pad uitkwamen waar we de gele en blauwe markeringen zagen en waarover we het laatste stukje naar Ampangorina liepen. Aangekomen in Ampangorina stonden er nu langs het pad allemaal kraampjes met souveniers en waar ik een flesje Ylangylang olie kocht. We aten in één van de restaurantjes kip en rond twee uur gingen we terug naar de Giebateau waar ik de foto’s bewerkte, informatie op internet opzocht en de website schreef terwijl Paul internette. Toen ik bijna klaar was belde ik mijn moeder waar mijn broer Ruud was en daarna aten we het avond eten en keken een film.

zaterdag 20 september
AMPANGORINANA BAY, NOSY KOMBA, (13 26.631 S 48 21.183 E)  
Na ontbijt en koffie pakten we onze printer en bleken de cartridge te zijn uitgedroogd. Gelukkig hadden we een extra zwarte cartridge bij ons zodat we alles toch konden printen. Nadat we hiermee klaar waren gingen we rond zeven uur naar de kant en liepen naar de “Bazaar” supermarkt waar we vers brood en vlees kochten. Terug aan boord dronken we koffie/chocomelk en toen er rond negen uur een lichte zeebries kwam haalden we ons anker op en zeilden alleen op voorzeil rustig langs de zuidkust van Nosy Be naar Nosy Komba. Ondertussen vernieuwde Paul een deel van de elektra kabel van het overloopbare zonnepaneel aangezien daar het probleem in zat. Het laatste stukje nam de wind toe tot ca vijftien knopen en zeilden we heerlijk tussen Nosy Be en Nosy Komba waar ons anker er rond half drie en na negen mijl bij het plaatsje Ampangorinana inging. Er lagen al verschillende motorbootjes en catamarans met toeristen voor anker. De rest van de middag zaten we rustig in de kuip en lazen een boek. 

vrijdag 19 september
CREATER BAY, NOSY BE, WESTKUST MADAGASCAR (13 34.326 S 48 05.690 E)  
Na ons ontbijt en koffie motorden we met de dinghy naar de plek waar de zeeschildpadden waren en waar ik snorkelde. Helaas waren er weinig zeeschildpadden maar zag ik wel mooie planten, grote gekleurde vissen en tussen het koraal zwommen kleine gekleurde visjes.
Terug aan boord dronken we koffie/chocomelk, deden wat klusjes en na een vroege lunch hielden we siësta. Rond twee uur haalden we Pino met zijn vriendin Yasmine (zoon van Spaanse familie) op en zeilden alleen op voorzeil gezellig naar Creater bay bij Nosy Be waar ons anker er rond half vijf en na acht mijl inging.
PINO EN  YASMINE OP DE GIEBATEAU
De rest van hun familie was met de motorboot van het hotel naar een ander hotel op Nosy Be gebracht. Toen we goed geankerd lagen bracht Paul Pino met zijn vriendin naar de kant vanwaar ze een tuktuk namen naar het hotel waar de rest van hun familie was. Ondertussen belde ik mijn moeder en rond zes uur gingen we naar de kant waar we bij het restaurant Sue (aanspreekpunt voor zeilers in Nosy Be) en andere zeilers ontmoetten. Terwijl we met zijn allen pizza aten hoorden we dat er de laatste week twee buitenboord motoren in Ambavatory bay (Russian bay) waren gestolen en dat er één was terug gevonden in het dorpje. We dachten dat er morgen een barbecue was maar dit bleek om de week te zijn, dus geen barbecue morgen. Rond acht uur waren we terug aan boord waar we nog een film keken voordat we naar bed gingen. 

donderdag 18 september
NOSY SAKATIA, WESTKUST MADAGASCAR (13 18.971 S 48 09.712 E)  
Vanochtend was Paul eerder wakker en ik pas om zeven uur. Na de koffie/ontbijt  haalden we de dinghy omhoog en smeerde Paul de gedeeltes van de tubes waar geen hoes omheen zat in met een UV protector. Vervolgens ging Paul het water in om de snelheidsmeter schoon te maken aangezien die niet meer goed werkte en zag hij ook dat we nog steeds heel weinig aangroei hadden maar dat het begon te komen. Onderwijl waste ik de vuile kleren en maakte binnen schoon. Toen we klaar waren motorden we naar de plek waar de zeeschildpadden gras aten en waar ik snorkelde. Wat is het toch gaaf om zo dichtbij deze schildpadden te zwemmen en te zien hoe ze met vier poten zwommen en met hun achterpoten stuurden en remden en ondertussen ook nog rustig gras aten. Daarnaast zag ik prachtige vissen, kreeftjes en witte anemonen.
Terug aan boord dronken we koffie/chocomelk en belden ondertussen met Dave/Wendy. 
We aten de lunch in de kuip en daarna hielden we siësta. Rond drie uur gingen we naar het strand aangezien ik een mooie broek had gezien die ik wilde kopen. Toen ik langs de verschillende kraampjes liep zag ik nog een andere mooie broek zodat ik er met twee thuis kwam, ieder 30.000 Aria (€6,00).
DE BROEKEN
Terug aan boord belde ik mijn moeder en was het tijd voor het avond eten en een film. 

woensdag 17 september
NOSY SAKATIA, WESTKUST MADAGASCAR (13 18.971 S 48 09.712 E)  
Terwijl het licht werd en de zon achter de heuvels tevoorschijn kwam dronk ik een kop koffie in de kuip en daarna deed ik yoga oefeningen voordat het te warm werd. Toen ik klaar was dronken Paul en ik samen koffie/chocomelk en rond negen uur gingen we naar de kant waar we een wandeling maakten. In eerste instantie liepen we langs de baai deels over het zandstrand deels over lava rotsen.
GIEBATEAU BIJ NOSY SAKATIA
Vervolgens wandelden we de heuvel op en kwamen langs verschillende huisjes waar vrouwen bezig waren en waar we een jongetje met een drum speelde. In de tuinen stonden enkele geschilderde houten beelden. 
JONGETJE OP DRUM, MADAGASSISCHE BESCHILDERD HOUTWERK
We wandelden verder de heuvel op vanwaar we een mooi uitzicht hadden over het groene binnenland met verderop in de heuvels een dorpje.
ONDERWEG: HET PAD, HET UITZICHT EN DE OUDE BOMEN
Op een gegeven moment kwamen we op het pad waar we gisteren ook hadden gelopen zodat we dezelfde route terug liepen en langs verschillende oude bomen met grote wortels en een Pachypodium lamerei (een plant uit de maagdenpalm familie die endemisch is op Madagaskar) kwamen. In de droge tijd van het jaar raakt de Pachypodium zijn bladeren kwijt maar blijft bloeien.
PACHYPODIYM IN BLOEI
Terug in het dorpje wandelden we over het strand langs wat souvenirs kraampjes naar de Sakatia Lodge waar we een Spaanse familie ontmoetten. We stonden een tijdje te praten toen de ouders gingen duiken en we hun dochter en zoon met vriendin meenamen om te snorkelen met de zeeschildpadden. We bleven met de dinghy bij hun en toen ze uit gesnorkeld waren brachten we ze terug naar de lodge waar we met zijn allen gezellig lunchten. Het werd een gezellige middag en rond drie uur waren we terug aan boord waar ik de foto’s klaarmaakte en Paul wat internette. Rond zes uur belde ik mijn moeder en aten we het avond eten.

dinsdag 16 september
NOSY SAKATIA, WESTKUST MADAGASCAR (13 18.971 S 48 09.712 E) 
Het bleef vanochtend bewolkt zodat we rond half tien naar de kant gingen en met hoog water de dinghy op de kant trokken. Vervolgens liepen we door het dorpje en langs de school waar de kinderen les kregen, de school vakantie is voorbij!
Het eerste stuk liepen we de heuvel op langs enkele huisjes met verschillende fruitbomen waaronder de mango, zuurvrucht, Jackfruit en bananen plantages. Op de akkertjes verbouwden ze o.a cassave, suikerriet en veel ananassen die we in verschillende groeistadia zagen.
ANANANAS PLANTEN
Toen we verder door het bos de heuvel op wandelden zagen vele verschillende soorten palmbomen, de Ylang Ylang bomen waarvan de bloemen al geplukt waren, koffie planten, zwarte bessen met bloem en vanille planten die langs stammen van bomen omhoog groeiden en waarvan de vanille al geplukt was. Naarmate we hoger kwamen werd het rotsachtiger en veranderende de vegetatie naar o.a varens en eucalyptus bomen. De blauwe gomboom (Eucalyptus globulus) die in bloei stond had een witachtige bloem met een doorsnede van circa 4 cm.
DE BLAUWE GOMBOOM (EUCALYPTUS) IN BLOEI.
Bij het hoogste punt aangekomen wandelen we over de bergrug van rode aarde en zagen we tussen de bomen een grote pure witte bloem met roze label; de Vanilla Madagascuris. De Vanilla madagascuris is een vanillate (monocotyledon planten uit de familie Orchidacae) endemisch tot Madagaskar. Het wordt gewoonlijk amalo genoemd in Sakalava.
VANILLE MADAGASCARIENSIS
Nadat we de rode bergkam hadden gepasseerd liepen we via de andere kant omlaag eerst over rotsen met uitzicht over het bos en de zee en en daarna door het bos tot we bij het mooie strand “Dance Beach” met een lodge aankwamen. 
ONDERWEG IN BOS, DE ROTSEN  EN DE RODE BERGKAM
Nadat we even wat hadden gezeten wandelden we dezelfde weg terug. Ook nu hoorden we vele verschillende vogels maar zagen er helaas niet veel en degene die we zagen hadden we al eerder gezien. Rond één uur waren we terug bij de Giebateau waar ik de lunch maakte. Inmiddels was de zon toch tevoorschijn gekomen en zaten we in de middag binnen bij de ventilator waar Paul de krant las en internette terwijl ik bezig was met de foto’s, uitzocht wat we gezien hadden en de blogspot schreef. Rond vijf uur belde ik mijn moeder en daarna maakte ik het avond eten dat we in de kuip aten. Toen het donker was gingen we naar binnen en sloten alles af voor de muggen.

maandag 15 september
NOSY SAKATIA, WESTKUST MADAGASCAR (13 18.971 S 48 09.712 E)  
Nadat ik yoga had gedaan kwam er rond kwart over zes een lichte bries en haalden we ons anker op. Alleen op voorzeil zeilden we de baai uit en dobber/zeilden langs Nosy Be noordoostwaarts naar Nosy Sakatia. Al dobber/zeilend checkten we enkele zonnepanelen omdat Paul vermoedde dat ze niet of niet goed werkten. We wisten al dat het opvouwbare zonnepaneel dat we tijdens de oversteek van de Indische oceaan hadden gerepareerd veel te weinig ampere gaf. Nu kwamen we erachter dat ook het overloopbare zonnepaneel op het dek niets deed. Rond negen uur kwam er een lichte zeebries en zeilden we rustig verder naar Nosy Sakatia waar ons anker er rond half twaalf tussen verschillende charters inging.  Na de lunch repareerde Paul de connecties van het overloopbare zonnepaneel en deed deze het weer. Ik was ondertussen bezig met de afwas en zette de foto’s op de blogspot. Daarna hielden we siësta en gingen onderuit met internet. Rond half vijf belden we mijn moeder en daarna aten we ons avond eten in de kuip. Toen het rond zes uur donker werd gingen we naar binnen en keken we een film.

zondag 14 september
CREATER BAY, NOSY BE, WESTKUST MADAGASCAR (13 34.326 S 48 05.690 E)  
Toen ik vanochtend in de kuip zat las ik uit de bijbel en luisterde naar kerkmuziek terwijl Paul in bed internette. Rond acht uur gingen we naar de kant en wandelden naar de Bazaar supermarkt waar we vlees, vers brood en croissantjes kochten. Op de terugweg zagen we dat de dhow die gisteren met heel veel zingende mensen was aangekomen nu bijna vertrok, de laatste mensen liepen door het water en klommen via de trap de dhow op.
DHOW VOL MET MENSEN
Tijdens de koffie/chocomelk met een croissantje zagen we dat De ware Jacob al vertrokken was. Paul wilde de barbecue aan steken maar dit lukte niet. Tijdens de oversteek van de Indische oceaan waren de golven zo hoog dat ook de barbecue die achterop hing niet droog is gebleven waardoor de regelaar van de barbecue is gecorrodeerd en ik het vlees in de pan moest bakken.
Inmiddels was het alweer dertig graden zodat we na de lunch siësta hielden, onderuit met boek/krant. Rond half vijf belde ik mijn moeder en daarna gingen we naar de kant waar we andere zeilers ontmoetten en we een lekkere pizza aten.

zaterdag 13 september
CREATER BAY, NOSY BE, WESTKUST MADAGASCAR (13 34.326 S 48 05.690 E)  
Het regende vanochtend maar rond zeven uur werd het droog en gingen we naar de kant. We liepen de straat uit waar we bij de kruising rechtsaf sloegen en waar even verderop de “Bazaar” supermarkt was. Onderweg passeerden vele tuktuks die vroegen of we een lift wilden, zagen we ossen voor de karren, zaten mensen langs de kant van de weg hun groentes en andere waren te verkopen en kwamen we langs een “Orange telefoon” winkel waar we onze telefoon met internet opwaardeerden. Als eerst gingen we naar de groente/fruit/vis/vlees markt die ietsje verderop was en waar we verse groente/fruit kochten en waar ze levende eenden en kippen vanuit manden verkochten. 
ONDERWEG- GROENTE,FRUIT, VIS, VLEES MARKT. 
Vervolgens gingen we naar de “Bazaar” supermarkt waar we brood, boter, eieren, melk en cola kochten. Terug namen we een tuktuk en waren rond negen uur terug aan boord waar we eerst samen koffie/chocomelk dronken en daarna de boodschappen opruimden. Toen we klaar waren zagen we de Nederlandse zeilboot “De ware Jacob” aankomen. Nadat ze goed lagen gingen we er heen en ontmoetten we Jaap en René van de Broek. We zaten een tijd gezellig te praten tot we rond drie uur terug naar de Giebateau gingen. Ik belde mijn moeder en rond vijf uur gingen we naar de kant waar we de andere zeilers ontmoetten en waar even later ook Jaap en Renee zich bijvoegen. De barbecue werd aangestoken en ieder moest om beurten zijn eigen vlees klaarmaken. Het werd een gezellige avond en rond half negen waren we terug aan boord.

vrijdag 12 september
CREATER BAY, NOSY BE, WESTKUST MADAGASCAR (13 34.326 S 48 05.690 E)  
Wat is het toch heerlijk om iedere ochtend, ik met een kop koffie en Paul met zijn ontbijt de zon met een rode gloed achter de heuvels te zien opkomen. 

OPKOMENDE ZON/VISSER MET OMGEVING
Rond zes uur kwam er een landbries tussen de heuvels door en zeilden we alleen op voorzeil langs nosy Kisimany noordwaarts richting Nosy Be. Zoals dagelijks nam de wind rond tien uur af en dobberden we rustig over het water waar vissers hun netten binnen haalden, we jagende vissen zagen die in groepjes uit het water sprongen en enkele dolfijnen. Rond elf uur kwam de zeebries al opzetten zodat we het voorzeil weer uitrolden en met ca acht knopen wind halve wind naar Nosy Be zeilden waar ons anker er rond half twee en na veertien mijl bij Creater bay inging. Er lagen al meerdere zeilboten voor anker die we al eerder waren tegen gekomen. In de middag lazen we een boek/krant en keken wat rond waar verschillende dhows eerst motorend en daarna zeilend de baai verlieten. Rond vijf uur starten we Starlink op zodat ik nog even met mijn moeder sprak en we daarna naar de kant gingen waar we verschillende zeilers tegenkwamen waaronder Simon van de charterboot Sail Ocean Afrika. Ook ontmoetten we Sue die hier van alles regelt waaronder de barbecue voor morgen. We aten een heerlijke pizza en waren rond half negen thuis.

donderdag 11 september
NOSY KISIMANY WESTKUST MADAGASCAR (13 34.326 S 48 05.690 E)  
Nadat ik yoga had gedaan, de broodmachine had gestart en we samen koffie/chocomelk hadden gedronken kwam er rond half negen een lichte zeebries en zeilden we ruime wind verder door Ambavatory bay waar we naast de rode aarde en de groene vegetatie enkele huisjes op de kant zagen. We besloten verder te gaan en kruisten aan de wind de baai uit. Rond elf uur verlieten we Ambavatory bay en zeilden halve tot ruime wind langs de kust oostwaarts naar het kleine eilandje Nosy Kisimany waar ons anker er rond half twee en na vijftien mijl inging. 
Toen we net goed en wel lagen kwam er een dhow aanzeilen die bij het Sakalava vissersdorpje op de kant stopten om bananen te verkopen. Wij gingen erheen en moesten achtduizend Aria voor een grote tros groene bananen betalen maar betaalden tienduizend (twee euro).
We hadden een stel lege cola flessen en gisteren hadden we van de charterman gehoord dat ze daar heel blij mee waren en dat ze die jaren gebruikten om spullen in te bewaren zodat we die hier weggaven.
In eerste instantie verbaasden het ons dat we hier bijna nergens plastiek afval bij de vissersdorpjes en op de stranden zagen (behalve bij de hoofdplaats op Nosy Be). In Indonesië, Malaysia en Thailand had het er vol mee gelegen. Maar in deze dorpjes hebben ze geen geld voor frisdrank of andere luxe. Ze maken hun kano’s/dhow van de bomen, huizen van palmbladeren, slapen op de grond in hun verhoogde hutten, halen hun fruit/groente van de bomen/struiken/planten, koken op houtvuurtjes en vissen voor hunzelf en verkopen een deel van hun vangst. Zo kunnen ze andere dingen kopen waaronder rijst, houtskool (om op te koken), pannen en (grote) plastiek bakken om hun kleren in te wassen en de groeten/vis in te bereiden, zeep en kleding al dragen veel vrouwen ook nog vaak Lavalava(omslagdoek). In de dorpjes waar meer toeristen/charters kwamen zagen we meer luxe waaronder radio’s op zonnepanelen en hadden de winkeltjes vaak zonnepanelen voor een koelkast/diepvries en televisie. 
De bewoners hier aan de westkust behoren tot de Sakalava clan en leven voornamelijk in vissersdorpjes. Ze zijn vaak nooit naar school geweest en spreken alleen Malagassische. Alleen de grotere vissersdorpjes (dat er niet veel zijn) hebben een leraar aangezien de vissersgemeenschap de leraar zelf moet betalen. Ze hebben een hekel aan de Merina clan die in de hooglanden/binnenlanden wonen en in de regering zitten. We hoorden gisteren dat de Merina clan hier zelfs geheel niet welkom waren.
Nadat we door het vissersdorpje hadden rondgewandeld gingen we terug naar de Giebateau waar we aan het eind van de middag starlink op starten om te internetten en mijn moeder belden. 

woensdag 10 september
AMBAVATORY BAY BIJ DE AMPASINDAVA PENINSULA (13 32.133 S 47 59.955 E)   
NOSY ATNSOHA AMPASINDAVA PENINSULA (13 30.895 S 47 57.730 E)  
Rond kwart over zes haalden we ons anker op en zeilden alleen op voorzeil met een lichte landbries en stroom mee de baai uit.  Daarna hadden we even geen wind maar wel een aardige swell waardoor het voorzeil begon te klapperen en we tot de punt van de Ampasindava peninsula motor/zeilden. Op de hoek kregen we genoeg wind en zeilden de laatste mijltjes naar het eilandje Nosy Antsoha (dat net om de hoek lag)waar ons anker er rond negen uur en na zes mijl inging. Bij het standje lagen al twee motorboten met toeristen en zodra de Giebateau goed voor anker lag gingen we naar de kant.
NOSY ATNSOHA AMPASINDAVA PENINSULA (13 30.895 S 47 57.730 E)  
Nosy Antsoha is een particulier eiland met een lemur park waar we 30.000 aria (zes euro) entree moesten betalen. Op de kant stond een informatie bord over de Lemuren.
INFORMATIE BORD.
Er zijn meer dan honderd verschillende soorten lemur/maki die in vijf families zijn onderverdeeld. 
1 Cheirogaleidsae; de kleinste en nachtdieren.
2 Lepilemuridae; middenmaat en voornamelijk nachtdieren (o.a sportive lemur)
3 Lemuridae; zijn overdag en in de avond actief (o.a de Vari groep en zwarte maki)
4 Indriidae; zijn overdag en in de avond actief en zijn de grootste, inclusief de Indri (grootste lemur) en de negen soorten Sifakas 
5 Daubentoiidae
Al snel zagen we drie soorten lemur/maki die gemeenschappelijk door elkaar heen leefden. Lemuren leven in bomen en zijn omnivoor, ze eten bladeren, bloemen, schors en fruit soms aangevuld met insectenlarven larven. Ze leven veelal in kleine groepen geleid door het wijfje. Van de parkwachters kregen we stukjes banaan en al snel zaten de verschillende soorten lemur/maki op onze hoofden en aten uit onze hand. Zo gaaf!

DE ZWART-WITTE VARI OF OOK WEL ZWART-WITTE BONTEMAKI
De vari of bonte maki is een lemuur uit de familie van de Lemuridae. Ze behoren tot één van de grootste maki’s die er zijn en kunnen in lengte van snuit tot eind staart wel 1 meter 20 worden. De Vari heeft een langharige vacht en een kraag die de oren en kin bedekt. Er worden drie geografische ondersoorten onderscheiden waaronder de zwart-witte vari.
ZWART WITTE VARI.

DE KROONSIFAKA
De kroonsifaka is een dagactieve lemuur uit het geslacht van de Sifaka's uit de familie van de Indriidae. Er zijn negen soorten Sifaka’s, hier zagen we de Kroon Sifaka en ook een kroon Sifaka met baby en in Moramba bay hadden we de Coquerel kroon Sifaka met baby gezien allemaal endemisch op Madagaskar. 
KROONSIFAKA

DE BRUINE OF ZWARTKOPMAKI
De bruine maki of zwartkopmaki is een zoogdier uit de familie van de Lemuridae. Deze halfapen hadden we ook in Moramba bay gezien maar nu zagen we ze van heel dichtbij. Ook deze zijn endemische op het eiland Madagaskar.
ZWARTKOPMAKI
We hadden een parkwachtster die aardig goed engels sprak en veel wist over de vegetatie en de dieren. We wandelden naar de top vanwaar we mooie uitzichten hadden, waar we een Madagascarzeearend in de boom zagen ( een endemische vogelsoort uit Madagaskar die ernstig bedreigd is), 
MADAGASCARZEEAREND
en ergens op de grond liep een Toeloespoorkoekoek.
TOELOESPOORKOEKOEK
We wandelden langs verschillende Malagassische bomen waaronder een heilige boom waar een wikkelrok in hing van iemand die hier een ritueel had gehouden. 
ONDERWEG; UITZICHT, MALAGASSISCHE BOOM, HEILIGE BOOM.
Terug bij de Lemu/maki’s waren de motorboten met toeristen verdwenen en lagen er twee andere zeilboten voor anker. Even later kwamen de mensen naar de kant. Één was Simon met de charterboot “Sail Ocean Afrika”  en op de andere catamaran zaten drie stellen uit zuid Afrika die de boot geleend hadden. We zaten lange tijd gezellig te praten en hoorden veel over het land en het zeilen in zuid Afrika. Ze spraken engels en zuid Afrikaans door elkaar dat grappig was omdat we enkele Zuid-Afrikaanse woorden herkenden uit het Nederlands. 
Rond twee uur waren we terug aan boord waar we aardig lagen te schommelen op de swell van de zeebries zodat we ons anker ophaalden en alleen op voorzeil terug naar Ambavatory bay zeilden waar ons anker er rond drie uur en na zes mijl inging. In eerste instantie zette ik de foto’s op de computer en daarna ging Starlink aan zodat ik alle informatie van de dieren/vogels kon opzoeken (sommige met hulp van Angelique/Marian) en sprak ik nog even met mijn moeder. Ondertussen was het tijd geworden voor het avond eten. 
Rond zes uur werd het donker en gingen zoals iedere avond alle ramen en deur dicht om de muggen waaronder de Dengue, Malaria en  Chikunguya  muggen buiten te houden. Van Simon hadden we gehoord dat de Malaria hier in dit gebied wel meeviel maar de Dengue en Chikunguya waren er zeker wel! Mochten we koorts/pijn krijgen moesten we geen aspirine slikken want dat werkt bloedverdunnend en één van de twee muggenvirus heeft ook een bloedverdunnend werking.

dinsdag 9 september
AMBAVATORY BAY BIJ DE AMPASINDAVA PENINSULA (13 32.122 S 47 59.973 E)  
Toen we vanochtend in de kuip zaten was het bewolkt en zagen we de regen in de verte aankomen. Een tijdje later regende het hard en vingen we het regenwater op voor de was en de douche. Rond elf uur was het droog en werd het alweer een warme dag zodat we binnen bij de ventilator zaten waar we een boek/krant lazen en ik de foto’s op de blogspot zette. In de avond vlak voor het donker werd kwamen er nog vijf catamarans die bij ons in de buurt voor anker gingen. 

maandag 8 september
AMBAVATORY BAY BIJ DE AMPASINDAVA PENINSULA (13 32.122 S 47 59.973 E)  
TUSSEN STOP: NOSY IRANJA (13 36.219 S 47 49.640 E)
Toen we even voor zes uur ons anker ophaalden zagen we aan de ene kant de hele grote volle maan en kwam aan de andere kant achter de heuvels de zon tevoorschijn. Alleen met voorzeil dobber/zeilden we met de stroom mee de rivier af naar de Mozambique straat en verder noordwaarts richting het eilandje Nosy Iranja. Er was te weinig wind en te veel swell waardoor het voorzeil begon te klapperen en we de motor erbij zetten. 
NOSY IRANJA (13 36.219 S 47 49.640 E)
Rond negen uur en na tien mijl ankerden we met laag water bij de spit van nosy Iranja Be (groot) en Kelly (klein).  Nosy Iranja is onder te verdelen in twee eilandjes: het grotere eiland Nosy Iranja Be en het kleinere zandbankje Nosy Iranja Kely met daartussen bij laag water een zandspit waarover je van het ene eiland naar het andere kon lopen. Op het grotere eiland zagen we aan de kant het vissersdorpje en tussen de bomen de top van de vuurtoren. Al snel zagen we de vele motorboten met toeristen aankomen die op de zandspit werden afgezet. In eerste instantie bleven we aan boord en keken naar de bedrijvigheid op de kant en zagen enkele schildpadden zwemmen. Na een vroege lunch gingen we naar de kant en wandelden over de spit naar het dorpje met de vele restaurantjes en kraampjes waar ze souvenirs verkochten en verder de heuvel op naar de vuurtoren die ontworpen is door Gustave Eiffel en vanwaar we mooie uitzichten over de oceaan en het eilandje hadden. 
NOSY IRANJA
We hadden al eerder gezien dat enkele vrouwen hun gezichten insmeerden met modder om zich tegen de zon te beschermen maar bijna altijd wilden deze vrouwen niet gefotografeerd worden. Vandaag zagen we weer één vrouw waarvan het gezicht was ingesmeerd met modder en die ik wel mocht fotograferen. Daarnaast zagen we meerdere vrouwen die prachtige bloemen patronen op hun gezichten hadden geschilderd, waarschijnlijk voor de toeristen maar mooi genoeg om er foto’s van te maken. 
VERSCHILLENDE VROUWEN OP NOSY IRANJA.
Rond half drie waren we terug aan boord en omdat we aardig op de swell lagen te rollen haalden we ons anker op en zeilden vol tuig halve wind noordwaarts naar Ambavatory bay. Onderwijl aten we ons avond eten, zagen we de zon achter de straat van Mozambique verdwijnen en kwam de grote volle maan tevoorschijn. In het donker passeerden we enkele kleine kano’s zonder lichten waarvan er één aan het vissen was, alles ging goed zodat ons anker er rond zeven uur en na veertien mijl naast vier andere brandende toplichten inging.

zondag 7 september 
BARAMAHAMAY RIVER WEST KUST MADAGASCAR (13 42.812 S 47 54.023 E) 
Sinds de vele wind van achteren op de grote oceaan werd de hete lucht uit het motor ruim niet genoeg afgezogen. Bij Ile Marie hadden we de ventilator gerepareerd maar nog had Paul de indruk dat er te weinig warme lucht werd afgezogen. Gisteren avond toen we de rivier op motorden hoorde Paul dat er water in de slang zat. Dit is gekomen toen de hoge golven tegen/tussen de Giebateau en de bijboot kwamen en er zo water door de uitlaat naar binnen was gelopen. 
Vanochtend maakten we de achterhut helemaal leeg en leegde de slang waar inderdaad behoorlijk wat water in zat. Vervolgens werd de warme lucht uit het motorruim weer goed afgevoerd!
We dronken samen koffie/chocomelk en daarna las ik uit de bijbel terwijl Paul de krant las. Na de lunch gingen we allebei onderuit met boek/krant en rond vijf uur starten we Starlink en belde ik mijn moeder.

zaterdag 6 september 
BARAMAHAMAY RIVER WEST KUST MADAGASCAR (13 42.812 S 47 54.023 E) 
We hebben een mooie tijd in Moramba baai gehad waar we twee soorten Lemur/maki’s, verschillende vogels en prachtig Malagassische bomen hebben gezien waaronder de Granadier baobab en de Fony baobab met enkel vruchten en andere soorten bomen waarvan één enkele in bloei stond.
FONY BAOBAB MET VRUCHT, BOOM MET BLOEM/VRUCHT, BOOM MET DE BAST
MOOIE BIJZONDERE MALAGASSISCHE BOMEN. 
Rond half zes haalden we ons anker op en hesen de zeilen. Met een landwind zeilden we vol tuig ruime wind de baai uit en vervolgens aan de wind tot knik in de schoot noordoostwaarts richting de Baramahamay Rivier. Met ca tien knopen wind zeilden we verder uit de kust zodat we niet veel van het landschap zagen. Rond elf uur nam de wind langzaam af en draaide naar een zeebries die rond één uur aantrok tot negen a tien knopen zodat we aan de wind tot knik in de schoot met zeilen aan de andere kant lekker verder zeilden. Rond zes uur ging de zon onder en zeilden we onder een volle maan met nog steeds een zeebries van ca. zeven a acht knopen verder tot ca. negen uur. Toen draaide de wind heel snel terug naar een landbries en zeilden we vol tuig met de zeilen aan de andere kant verder tot de monding van de Baramahay rivier. Hier waren we al geweest zodat we de motor starten en het laatste stukje tegen de wind in de rivier op motorden waar ons anker er rond half elf en na zevenentachtig mijl inging. Aangezien we verder uit de kust waren wisselden we elkaar af met wachtjes zodat één van ons buiten zat en de ander binnen kon lezen of anders. 

Vrijdag 5 september 
MORAMBA BAY, WEST KUST MADAGASCAR (14 53.379 S 47 20.466 E) 
Rond zeven uur zette Paul mij op de kant waar ik wat rondwandelde tussen de prachtige bomen, de wat droge natuur en langs de lodge van Bridget waar ze prachtige bloemen heeft die vogels aantrok. Ondertussen zag ik verschillende mooie vogels waaronder de Vaso Papegaai en Sifaka Lemur/Maki’s in de bomen zitten. 
VASO PAPEGAAI - SAKALAVA WEAVER (BOVENSTE EN ONDERSTE)
ZWARTE BULBUL- MADAGASCAR MAGPIE ROBIN (MIDDELSTE)
Op een gegeven moment zag ik een groepje bruine of zwartkop Lemur/Maki’s die snel tussen de bomen door sprongen.
BRUINE OF OOK WEL ZWARTKOP MAKI’S 
Een volwassen bruine maki een kop-romplengte van 43 tot 50 cm, een staartlengte van 41 tot 51 cm en een lichaamsgewicht van 2 tot 3 kg. De vacht is kortharig en overwegend bruin tot grijsbruin van kleur. Het gezicht en de snuit en de vacht op de kop zijn donkergrijs of zwart.
Rond half negen was ik terug en dronken we samen koffie/chocomelk. Vervolgens ging ik aan de gang met de foto’s want ik had er alweer een heleboel gemaakt.
Paul had Steward (zeilmaker Canada) verschillende mails gestuurd over het tweede rif en de webbing van het grootzeil die stuk waren gegaan. Vandaag kregen we antwoord dat zowel de webbing het voorzeil, de reven als van het grootzeil met slechte webbing waren gemaakt en dat hij er meerdere klachten over had gekregen. Nu moeten we een goede zeilmaker in Zuid-Afrika vinden die alles moet vervangen op koste van Steward. 
Paul ging de mast in en keek hoe het met de webbing van de top van het voorzeil was. Helaas kon hij dit niet goed zien maar omdat hier minder beweging in zit loopt dit waarschijnlijk niet z’n vaart. 
Het was een mooie dag met weinig wind zodat we om ons heen verschillende vissers met netten in kano’s zagen vissen en kleine en grote vissen die uit het water sprongen. 
Rond twee uur was het bijna hoog water en maakten we een mooie tocht over de rivier en langs de mangrove. Achter de groene mangroves was de aarde rood, de vegetatie vaak dor met ertussen enkele groene bromen en grote baobab bomen die er hoog bovenuit staken. Het dierenleven viel wat tegen maar dat kwam waarschijnlijk ook omdat de motor de vogels/dieren wegjaagden. Zo zagen we verder weg de wulpen en enkele parkieten wegvliegen en tussen de mangroves een grote zilver reiger. Op de rivier kwamen we nog verschillende bewoners in kano’s tegen die vis voor t-shirts wilden ruilen. De vis wilden we niet maar de T-shirt en petten gaven we weg. 
TIJDENS DE MANGROVE TOCHT.
Op de terugweg maakten we nog even een stop bij een strand met meerdere baobab en Malagassische bomen. Wat zijn dat toch prachtige indrukwekkende grote bomen!
MALAGASSISCHE BOMEN WAARONDER DE FONY BAOBABS.
vervolgens gingen we nog even langs Bridget waar we onderweg een sifaka lemur/maki met jong in de boom zagen. 
SIFIKA LEMUR/MAKI MET JONG.
Bridget was druk zodat we terug naar de Giebateau gingen waar we een bananen milkshake in de kuip dronken (wat een luxe nu we een vriezer hebben) en ondertussen de vissers zagen vissen met netten. Terwijl we het avond eten in de kuip aten zag Paul al dat er verschillende vissers vrij dichtbij met netten aan het vissen waren. Toen het donker was raakte door de stroming inderdaad één van de netten verstrikt om de Giebateau. Na wat hulp kwam het net los maar gebaarde de visser dat hij geld wilde, dat was te proberen maar hij kreeg het niet.

donderdag 4 september 
MORAMBA BAY, WEST KUST MADAGASCAR (14 53.379 S 47 20.466 E) 
Zoals iedere ochtend zat ik vroeg in de kuip genietend van het aanbreken van de dag die begon met een rode gloed achter de horizon en waar even later de zon achter tevoorschijn kwam. De zeearenden zaten ver weg in de bomen of vlogen hoog in de lucht op zoek naar een visje. Er waaide een aardige land wind zodat we lager wal lagen en besloten in de middag naar de kant te gaan als de wind omgedraaid was naar een zeewind. In de ochtend zette ik de foto’s op de weblog deed wat huishoudelijke klusjes terwijl Paul wat andere klusjes deed en de krant las. 
Helaas was de landwind vandaag sterker zodat deze niet draaide maar bleef. Rond twee uur was het hoog water en motorden we verder de ondiepere baai door langs de mangrove afgewisseld door rotsen en zand strandjes waar gelijk Baobab bomen groeiden. Op één van de strandjes zagen we bij enkele baobab bomen wat kano’s en hutjes die anders gebouwd waren dan we voorheen hadden gezien. We gingen erheen maar zagen niemand, wat we wel zagen was dat één baobab boom vol kleine vogel nestjes zat waarvan de vogeltjes snel wegvlogen toen we kwamen aanlopen. 
HET DORPJE
Het waaide nog aardig en er stonden kleine korte golven zodat we terug naar de Giebateau gingen. Hopelijk is het morgen rustiger!

woensdag 3 september 
MORAMBA BAY, WEST KUST MADAGASCAR (14 53.379 S 47 20.466 E) 
Rond zes uur zat ik in de kuip en scheen de zon prachtig op de rotsen en de grote baobab bomen. 
BAOBAB VAN GRANDIDIER (VANUIT DE KUIP).
De baobab van Grandidier heeft een massieve cilindervormige stam die een doorsnede kan bereiken van wel drie meter. De schors is grijs-rood en kan een hoogte bereiken tussen de 25 en 30 meter en de wortels reiken tot 150 centimeter in de bodem.
Met de verrekijker spotte ik verschillende de vogels waaronder een fregat vogel die dicht langs vloog en verder weg meerdere zeearenden. Op een gegeven moment zag ik een groepje witte stippen in de bomen en bleken het de volwassen Sifaka Lemur (maki) te zijn. In de ochtend bleef het aardig hard waaien zodat we aan boord bleven waar we douchten en ik de vuile kleren waste. Rond half twaalf nam de wind af en draaide langzaam naar een zeebries zodat we vroeg lunchten en daarna naar het strandje iets verderop gingen waar op de rotsen meerdere Baobab bomen stonden waaronder de Fony Baobab.
BOABABS OP DE KANT
FONY BAOBAB
De Fony baobab is een kleine boom met een cilindervormige tot fles vormige stam. Ze hebben een violetkleurige gladde schors. De boom kan een groeihoogte van 4 tot 12 meter bereiken. 
Toen we er wat hadden rondgelopen en nog meer baobab bomen hadden gezien stapten we in de dinghy en motorden verder tussen het eilandje naar de volgende baai waar meerder hutjes stonden. Ik had in gelezen dat Bridged hier een lodge had. Op het strand ontmoetten we Bridget die hier al achtentwintig jaar met haar familie woont en inderdaad een lodge runt. Ze sprak alleen frans wat de conversatie lastig maakte. Er waren vanaf de lodge verschillende paden zodat we over de rode aarde de heuvel op wandelden vanwaar we mooie uitzichten hadden.
DE HEUVEL OP MET UITZICHT
Terug bij de dinghy motorden we verder richting de uitgang van de baai waar we aan de buitenkant prachtige eilandjes, rotsformaties en nog meer baobab bomen zagen. 
MOOIE ROTSFORMATIES
Het was inmiddels warm geworden zodat we terug naar de Giebateau gingen waar we een bananen milkshake dronken en ik daarna met de foto’s bezig ging terwijl Paul de krant las. Rond vier uur gingen we naar het strandje dichtbij waar ze een nieuwe hut voor de lodge aan het bouwen waren. We wandelden richting de lodge en zagen onderweg meerdere vogeltjes waaronder een mooie “Hop” en een “Squimanga Honingzuiger.
HOP - SQUIMANGA HONINGZUIGER
Maar het mooiste was nog wel dat we een volwassen Sifaka Lemur (maki) op één been zagen aanhoppen en dichtbij de boom in sprong. Zo konden we hem goed observeren en zagen hem de hele jonge blaadjes van de boom eten. 
SIFAKA LEMUR
Na al dit moois gingen we terug naar de Giebateau waar ik het avond eten maakte en we daarna starlink opstarten zodat ik tante Jannie en mijn moeder belde. 

dinsdag 2 september 
MORAMBA BAY, WEST KUST MADAGASCAR (14 53.379 S 47 20.466 E) 
Na een hobbelige nacht door wind/golven en met weinig slaap haalden we rond kwart voor zes ons anker op en zeilden met met een knik in de schoot zuid westwaarts. Er stond nog steeds ca vijfentwintig a achtentwintig knopen landwind zodat we alleen met het voorzeil al vijf, zes, zeven knopen zeilden. Nadat we Nosy Lava waren gepasseerd staken we de ondiepe doorgang van Narendry over waar de korte golven met witte koppen over het dek kwamen. Vervolgens zeilden we langs de peninsula waar we de wind hielden maar de meeste golven kwijt waren. De kust bestond veelal uit lange witte zandstranden met palmen en hier en daar een dorpje met daarachter de (begroeide) duinen en daarachter een droog heuvelachtig landschap met groene bomen ertussen. 
Soms verwisselden de wit/rode duinen zich voor kliffen/rotsen. Vlak voor de zandstranden zagen we dhows en kleine kano’s zeilen die behoorlijk hard gingen en waarop de dhows vaak iemand buiten op de drijver zat op de kano in evenwicht te houden.
HET LANDSCHAP/ KUST ONDERWEG 
Rond half elf kwamen we bij de inging van de Moramba baai en waaide het nog steeds ca twintig a vijfentwintig knopen vanaf land. Aan de wind zeilden we de baai in, om een klein eilandje en toen een stukje ruime wind de hoek om waar ons anker er kwart over elf en na zesendertig mijl inging. Na lange tijd lagen we alleen in de baai met op de kant enkele huisjes en vele Baobab bomen. We aten een lunch en gingen daarna onderuit, moe van de weinige slaap van de afgelopen nacht. De hele dag bleef het nog ca vijfentwintig knopen waaien en aan het eind van de middag zagen we een aantal bewoners in kleine kano’s aan het vissen en iets grote Dhows zeilend van zee komen. 
GROTERE DHOW
Rond zes uur starten we starlink op en gingen we even internetten en. Els eik mijn moeder. 

maandag 1 september 
NOSY LAVA, WEST KUST MADAGASCAR (14 30.547 S 47 34.288 E) 
Rond half zes zat ik in de kuip te genieten van het licht worden en de zonsopkomst. Rond zeven uur kwam er een lichte land bries en hesen we de zeilen. Vol tuig zeilden we ruime wind terug naar de straat van Mozambique waar de wind even afnam en we langzaam langs de kust zuidwaarts dobber/zeilden. Tussen de beboste heuvels zagen we ook een delen die afgebrand waren. Het enige wat we daarop zagen waren lange bomen met alleen bovenin zijtakken.  
Overal waar een zandstrand was stonden ook gelijk een paar huisjes en lagen er kano’s op het stand. Toen de wind toenam tot ca. zes knopen wind zeilden we aan de wind verder van de kust weg. Onderweg zagen we verschillende schildpadden, tonijntjes, groepjes springende vissen en kano’s/dhow aardig ver uit de kust. Rond elf uur was het land genoeg opgewarmd zodat de wind afnam en langzaam draaide naar een zeebries. Rond één uur hadden we ca. zes tot tien knopen wind vanaf zee zodat we in de middag lekker door zeilden. We passeerden de groene heuvelachtige eilandjes  Nosy Kalakaro, Nosy Ovy, Nosy Antaymora en kregen even gezelschap van Common dolfijnen. Even later zagen we ook een paar walvissen. We dachten  bij Nosy Saba voor anker te gaan maar omdat we geen goede ankerplek voor beide windrichtingen zagen zeilden we verder. Onderwijl zakte de zon met een rode gloed achter de horizon en toen het even later donker werd draaide de wind binnen tien minuten van zeewind naar landwind en zeilden we aan de wind verder naar Nosy Lava. De wind trok aan tot ca vijftien a twintig knopen zodat we rond half acht en na achtenvijftig mijl ons anker aan de  west noord west punt van Nosy Lava ingooiden. Nosy Lava was in de Franse koloniale tijd een gevangenis en in één van de cruising notes van Madagascar lazen we dat we bij dit eiland weg moesten blijven omdat er in de jaren negentig nog een boot was overvallen waarbij de eigenaren waren vermoord.